Sinema tarihinin başlangıcı: Trenin Gara Girişi

↪ Hareketli görüntünün, bilimsel yenilikler vasıtasıyla kaydedilebilir hale gelmesi, sinemanın ortaya çıkışını sağlar. 🔸 Optik alanda yaşanan gelişmelerin ardından fotoğraf makinesinin icad edilmesi sinemanın ortaya çıkmasını da sağlar. Nitekim, görüntünün kayıt altına alınabilmesi, hareketli görüntünün icadı, mucitlerin bir adım ileriye gitmesine neden olur. 🔸 Sinema alanındaki önemli gelişmeler, 1800'lü yılların başlarında yaşanır. Bu tarihlerde birçok bilim insanı, görüntünün kaydedilip perdeye yansıtılmasına öncülük edecek keşifler gerçekleştirir. 🔸 Karanlık kutunun icadından büyülü fenere, kinetoskoptan sinematografa kadar icat edilen cihazlar sonucunda sinema ortaya çıkar. 🔸 1895 senesi, sinema tarihi açısından oldukça ehemmiyetli bir yere sahiptir. Çünkü o yıl, bütün bilimsel birikimlerin sonucunda hareketli görüntü kaydedilerek perdeye yansıtılır ve ilk sinema filmi izleyicisiyle buluşur. Sinemanın keşfini adım adım inceleyelim👇 🔸 Sinemanın ortaya çıkışında en önemli etken, daha önce de sözünü ettiğimiz üzere, fotoğrafın icadıdır. Ancak bilinmelidir ki görüntünün kayıt altına alınmasının da bir tarihi vardır. 🔸 Görüntü elde etme noktasında en temel kavram pinhole yani iğne deliği ilkesidir. Optik bir terim olan pinhole, bilim insanlarınca görüntünün bir delikten geçirilişinin incelenmesi olarak tanımlanır. Öyle ki Aristo, delik küçüldükçe görüntünün netleştiğini söylemektedir. 🔸 Pinhole ilkesi doğrultusunda, dönemin önemli buluşlarından biri olan 'camera obscura' ortaya çıkar. Latince olan kavram 'camera' oda, 'obscura' karanlık anlamına gelir. 🔸 Bu icat, objektifi olmayan fotoğraf makinesi olarak düşünülebilir. Karanlık kutudaki iğne deliğinden giren ışık, yatay düzlemde ters görüntü oluşturur. 🔸 İcat edildiğinde devasa boyutlarda olan kutu, zamanla elde taşınabilecek kadar küçülür. 🔸 Camera obscura, sanatçıların gelişimine önemli katkılar sağlar, özellikle ressamlar, çizimlerinde bu icattan yararlanır. ↪ Aracı ilk defa Leonardo da Vinci, el yazmalarını oluştururken çizim amaçlı kullanır. 🔸 'Camera obscura'nın icadının ardından magic latern olarak isimlendirilen büyülü fener cihazı bulunur. 🔸 Büyülü fener ile ışık kaynağı kullanılarak bir nesneye çizilen resimler duvara yansıtılır ve görüntünün büyütülmüş hali seyirciler tarafından izlenir. Kısaca büyülü fener, görüntüleri duvara yansıtan aygıt olarak tanımlanır. 🔸 Böylece camera obscura, fotoğraf makinesinin öncüsü iken büyülü fener, slayt projektörlerinin başlangıcı olarak sinemanın keşfine giden yolda önemli basamak olur. ↪ Büyülü feneri geliştiren Etienne Gaspard Robertson, 1799 yılının Paris'inde fantazmagorya ile gösteriler düzenleyerek izleyicileri etkiler. 🔸 Büyülü feneri tekerlekli arabaya yerleştiren Robertson, perdeye yansıttığı görüntüleri yakınlaştırıp uzaklaştırarak boyutlarını değiştirir ve böylece hareket ediyormuş hissi verir. 🔸 Amacı, seyircileri korkutarak eğlendirmektir. Bunun için de hayalet, iskelet görüntülerini kullanır, kendince oluşturduğu duman ve ses efektleri ile de korkuyu arttırmaya çabalar. 🔸 Böylece sinema tarihi açısından korku efektlerini ilk kez kullanan Robertson, bir görüntü kaybolurken diğerini getirerek sinemasal anlatımın da öncü isimi olur. 🔸 1825'de İngiliz doktor John Ayrton Paris tarafından ortaya koyulan travmatrop, aslında görüntünün kalıcılığı ilkesine dayanan optik oyuncaktır. 🔸 Hareketli görüntü prensibini ortaya koyan bu icat, iki tarafına resim çizilmiş kağıt diskin hızla çevrilmesi ile iki resmin birleşmesi sonucu oluşur. 🔸 Buna göre kağıdın bir yüzüne kuş, diğer yüzüne kafes çizilmiş disk, iki ucuna bağlanan ipler sayesinde hızla çevrilir ve böylece iki görüntü birleşir. Kuş, kafesteymiş hissi oluşur. Bu icat, görüntünün kalıcılığı ilkesini kanıtlar. 🔸 Bütün bu keşiflerin ardından ilk fotoğraf, 1765 doğumlu Fransız Joseph Nicephore Niepce tarafından çekilir. Görüntüyü, kurşun ve kalay alaşımlı bir plakaya düşürerek çektiği fotoğrafların oluşması tam sekiz saati bulur ve görüntü net değildir. 🔸 Niepce'nin çalışmalarını yakından takip eden ressam Jaques Mande Daguerre, 1839'da gümüşlü levha üzerine yaklaşık 30 dakika pozlama süreli fotoğraf çekmeyi başarır. Ancak bu yöntemle çekilen fotoğrafların kopyası yapılamaz. 🔸 1840 yılına gelindiğinde Henry Fox Talbot, 'talbotype' isimli buluşuyla günümüz negatif baskı yönteminin atasını keşfeder. ↪ Bu icatla fotoğraflar, cam tabakalara basılabilir hale gelir ve büyülü fener aygıtında kullanılır. *Talbotype yöntemi nedir? 🔸 1884'de George Eastman tarafından negatif baskı kağıdı, bir yıl sonra da Amerikan film denilen ilk şeffaf fotoğraf filmi piyasaya sürülür. 🔸 1891 yılına gelindiğinde ise Eastman ve kimyagerler tarafından geliştirilen ilk ticari selüloit rulo filmi satışa sunulur. ↪ Buluşlar, adım adım Thomas Edison'un sinema filmi makinesini icat etmesini sağlayacaktır. 🔸 Hareket analizleri üzerine incelemeler yapan Eadweard James Muybridge, 1877'de koşan bir atı fotoğraflayarak atın dört ayağının da yerden aynı anda kesildiği anı görüntüler. 🔸 Bu çalışmasını California'da gerçekleştiren isim, ilk olarak 12 kamerayla yaptığı çalışmasında atın hareketlerinin kesintili olduğunu gözlemler. Bunun üzerinde kamera sayısının 24'e çıkartarak harekette devamlılığı elde eder. Bu deney, sinemadaki 24 kare kavramının ilk adımıdır. 🔸 Yaptıklarıyla hareketli fotoğraf denemelerine öncülük eden Muybridge, 1879'da hareketli resimleri göstermek için 'zoopraxiscope' adını verdiği ilk projeksiyon makinelerinden birini geliştirir. Araç, dönen bir cam diskin üzerindeki resimlerin aydınlatılmasıyla çalışır. ↪ Gerçek anlamda hareketli görüntüyü keşfedememiş olsa da sinemaya ulaşma noktasında önemli bir yol alınmasını sağlar. 🔸 Önemli buluşların ismi Thomas Edison, sinema alanındaki icadıyla hareketli görüntünün izlenmesini sağlar. 🔸 1877'de kaydedilmiş sesleri dinlemeye yarayan 'phonogragh' yani gramofonu keşfeder. 1890 yılında 'kinetograph' isimli kamerayı, ardından 'kinetoskop' adını verdiği göstericiyi üretir. 🔸 Gösterici cihaz, uçtaki noktaya bağlı olan dönen kol vasıtasıyla çalışır ve böylece çok sayıda küçük fotoğraf dönerek izleme deliğinden bakan seyircinin gözünde hareket hissi oluşturur. ↪ Bu şekilde çekilen ilk filmler dans gösterileri, boks müsabakaları, horoz dövüşleri gibi görüntülerdir. 🔸 Hareketli görüntüyü Edison, kinetoskop ile Amerika'da başlatır. Günümüz sinema salonlarının ilk versiyonu niteliğinde kinetoskop salonları açar. ↪ Edison'un bu adımı, Amerika sinema enstüstrisinin başlangıcı olarak kabul edilir. 🔸 Fotoğrafın keşfi, projeksiyonun icadı, kinetoskopun bulunuşunun ardından nihayet Lumiere kardeşler, sinema tarihini başlatacak önemli adımı atar. 🔸 Başarılı bir projeksiyon cihazı icat ederek hem alıcı hem de gösterici olan 'cinematographe'ı geliştirirler. Böylece film projeksiyon çalışmaları tamamlanır. 🔸 Dikiş makinesi mekanizmasından tasarladıkları kamerada, 35 mm film kullanarak 16 kare pozlarlar. Böylece 16 kare, 25 yıl boyunca tüm film çekimlerinin standartı olur. ↪ Lumiere kardeşlerin attıkları bu önemli adımlarla sinema tarihi resmen başlar. Lumiere kardeşler kimdir? 🔸 Louis ve Auguste Lumiere kardeşlerin babası Claude-Antoine Lumiere, 1882'de Lyon'da kuru fotoğraf plakaları üreten bir fabrika kurar. İki kardeş aynı işi devam ettirir. Ayrıca rulo film ve baskı kağıdı ile ilgilenerek işlerini genişletirler. 🔸 Lumiere kardeşlerin en önemli başarısı ise 'cinematographe' isimli projeksiyon sistemini icat etmeleridir. Bu buluş ile sinema, uluslararası ticari değer kazanır. 🔸 Kamera ile eşinin bebeklere mama yedirmesi, kendini hortumla ıslatan bahçıvan gibi çevrelerinde gördüklerini bir dakikayı geçmeyecek şekilde kayda alırlar. 🔸 Lumiere kardeşler, çektikleri 10 kısa görüntünün ilk gösterimini 1895 tarihinde, bir kafenin bodrumunda yaparlar. 🔸 28 Aralık günü gerçekleşen gösteriye 33 kişi katılır. Toplam 20 dakikadan oluşan gösteri, Paris'teki gündelik hayattan kesitler içerir. 🔸 Gösterilen ilk sinema yapımı olarak kabul edilen film ise 'Trenin Gara Girişi'dir. 🔸 1895 yılında Louis Lumiere, Fransa'nın güneyindeki ufak tren istasyonu La Ciotat'da üç ayaklı sehpa üzerine koyduğu kamera ile bir trenin gara girişini kayda alır. 🔸 Kayıtta, tren gara gelir ve istasyonda bekleyen insanların görüntüleri kameraya yansır. Film, aynı zamanda o dönemdeki insanların giyim kuşamına da ayna tutar. 🔸 Kafedeki gösterimde izleyicinin beğenisine sunulan 48 saniyelik bu filmi seyredenler, rivayetlere göre trenin üzerlerine geldiklerini sanarak korku ve panik halinde kaçışır. ↪ Böylece sinemanın görüntü ile seyirciyi korkutup şaşırtabileceği anlaşılmış olur. 🔸 Osmanlı'da ilk sinema gösterimi 1896 yılının sonlarında II. Abdülhamid zamanında gerçekleşir. 🔸 'Trenin Gara Girişi' filmi ilk kez Paris'te seyirciyle buluştuktan sonra ülkemizde Bertrand adında bir Fransız tarafından Yıldız Sarayı'nda gösterilir. 🔸 Bütün bu gelişmelerin sonucunda sinemanın keşfi büyük oranda gerçekleşir. Ancak henüz tam anlamıyla bir film yapımı ortaya koyulmamıştır. Bundan sonraki süreçte sinema tarihi, film yapımı üzerine kurulu olacaktır.

Sinema tarihinin başlangıcı: Trenin Gara Girişi

SİNEMANIN KEŞFİ