Avrupa yoğurt ile nasıl tanıştı?

Sofralarımızın vazgeçilmezidir yoğurt. Yemeğin en iyi yardımcı unsuru, içimizi ferahlatan besleyici bir öğesidir. 🔸 Yoğurdun ilk defa nerede ve nasıl yapıldığı kesin olarak bilinmese de yoğurt, yaşadığımız coğrafyada asırlardır tüketilen bir gıda maddesidir. 🔸 Yoğurt, hayvanların evcilleştirilmesi ile başlayan süreçte sütün doğal koşullarda fermantasyon bakteri ile bir araya gelmesi sonucu ortaya çıktığı tahmin edilir. Yoğurdun keşfine dair pek çok rivayet olsa da gerçeğe en yakın ihtimal, Asya steplerinde sürülerini besleyen atalarımızın süt tüketimi ve sütü işlemeyi öğrenmeleridir. 🔸 Yoğurt ve kımız her göçülen yere taşınmış; Türkçe bir kelime olan 'yoğurt' kelimesi ile tüm dünya bu besin değeri yüksek yiyecekle tanışmıştır. 🔸 Türklerin hayvancılıkla yaşamlarını sürdüren bir toplum olmaları sebebiyle sütün yoğurda dönüşmesi, asırlar boyu bu gıdanın tüketilmesi ve bu kültür ile etkileşime geçen her toplumun da yoğurt ile tanışması oldukça doğaldır. Uygur Türklerinin başlıca gıdalarından biri olan yoğurt, 8. yüzyıla ait metinlerde 'yoğurt' ya da 'yoğrut' ifadeleri ile yer alır. 🔸 11. yüzyıla gelindiğinde Kaşgarlı Mahmut tarafından kaleme alınan Divan-ı Lügati't Türk ve Yusuf Has Hacip tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig'de 'yoğurt' kelimesi bugünkü anlamı ile geçer. 🔸 Tarih boyunca Oğuzlar, Selçuklular ve Osmanlılar yoğurdu tüketen kültürler olmuşlar ve her gittikleri coğrafyaya kültürleri ile birlikte yoğurdu da götürmüşlerdir. Yoğurtla ilgili tarihe geçen en ilginç konulardan biri de 16. yüzyılda Osmanlı döneminde yaşanan ve Avrupa'nın yoğurt ile tanışmasını sağlayan olaydır. 🔸 Osmanlı'da Kanuni Sultan Süleyman'ın tahtta olduğu bu dönemde Fransa Kralı I. François, ateşli bir mide bağırsak hastalığına tutulmuştu. 🔸 Pek çok ilaç denenmiş ancak kral bir türlü iyileşememişti. Bunun üzerine kralın annesi, Kanuni'ye bir mektup yazarak François'nın tedavisi için bir hekim göndermesini istemişti. Kanuni Sultan Süleyman, Kral François'nın hastalığını tedavi edebilecek olan Yahudi bir hekimi Paris'e göndermişti. 🔸 Kimi kaynaklar, bu hekimin sahip olduğu keçi sürüsünü de yanına alarak Fransa'ya gittiğini belirtir. Hekimin gemi ile mi yoksa kara yolu ile mi gittiği tartışmalıdır. 🔸 Osmanlı hekimi, sütten yoğurt yaparak tedavi sürecine başlamıştır. Ardından yaptığı yoğurda farklı malzemeler daha karıştırarak tedavi edeceği karışımı hazırlayarak krala sunmuştur. 🔍 Mektuplar, fermanlar ve şiirlerde Kanuni Sultan Süleyman Osmanlı hekiminin bu karışımı ile kısa zamanda sağlığına kavuşan François, yoğurda 'ebedi hayatın sütü' adını vermişti. 🔸 Bunun üzerine hekimin başarısını takdir eden Kral François, Fransız doktorlarının da bu tarifi öğrenmelerini ve bu tedavi yöntemi ile ilgilenmelerini istemişti. 🔸 Ancak Osmanlı hekiminin başarısı karşısında kendilerini küçük düşürülmüş hisseden Fransız doktorlar bu tedavi yöntemine ilgi duymamışlardı. Yoğurdun Avrupa'ya ulaşmasına dair bir diğer rivayet de Sultan Abdülmecid dönemine aittir. 🔸 19. yüzyılda Kayserili bir Ermeni aile İstanbul'a gelmiş ve yoğurt üreterek zengin olmuşlardı. Ardından aile, matbaacılık işleri ile de uğraşmaya başlamıştı. 🔸 Ailenin büyük oğlu Aram Dökmeciyan eğitim için bulunduğu Venedik'te tahsilini tamamlamasının ardından kardeşi Artin ile Paris'e gönderilmişti. 🔍 Tarihi kaynakların izinde Kanuni Sultan Süleyman'ın saltanatı Aram'ın Paris'te hukuk doktorasını yaptığı dönemde babası vefat etmiş ve İstanbul'dan para gelmemeye başlamıştı. 🔸 Bunun üzerine baba mesleği olan yoğurtçuluğa başlayan Aram, fazla satış elde edememişti. 🔸 Zira Fransızlar hem yoğurdun tadını beğenmiyorlar hem de sağlık açısından zararlı olabileceğini düşünüyorlardı. Fransızların sağlık ile ilgili endişelerini giderebilmek amacıyla Pasteur Enstitüsü'ne yardım amacıyla başvurmuştu. 🔸 Kurumun ikinci direktörü Profesör Metchnikoff'a ulaşan Aram, yoğurdun sağlığa faydalı olmasının yanı sıra pek çok hastalığın tedavisinde yardımcı ürün olarak hem İstanbul'da hem de Anadolu'da yaygın olarak tüketildiğini belirtmişti. 🔸 Dünyada immünoloji alanındaki çalışmalarıyla tanınan Metchnikoff, Aram'ın her gün getirdiği yoğurdu hem tüketmiş hem de detaylı bir şekilde incelemişti. Metchnikoff, araştırmalarının sonucunda 'sağlığa zararlı olmadığı gibi vücut için yararlı olacağı' kanısına varmış ve bunu raporunda ifade etmişti. 🔸 Bu bilimsel araştırmanın ardından Aram'ın imal ettiği yoğurtlar aranır hale gelmişti. 🔸 Aram yoğurt üreterek zengin olmuş ancak İkinci Dünya Savaşı sırasında oğlunun ölümü nedeniyle derin bir üzüntü yaşamış ve çalışamaz olmuştu. Bu nedenle de tesisini, bugün de bu alanda Fransa'da söz sahibi olan ve global bir marka haline gelen bir firmaya satmıştı. 🔍 Alexander Fleming penisilini hangi tesadüf sonucu keşfetti? Profesör Metchnikoff, araştırmalarını bu kısa süreçte değerlendirmekle kalmadı; bağışıklık sistemi üzerine yaptığı diğer çalışmalarda da yoğurdun önemine dikkat çekti. 🔸 Metchnikoff, Kafkaslar'da, Balkanlar'da, Anadolu'da yaşayan insanları inceledi ve dağlık bölgelerde hayatlarını sürdürenlerin uzun ömürlü olduğu; sanayileşmiş şehirlerde yaşayan insanların ise kısa ömürlü olduğu sonucuna vardı. 🔸 Bu durumun köylülerin bol miktarda yoğurt yemelerinden kaynaklandığına bağlayan Metchnikoff, tüketilen besinlerden vücudumuza atık olarak geçen materyalin toksik maddeleri açığa çıkardığını; zehirlenmelere sebep olarak yaşamı kısalttığını öne sürdü. 📌 Profesör Metchnikoff, sürekli ve düzenli yoğurt yenilerek alınan faydalı bakterilerin, vücuttaki toksik maddelerin etkisini önlediğine çekmiş; 'The Road to Health' başlıklı makalesinde bu teorisini kaleme almış ve bu fikri savunmuştur. Yoğurdun ilerleyen yıllarda farklı coğrafyalarda yaygınlaşması, bilimsel açıdan bu alanda yapılan araştırmaları da arttırdı. 📌 Çiğ sütün bileşimi ve laktik asit fermantasyonu ile meydana gelen yoğurt, sağlıklı beslenmek isteyenlerin diyet listelerinin en başında gelir. 📌 Zengin bir karbonhidrat, protein ve yağ kaynağı olan yoğurt, kalsiyum, fosfor ve çeşitli vitaminleri de bünyesinde barındırır. 📌 Yoğurdun içeriğinde bulunan laktik asit bakterileri doğal antibiyotik ve antimikrobiyal maddeler ortaya çıkarır; bu da insan sağlığını zararlı maddelere karşı korur. 📌 Yoğurt, her yaşta insanın beslenme düzenine dâhil edebileceği türden faydalı bir üründür. 📌 Kilo kazandırmayan ancak besleyiciliği ile vücudu zinde tutan bir besindir. 📌 Zararlı ışın ve radyoaktif maddenin zararlarını önlemede etkili bir gıdadır. 200 gram yoğurdun içeriğindeki besin değeri bilimsel araştırmalara göre şu şekildedir: 📌 Enerji 131,5 kcal Türkiye, Hollanda ve Fransa ile birlikte en çok yoğurt tüketen ülkelerden biridir ve yoğurt tüketimi dünya üzerinde her geçen gün artmaktadır. Sağlık açısından pek çok faydası bulunan yoğurda ilişkin şunlar söylenebilir: 📌 Yoğurt, besin değeri açısından süte oranla daha etkili bir gıdadır. 📌 İyi bir protein, yağ, vitamin ve mineral deposudur. 📌 Sütün içerisinde bulunan laktozu sindirmekte güçlük çekenler için yoğurt fermantasyon sırasında laktozu hidrolize ettiğinden daha rahat tüketilir. 📌 Sindirim sistemini düzenleyici bir etkiye sahip olan yoğurt, bağırsak florasını dengeler. 📌 Kolesterol düşürücü etkisi bulunur. Fransa Kralı I. François, pek çok ilaca rağmen iyileşememiş; #Kanuni'ye gönderilen mektubun ardından bir #Osmanlı hekimi derhal Paris'e gönderilmişti. Hekim, yaptığı yoğurtla kralı iyileştirmişti... https://t.co/NCZOrDY4Am — Fikriyat (@fikriyatcom) January 30, 2021

Avrupa yoğurt ile nasıl tanıştı?

SOFRALARIMIZIN VAZGEÇİLMEZİ: YOĞURT