Avrupa’nın en çok okunan eseri Osmanlı’yı nasıl kötüledi?
Baron de Tott ismini daha önce hiç duydunuz mu? Birçoğunuz onu muhtemelen yaptığı reform hareketleriyle tanıyorsunuz. Peki, bu Fransız askerinin kaleme aldığı bir eserde, İslam ve Türkler aleyhtarlığının da etkisiyle kusurlu gördüğü tarafları acı bir dille eleştirdiğini biliyor muydunuz? Baron de Tott'un hatıraları, Avrupa'da Türkler ile ilgili en çok okunan kitaplardan biri. Dolayısıyla Osmanlılar hakkında olumsuz düşüncelerin geniş kitlelere yayılmasına neden olarak uzun yıllar algı yöneten bir eser. Sizler için, Baron de Tott hakkında bilinmeyenleri derledik.
Osmanlı toprakları her zaman yabancıların ilgisini çekmiş, gözlemciler gördüklerini ve duyduklarını kimi zaman aynen aktarmış kimi zaman da abartarak ya da değiştirerek kendi toplumlarına aktarmışlardır. Osmanlı Devleti de kendi çağında pek çok Avrupalı seyyah ve yabancı görevliyi ağırlamıştır.
16. - 17. yüzyıllar arasında imparatorluk topraklarında bulunan bazı Avrupalılar, Türkçeyi bilim ve edebiyat dili için yetersiz görmüşler, Türklerin Arapça ve Farsça kullanmak ya da bu dillerden kelimeleri eklemek suretiyle kendi dillerinin yetersizliğini örtmeye çalıştıklarını iddia etmişlerdir. Oysa onların bu yaklaşımlarının ciddi bir gözlem ve tetkike dayanmadığı anlaşılmaktadır.
Böylece Avrupa halklarının zihnindeki Osmanlı imajının hakikatlerden uzak kalmasına neden olmuş, imparatorluk coğrafyasına gelme şansını bulamayan milyonlarca insan bu büyük kültür havzasını kendilerine sunulan pek çoğu ön yargılı ve maksatlı değerlendirmelerin çizdiği dar kalıplar içinde öğrenmek zorunda kalmıştır. Avrupa'ya Osmanlı ile ilgili gerçekleri saptırarak anlatan isimlerden biri Baron de Tott'dur.