Ahmed Karahisari kimdir?

Yahya Kemal'in 'En güzel mabedi olsun diye en son dinin / Budur öz şekli hayal ettiği mimarinin' dizeleriyle ruhaniyetini anlattığı Süleymaniye Külliyesi, İstanbul'un Suriçi'nde yer alan üçüncü tepesine, Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan'a inşa ettirildi. İmparatorluğun en simgesel yapısı ve konumu ile de İstanbul'un siluetinin en güzel parçası olan külliyenin yapımına 1550 yılında başlandı. Süleymaniye Külliyesi, imparatorluk topraklarının çeşitli yerlerinden getirilen malzemelerle 7 yılda tamamlandı. Tarihçi Peçevi'ye göre külliyenin inşasına 896 bin 360 altın para ve 82 bin 900 akçe, yani yaklaşık 3200 kilo altın harcandı. Külliyenin 7 yıl süren inşasında bin 713'ü Müslüman, toplam 3 bin 523 işçi çalıştı. Mimar Sinan, Kanuni Sultan Süleyman tarafından verilen anahtarla, devletin ileri gelenlerinin bulunduğu bir törende dualarla 'Ya Fettah' diyerek 15 Ekim 1557'de külliyeyi hizmete açar. Kanuni külliyeyi, ''Bu bina eylediğin Beytullah sıdk-u safa ve dua ile senin açman evladır.'' sözleriyle Mimar Sinan'a açtırmak ister. Sinan, Hünkâr'a; 'Hattat Karahisari bu caminin hatlarını tezyin ederken gözlerini kaybetti, kör oldu. Bu şerefi ona bahşedelim.' der. Bunun üzerine Süleymaniye açılışı Hattat Karahisari'ye yaptırılır. İmparatorluk topraklarının çeşitli yerlerinden getirilen malzemelerle 7 yılda inşa edilen külliye, 15 bölümden oluşur. Heybetinin yanı sıra zarafetiyle de dikkati çeken Süleymaniye Camisi, külliyenin en önemli bölümünü oluştururken, yapı, tarih kokan medreseleri, türbeleri, şifahanesi ve kütüphanesiyle her dönem ilgi görmeyi sürdürüyor. Süleymaniye Camii'nin hatları Ahmed Şemseddin Karahisârî Afyonkarahisar'da doğdu. Asıl ismi Ahmed Şemseddin'dir. II. Bayezid devrinin ilk yıllarında ilim tahsili için İstanbul'a gittiği ve hayatının sonuna kadar İstanbul'da kaldığı bilinir. Tanıyanların uzun boylu, zayıf yapılı, temiz sakallı olarak betimlediği Karahisari'nin, Arapça ve Farsça'ya vâkıf, şiir söylemeye muktedir olduğu belirtilir. Karahisari Ahmed Efendi, Kanuni Sultan Süleyman dönemi hattatlarındandır. Osmanlı ülkesinde Yakut yolunu daha da gelişmiş olarak yeniden canlandırdığı için 'Yakut-i Rûm' (Anadolu'nun Yakut'u) lakabıyla da anılır. Hatta ömrünün son yılında (1556) 'Yakut kaidesi üzere yazdığını' belirttiği çok ince nesih hattı ile bir mushafı da vardır. Ahmed Şemseddin Karahisârî'nin satrançlı kûfî ve müselsel besmele kompozisyonu (TİEM, nr. 1443) Ancak Karahisari'nin ihya ettiği bu yol, Şeyh Hamdullah üslubu karşısında, bir nesil sonra unutulmaya doğru kaymıştır. Devrinde, kendisi hakkında: 'Hatt-ı hȗb içre beyâza çıkaran kendüzünü (kendi özünü), Yazının Karahisârî'dir ağartan yüzünü.' (Güzel yazılar içinde kendi özünü ak eyleyen Karahisârî, yazının da yüzünü ağartmıştır.) beyti söylenmiş; bununla hüsn-i hattaki mevkisi tescil edilmiştir. Zamanımıza kalan eserleri arasında mushaflar, dua mecmuaları, kıt'a ve murakkaalar sayılabilir. Ahmed Şemseddin Karahisârî'nin muhakkak, sülüs ve nesih hatlarla yazdığı En'âm sûresinden bir sayfa (TİEM, nr. 1443) Taş veya çini üstündeki celî yazıları imzasız olduğu için, talebesi Hasan Çelebi'den ayırt etmek imkânsızdır, çünkü üslupları aynıdır. Yetiştirdikleri arasında bu zattan başka Derviş Mehmed, Ferhad Paşa, Muhiddin Halîfe ve Kâtib el-Antalyevî zikre değer. Karahisârî, Eylül 1556'da vefat etmiştir. İstanbul'un Sütlüce semtindeki -kitabesini de bizzat kendisinin yazdığı- kabri bugün belirsizdir. En önemli yapıtı Kanuni Sultan Süleyman'ın isteği üzerine yazmış olduğu ve halen Topkapı Müzesi'nde muhafaza edilen büyük ebattaki Kur'an-ı Kerim'dir. 'Ahmed Karahisari Mushaf-ı Şerifi' olarak tanınan ve tıpkıbasımı yapılan mushaf, Topkapı Sarayı Müzesi'nin sahip olduğu en değerli eserler arasında gösterilir. Diğer eserleri arasında Piyale Paşa Camii yazıları ve Süleymaniye Camii kubbe yazıları bulunmaktadır. Yine bu cami içerisindeki pencere üstü levhaları da kendisi ve öğrencileri tarafından yazılmıştır. Ahmed Şemseddin Karahisârî'nin muhakkak ve reyhânî hatla yazdığı mushaf-ı şerifin serlevhası (TSMK, Hırka-i Saâdet, nr. 5) Kur'an'ın 220 yaprağının Karahisari tarafından Kanuni Sultan Süleyman döneminde, 1545-55 yılları arasında yazıldığı ve sanatçının ölümüyle yarım kaldığı, Kur'an'ı tamamlayan 80 yaprağın ise muhtemelen manevi evladı Hasan Çelebi tarafından Sultan III. Murad'ın himayesinde 1584-87 yılları arasında yazıldığı belirtilir. Eserin vassalesinin yapılması, cetvellerinin çekilmesi, her sayfanın tezhiplenmesi ve cildinin yapılarak tümüyle tamamlanmasının ise 1584-1596 yılları arasında gerçekleştiği kaydedilir. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, mushaf-ı şerif (Hırka-i Saâdet, nr. 5) Kanûnî Sultan Süleyman için yazılmıştır. Türk ve İslâm Eserleri Müzesi, Murakka, H. 940/M. 1533-1534 (nr. 1438)

Ahmed Karahisari kimdir?

İmparatorluğun simgesel yapısı