12 soruda Yıldırım Bayezid'in hayatı

Sultanın daha şehzadeliği döneminden itibaren katıldığı savaşlarda gösterdiği cesaret ve süratli hareketlerinden dolayı kendisine verilen bu lakabın ne zaman, hangi vaka sebebiyle kullanılmaya başlandığı konusunda farklı rivayetler vardır. Bu konuda en eski ve en kuvvetli rivayet ise I. Murad'ın Karamanoğulları üzerine düzenlediği Bayezid'in şehzade iken katıldığı sefer ile ilgilidir. Gösterdiği kahramanlık ve gayretlerle Osmanlı'nın muharebe alanından galip ayrılmasını sağladığı ve bu nedenle 'Yıldırım' unvanı verildiği söylenir. Sırp, Bosna, Macar, Arnavut, Leh, Çek ve Eflak birliklerinden oluşan güçlü bir orduya karşı gerçekleştirilen Birinci Kosova Savaşı, Osmanlı'nın galibiyeti ile sonuçlandı. Harp sahasını dolaştığı sırada Sultan I. Murad, yanına sokulan bir Sırp tarafından hançerlendi. Ağır yaralanan sultan, büyük oğlu Bayezid'in Osmanlı tahtına oturmaya layık olduğunu vasiyet etti. Böylece Bayezid, henüz savaş meydanındayken devletin başına geçti. Germiyanoğulları, Kara Tatarlar, Karamanoğulları, Osmanlı topraklarına saldırdılar. Rumeli ve Bizans işlerini yoluna koyup hızla Anadolu'ya geçen Yıldırım Bayezid, 1389-1390'da iki ayrı seferle Batı Anadolu'daki Aydın, Saruhan, Hamid, Menteşe, Germiyan ve Teke beylikleri ile Bizans'a bağlı Alaşehir'i Osmanlı topraklarına kattı. Daha sonra Beyşehir'i aldı ve Konya'ya kadar ilerleyip şehri kuşattı. Kastamonu'yu, Amasya'yı Osmanlı topraklarına kattı; bazı hanedanlar Osmanlı hâkimiyetini kabul ettiler. Şehzade Süleyman Çelebi komutasındaki bir Osmanlı ordusu Sivas önlerinde Kara Yülük'ü mağlup etti, daha sonra kalabalık bir orduyla gelen Yıldırım Bayezid şehre girdi. Kadı Burhaneddin'in oğlu Zeynelabidin tahttan indirildi ve Sivas, Tokat, Kayseri, Kırşehir ve Aksaray gibi önemli şehirler Osmanlı topraklarına katıldı. Memluk Sultanı Berkuk'un ölmesi ve yerine geçen Ferec'in ülkede duruma tam anlamıyla hâkim olamamasıyla Yıldırım, gözünü güneydeki Dulkadir ve Memluk topraklarına dikti. Elbistan, Malatya, Behisni, Hısnı Mansur, Kâhta ve Divriği gibi şehirler Bayezid'e boyun eğdi. Timur Bayezid'i nasıl esir aldı? Osmanlı hükümdarı hızla Anadolu'ya giderken Evrenos Bey'i Vodena ve Vulçitrin'i fethetmekle görevlendirdi. Evrenos Bey, sultanın emriyle 1390'dan itibaren 6 yıl Arnavutluk üzerine şiddetli akınlar düzenledi. Paşa Yiğit Bey 1391'de Üsküp'ü fethetti, Firuz Bey Eflak'a girdi. Macaristan'a ait olan Belgrad, ilk defa bu yıllarda Osmanlı akıncıları tarafından kuşatıldı. Güney Arnavutluk'un mahalli hanedanlara bölünmüş siyasi coğrafyası, Osmanlıların bölgede ilerleyişini kolaylaştırdı. Bulgar Kralı Tırnova'yı Osmanlılara teslim etti ve tahtından indirildi. Yunanistan üzerine yürüyen Bayezid, daha önce fethedilip kaybedilen Selanik'i tekrar Osmanlı topraklarına kattı. Bizans İmparatoru Manuel, İstanbul'u kaybetme korkusuyla Papa ve çeşitli Avrupa hükümdarlarından sürekli yardım istiyordu. Osmanlı'nın önce Batı Anadolu kıyılarında, sonra da Balkanlarda yerleşmeye başlayıp Venedik'in deniz üzerinden yürüttüğü zengin ticareti tehdit etmesi bu devleti ciddi biçimde rahatsız ediyordu. Bunun üzerine 1396'da Haçlı ordusu 'Türkleri geldikleri yere geri göndermek üzere' hem karadan hem de denizden yola çıktı. İki ordu Niğbolu Kalesi önlerinde karşı karşıya geldiler. Haçlı ordusu, sayıca Osmanlı'nın üç katı olsa da sevk ve idaresinde büyük bir karmaşa vardı. Bayezid'in İstanbul kuşatmasında olmasını bekleyen Haçlılar bir anda savaş meydanında görünce şaşkınlığı uğradılar. Türk savaş taktiğiyle etrafları çevrilen şövalyeler Osmanlı kılıçlarına yem oldu ve geri kalanı ise esir edildi. Tahta çıktığı günden itibaren devleti bir imparatorluk haline getirmeyi amaçlayan I. Bayezid, Bizans üzerindeki baskısını arttırdı. 1391'de Osmanlı kuvvetleri İstanbul surları önünde mevzilendi ancak surları yıkacak güç ve büyüklükte topların olmayışı Osmanlı donanmasının zayıf olması yüzünden şehrin deniz tarafından yardım almasını engelleyemiyordu. İstanbul bir süre muhasara altında tutuldu. Osmanlı'nın 1396'da Şile Kalesi'ni fethetmeleriyle Bizans'ın Asya'daki varlığı sona erdi. 1938'de Boğaz'ın Asya tarafında Anadoluhisarı ve Göksu ile Marmara'nın Avrupa kıyılarına Büyükçekmece ve Küçükçekmece kalelerini yaptırarak Bizans'a ulaşan deniz yolunu da kontrolü altına almaya çalıştı. Osmanlı askerlerinin şehre girmeye hazırlandığı sırada, doğu tarafından Timur'un belirmesi, İstanbul'un fethini engelledi. Yıldırım Bayezid'in Avrupa'yı korkutan İstanbul kuşatmaları Timur, Selçukluların ve İlhanlıların varisi sıfatıyla Anadolu'daki devlet ve beyliklerin kendisine tâbi olmasını istiyordu. Ayrıca Osmanlı'nın kendi topraklarına fazla yaklaşmasından dolayı da rahatsızdı. Ayrıca uzun zamandır ihtilaflı olduğu Memlukleri işgal etmek için Sultan Berkuk'un ölümü de ona bir fırsat yaratmıştı. Bağdat'ı ele geçirip batıya doğru ilerlemeye devam etmesi, Osmanlılar tarafından fethedilen yerlerin beylerinin Timur'a sığınması iki tarafın arasını iyice açtı. Osmanlıları durdurmak isteyen Bizans, Venedik ve Ceneviz de Timur'u Osmanlılar aleyhinde kışkırtıyordu. Piyade ağırlıklı Osmanlı ordusunu yormak için Kayseri-Kırşehir yoluyla Ankara'ya geldi ve kaleyi kuşattı. Osmanlı ordusu da Timur'a takip ederek Çubuk Ovası'na indi. Timur ordusu daha önce geldiğinden dinlenmiş ve su kaynaklarına hâkim olmuş; Osmanlı ordusu ise yorgun düşmüş ve susuz kalmıştı. Timur'un ordusu sayıca Osmanlı'dan fazlaydı ve orduda Anadolu askerinin o zamana kadar görmediği 30'dan fazla fil yer alıyordu. Savaş devam ederken Kara Tatarların ve Anadolu beyliklerine ait askerlerin karşı tarafa geçmesi Osmanlı ordusunun bozulmasına sebep oldu. Yıldırım, çekilme tekliflerini reddederek yanındaki 3 bin kişi ile savaşmaya devam etti ancak esir düştü. Bazı tarihçiler demir bir kafesin olmadığını, bunun bir tahtırevan olduğunu iddia eder Osmanlı döneminde yazılan tarih kitaplarında dahi yazarlar padişahın içine düştüğü gurur kırıcı durumu örtbas etmek için iki atın üzerindeki demir kafese benzer bir tahtırevana konduğunu söylemişlerdir. Ancak Fuat Köprülü'nün araştırmalarının sonucunda tahtırevan diye bir şeyin olmadığı, Yıldırım Bayezid'in demir bir kafese konduğu kesinlik kazanmıştır. İstanbul'un fethinin kapısını açan zafer: II. Kosova Savaşı Bazı Osmanlı tarihçileri ile Arap tarihçi İbn Arabşah, Bayezid'in eceliyle öldüğünü yazar. Padişahı intihar gibi İslam'da yasaklanan bir işi yapmış olarak göstermek istemezler. Savaşta ve esareti sırasında Yıldırım'ın yanında bulunmuş bir askerin anlattıklarını kullanan Âşıkpaşazâde ise padişahın yüzüğündeki zehiri içerek intihar ettiğini yazmıştır. Bu dönemde merkezi bürokrasi düzenlenip geliştirildi; vergilendirme ve hazineyi dolu tutma konusunda titiz davranıldı. Osmanlı denizciliği geliştirildi, siyasi ve askeri faaliyetlere ağırlık veren Yıldırım, güçlü bir donanmaya sahip olabilmek için kaleler, kuleler tahkim ettirdi ve limanları genişleterek gümrükte düzenlemeler gerçekleştirdi. Türk korsanlarını yeni bir düzenlemeye tâbi tutarak korsan gemilerinin de katıldığı bir Osmanlı donanması kurdu. Osmanlıların bu dönemde denizlerdeki faaliyetleri Venedikliler arasında ciddi bir rahatsızlık uyandırdı.

12 soruda Yıldırım Bayezid'in hayatı

YILDIRIM UNVANI NASIL VERİLDİ?