Akdeniz'de Haç ve Hilal kavgası

◾ Denizcilik tarihimizin en önemli ismi olan ve 'Barbaros' namıyla tanınan Hızır Hayreddin Paşa ve meşhur amiral Andrea Doria arasında büyük bir rekabet vardı. Barbaros ne demek? Barbaros kızıl sakal anlamına gelir. ◾ Henüz genç bir denizciyken kendisinden yaşça büyük Andrea Doria karşısında mağlubiyet alan Barbaros, intikamını yollar sonra Preveze'de alacaktı. KAPTAN-I DERYA: BARBAROS HAYREDDİN PAŞA ◾ Cenevizli bir amiral olan Andrea Doria kolonileri ve ticaret yıllarına olan hakimiyeti ile bilinen devleti sayesinde meşhur bir amiral olmuştu. ◾ Doria bir dönem hizmet ettiği Fransa Kralı'nın himayesinden çıkmış ve Kutsal Roma Cermen İmparatou Şarlken'in emrine girerek Avrupa tarihinin o döneme kadar ki en geniş donanmalarından birine kaptanlık etmişti. ◾ Midillili bir ailenin denizci olan dört çocuğundan biri olarak doğan Hayreddin, Barbaros lakabıyla o denik tanınmıştı ki asıl adı unutulmuştu. Midilli adası neresi? Ayvalık'ın hemen karşısında bulunan ada. ◾ 16. yüzyılın başından itibaren ağabeyi Oruç Reis ile Akdeniz'de faaliyetler yürütmeye başlayan Barbaros, zamanla o coğrafyanın en kudretli ismi olacaktı. BARBAROS HAYREDDİN PAŞA'NIN VASİYETİ NEYDİ? ◾ Kardeşlerin Akdeniz'deki artan gücünden günden güne rahatsız olan Cenevizliler 1512'de bir karar alarak Andrea Doria'yı kardeşler üzerine yolladılar. ◾ Barbaros ve Oruç Reis ise bu yıllarda Tunus'un Goletta limanına kendileri için bir merkez, toplanma yeri, olarak belirlemişlerdi. Goletta neresi? Tunus'un kuzey ucunda bulunan bir liman şehri. ◾ Andrea Doria ile Goletta Limanı'nda yüzleşen Barbaros ağır bir mağlubiyete uğradı ve emrindeki askerlerle beraber karanın iç tarafına çekildi. ◾ Golatte şehrini topa tutan muzaffer komutan Andrea Doria bu hadise ile Avrupa'nın en gözde denizcilerinden biri haline geldi. Barbaros ise yıllar sonra alacağı intikamı planlamaya başlamıştı. BARBAROS HAYREDDİN PAŞA İLE MİMAR SİNAN'I BİRLEŞTİREN TÜRBE ◾ Mağlubiyetten sonra Cerbe adasına çekilen Hızır Hayreddin ve Oruç kardeşler deyim yerindeyse sıfırdan bir denizcilik hayatına başladılar. ◾ Sonraki yıllarda Tlemsan ve Cezayir şehirlerini ele geçiren kardeşlerden Oruç Reis, Cezayir Sultanı oldu. Böylece Barbaros da azımsanmayacak bir mevkiye geldi. ◾ Tlemsan'ın fethi henüz yeni ve genç bir imparator olan Kutsal Roma Cermen İmparatoru Şarlken'i öfkelendirdi ve bölgeye İspanyol güçleri nakledildi. Bu olaylar üzerine gelişen savaşlarda Oruç Reis İspanyollar tarafından şehit edildi. DENİZLERDE KUDRETLİ BİR SANCAK: OSMANLI DONANMASI ◾ Oruç Reis'in şehadeti İspanyollar nezdinde önemli karşılık bulmuş ve büyük bir neşe kaynağı olmuştu. İspanyollar bu baları ile topraklarına dönmüşlerdi. ◾ Oruç Reis'in şehadeti sırasında üzerinde bulunan kaftan Cordoba'daki Arslanlı Camii'nin içindeki Aziz Bartelemeo Heykeli'ne asıldı. Reisi mızraklayan ve şehit eden teğmen hadiseyi aile amblemine işletti. ◾ Ağabeyinin şehadetinin ardından Osmanlı Sultanı Yavuz Sultan Selim'e elçiler göndererek desteğini alan Hızır Hayreddin, Yavuz tarafından 'Cezayir Sultanı' olarak tanındı. ◾ Barbaros bu hamle ile güçlü düşmanları karşısında Osmanlı'yı safına çekerek bölgedeki hakimiyetini pekiştirmiş oldu. O artık çekinilen bir güçtü. OSMANLI'DA DENİZCİLERE VERİLEN UNVANLAR ◾ Zamanla bazı ufak çarpışmalarda denk geşen Barbaros-Doria iliksinin arasındaki rekabet Akdeniz'in en önemli güç savaşı haline gelmişti. ◾ Akdeniz'i rahatlıkla gezen ve istediği gibi seferler düzenleyen Barbaros artık Andrea Doria'nın en büyük rakibi olarak anılıyordu. Ama ikiliden Doria, açık denizde olası bir savaştan kaçınıyordu. ◾ Bu arada Kutsal Roma Cermen İmparatoru Şarlken, Fransa'yı sıkıştırarak Avrupa kıtasındaki en önemli, güçlü ülke olma politikasını güçlendiriyordu. ◾ Macar Kralı Layoş'un Mohaç'ta aldığı yenilgiden dolayı kara yoluyla Osmanlıların karşısına çıkma cesareti gösteremeyen Şarlken, Doria eliyle Akdeniz'de Osmanlıları sıkıştırıyordu. OSMANLI'NIN ÜNLÜ DENİZCİLERİ ◾ Kafirlere hadlerini bildirmesi ve Akdeniz'de mutlak Türk hakimiyeti için Kanuni Sultan Süleyman, Hızır Hayreddin'i 1534'te İstanbul'a davet etti. ◾ Osmanlı donanmasının başına 'Kaptan-ı Derya' olarak atanan Barbaros, kısa sürede Akdeniz'deki Osmanlı hakimiyetini zirveye çıkardı. ◾ 1538'de Barbaros'un Akdeniz'deki etkisinin kırılması ve Osmanlı egemenliğinin gerilemesi için İmparator Şarlken ve Papa III. Paul himayesinde bir 'haçlı donanması' kuruldu. ◾ İspanya, Almanya, Papalık, Ceneviz, Malta, Venedik olmak üzere devasa bir Haçlı donanması kuruldu ve başına da amiral olarak Andrea Doria getirildi. ◾ Bu armadanın başına zamanında Barbaros'u mağlup eden ve Akdeniz'i avucunun içi gibi bildiği iddiasıyla tanınması dolayısıyla getirilen Cenevizli Andrea Doria, Venedikliler tarafından istenmemişti. ◾ Şarlken'in bu harekattan nihai hedefi alınacak bir galibiyet ile Türk denizcileri ve Osmanlıların etkinlik alanını kırarak Akdeniz'deki, ticaret yollarının güvenliğini sağlamak ve mutlak bir hakimiyet kurmaktı. ◾ Teknik olarak Osmanlı donanmasından üstün olan Haçlıların 'kalyon' adı verilen geniş gemileri üstün bir ateş teknolojisine sahipti. ◾ Lakin Akdeniz'in tüm coğrafyasına hakim olan Barbaros, uyguladığı dahiyane savaş taktiği ile Preveze Deniz Savaşı'nı kazanacaktı. ◾ 28 Eylül 1538'de gerçekçeleşen Preveze Deniz Savaşı, tartışmasız şekilde Türk denizcilik tarihinin en parlak zaferiydi. Başka hiçbir sefer bu denli büyük bir şöhrete ulaşamayacaktı. ◾ Teknik üstünlüğü ile öne çıkan Haçlıları açık denizde avlayan ve hız ile alt eden Barbaros, böylece genç yaşta kaybettiği Andrea Doria'dan ellili yaşlarında büyük bir intikam almıştı. ◾ 1538'den vefat tarihi olan 1546'ya dek Akdeniz'den Doria'nın adını silen Barbaros, 1543'de Doria'yı tüm Akdeniz'de aramış ama bulamamıştı. ◾ Barbaros'un vefatının ardından Kuzey Afrika'ya seferler düzenleyen Andrea Doria, bu ufak savaşlarda da kayda değer bir başarı sağlayamadan büyük bir mağlup olarak tarih sahnesinde yer aldı.