Sinema gözünden mesajlar

SİNEMANIN İLK YILLARI 🎥Sinemanın ilk dönemlerinde kamera hareketsizdir. Tiyatro oyunu hissi veren filmler, hareketlenince anlam kazanmıştır. Kameranın yerinin değiştirilebileceğini fark eden sinemacılar, diledikleri görüntüyü oluşturmaya başlar. Böylece sinemanın anlatım aracı olarak planlar, çerçeveleme, kamera açıları ve hareketleri ortaya çıkar. 💬 Kameranın gözünden verilmek istenen mesaj kişiye olan uzaklık, açı ve hareketle sağlanır. Senaryoda anlatılan konu ile çekilen planın görselliği arasında bağ kurulur. Konunun gerektirdiği şekilde çerçeve oluşturulur. Efsane filmlerden akıllara kazınan replikler SİNEMADA PLANLAR VE ÇERÇEVELEME 🎥 Planlar, sinemada belli anlamlar ve çağrışımlar vermek için çeşitli türlerden meydana gelir. Seyirci tarafından algılanarak istenilen mesaj verilir. Kamera planlarını, birer sinema kuralı olarak görebiliriz. Ancak bazı yönetmenler bu kuralları yıkarak kendi dilini filmine katar ve anlam dışına çıkar. ◽Planlar, filmin anlatımı için zorunlu bir ögedir. Sinemanın gramerini oluşturan temel unsurdur da diyebiliriz. Genel, boy, orta, yakın, omuzüstü (amors), tepki planı, bağlantı planı ve ara plan olarak sıralamak mümkündür. ◽ Yakın planların kullanım amacı, sahnedeki ayrıntıları vermektir. Orta planlar ise filmdeki nesneler ve kişilerin görüntülenmesinde kullanılır. Geniş planlar, mekânları tanıtan, genellikle filmin başında genel atmosferi seyirciye göstermek için kullanılan çekimlerdir. İzleyici böylece sinemanın gözünden bakarak bilgileri algılayıp anlamlar çıkarır. 💬 Sinemada, perde büyük olduğu için yakın planlar çok tercih edilmez. İzleyicide boğucu etki bırakmak istemedikleri için orta ve genel plana ağırlık verirler. Televizyon filmlerinde ise ekran küçük olduğu için detaylar anlaşılamayabilir. Bu nedenle de yakın ve detay planlara sıkça rastlamak mümkündür. Bütün bunlar sinemanın teknik kuralları olarak ilgilisinin bilmesi gereken püf noktalarıdır. 🎥GENEL PLAN ◽ Mekânların bir bütün olarak gösterilmesi için genel plan kullanılır. Hatta 'tanıtma planı' olarak filmlerin açılışında görmek de mümkündür. Seyircinin film hakkında genel bilgi edinmesini, filmin geçeceği mekânı tanımasını sağlar. Bu planda bir ya da daha fazla insan gösterilebilir. 💬 Örneğin Teodoros Angelopulos, filmlerinde kullandığı genel planlarla tanınır. Neredeyse hiç yakın plan tercih etmeyen yönetmen, sahnelere genel açıdan uzun süre bakmamızı ister. 'Ağlayan Çayır' filminde gösterilen sahne de aynen bu şekildedir. Uzun süre sadece gölün üzerinde kayıklarla giden insanları seyrederiz. Yönetmen bu planda, insanların göle yansıyan gölgelerini, duruşlarını, gölün griliğini, havanın iç karartıcılığını bir bütün olarak uzun uzun düşünmemizi sağlar. 🎬Ağlayan Çayır filminin konusu: 💬 Genel plan için örnek olabilecek sahnelerden biri de Nuri Bilge Ceylan'ın 'Bir Zamanlar Anadolu'da' filminde yer alır. Başlarda genel planda Anadolu bozkırını yönetmen seyircisine sık sık gösterir. Belki de amaç olaya daha objektif bir şekilde bakılmasını sağlamaktır. Nuri Bilge Ceylan kamerasıyla Anadolu panoramasını gösterir ve tablo gibi kullanır. 🎬Bir Zamanlar Anadolu'da filminin konusu: 🎥BOY PLAN ◽ Objektifteki nesnenin veya insanın net bir şekilde görülebildiği sahnelerdir. Yüz ifadelerinin gösterilmesi için pek uygun olmasa da kişinin genel duruşunu anlamamızı sağlar. Filmle ilgili verdiği bilgi çok olacağı için ekranda kalma süresi yakın planlara göre daha uzundur. ◽ Karakterin fiziki özelliklerini ve hareketlerini ortaya koyar. Dans, kavga gibi sahnelerde sıkça tercih edilir. Çerçevede insanla beraber çevre de görülür. Kişinin yalnızlığının seyirciye aktarılmasında en etkili planlardandır. 💬 Çölün ortasındaki bir buluşmaya giden dede ve torunu gördüğümüz 'Bab'Aziz' filminde boy plan olarak çekilen sahnede ikilinin çöldeki yalnızlıkları ve arayışları seyirciye geçer. Yönetmen hem çevreyi hem de karakterleri net bir şekilde kameraya aktarır. 🎬Bab'Aziz filminin konusu: Kör bir derviş olan Bab'Aziz ve torunu Ishtar'ın hikâyesini konu edinir. Küçük Ishtar ve dedesi Bab'Aziz, 30 yılda bir yapılan derviş toplantısına gitmek amacıyla yola koyulur. Ancak gidilecek yeri bilmiyorlardır. Dede ve torun, uçsuz bucaksız çölün ortasında gerçekleşecek olan buluşma için çölün ortasında dolaşmaya başlar. Gizli yeri bulabilmeleri için çölün sonsuz sessizliğini kalpleriyle dinlemeleri gerekmektedir. Senaryo yazım teknikleri 🎥DİZ VE BEL PLAN ◽ Diz planda, kişinin dizinden yukarısı kameraya yansırken bel planda, karakterin belden yukarısı görüntülenmektedir. İki karakterin karşılıklı diyalog kurduğu ve omuzüstü sahnelerde kullanılır. Orta ölçekli planlar olarak da anılan bu iki çekimde kişinin kostümü, beden dili ve aksesuarlar açıkça anlaşılabilmektedir. 💬 Nuri Bilge Ceylan'ın diyalogları bol filmi 'Kış Uykusu'ndan gördüğümüz bel plan buna örnektir. Karşılıklı konuşmanın bulunduğu bu sahnede Aydın, eşi Nihal ile anlaşamadıkları konular üzerine uzun bir tartışmaya girer. Burada karakterlerin jest ve mimikleri belirgin şekilde görülür. Birbirlerine verdikleri tepkileri aynı anda gözlemlemek için iyi bir tercihtir. 🎬Kış Uykusu filminin konusu: 🎥OMUZÜSTÜ PLAN ◽ Oyuncunun arka omzunun üzerinden doğru yapılan bir çekimdir. Genellikle karşılıklı konuşmalarda kullanılır. Karakterin omzunun üstünden konuştuğu oyuncunun göğüs ya da bel plandan ekrana gösterilmesi ile olur. Karakterin konuştuğu kişinin verdiği tepkilerin görülmesi için önemli bir açıdır. 💬 'Kış Uykusu' filminden bir sahne olan bu karede Aydın karakterinin omzunun üzerinden Nihal'i görürüz. Yönetmen ikilinin arasında geçen konuşmaya Nihal'in verdiği tepkileri görmemizi ister. 🎥Yakın plan ◽ Göğüs, omuz, baş ve ayrıntı çekimler, yakın plan olarak görülür. Bu ölçeklerde artık karakterin psikolojisini seyirci anlayabilir. Jest ve mimikler detaylı bir şekilde gözlemlenebilir. ◽ Göğüs plan, karakterin göğüsten yukarısının kamerada gösterilmesidir. Hareketin ve psikolojinin gösterilmesi için kullanılır. ◽ Omuz plan, oyuncunun omuzlarından yukarısının ekrana verilmesidir. Karakterin kişiliği ve psikolojisi ön plandadır. Göğüs ve omuz planda artık karakterin kişiliğine seyirci yakınlaştırılmış olur ve iki plan arasında çok fark yoktur. Bu çekim açısında seyirci karakterle arasında kolaylıkla özdeşlik kurabilir. 💬 Abbas Kiyarüstemi'nin 'Arkadaşımın Evi Nerede?' adlı filminden gördüğümüz sahne de bu şekilde yakın plandır. Yakın plan nedeniyle Ahmed'in çaresizliği filmin konusunu bilmeyen biri için bile tahmin edilebilir bir durumdur. 🎬Arkadaşımın Evi Nerede? filminin konusu: 8 yaşındaki Ahmed, yanlışlıkla sıra arkadaşı Muhammed'in defterini alır. Defteri ona vaktinde geri götüremezse, arkadaşı ciddi bir ceza alma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu durum içine dert olan Ahmed, Muhammed'in evini bulmak için türlü badireler atlatır. Lütfi Ömer Akad: Göç Üçlemesi ◽ Baş planda karakterin yüzü tüm ayrıntılarıyla görülür. Karakterin duygu dünyasının derinliğini seyirci sonuna kadar hisseder. Karakterin bir olaya karşı verdiği tepkiyi vermek ya da duygu yoğunluğunu aktarma için tercih edilen bir plandır. 💬 Kiyarüstemi sinemasında yakın plana örnek verilebilecek farklı bir film bulunur. Deneysel özellik taşıyan filmin konusuna gelin birlikte kısaca bakalım👇 🎬Şirin filminin konusu: On ikinci yüzyılda kaleme alınmış Hüsrev ile Şirin arasındaki geçen bir aşk efsanesini yönetmen farklı bir şekilde anlatır. Bir sinema salonunda geçen filmde seyircinin göremediği bir ekranda aşk hikâyesi beyazperdede gösterilir. Seyirci sadece hikâyenin sesini duymaktadır. Yönetmen, 112 İranlı kadının, aşk efsanesini izlerken verdikleri tepkileri portre biçiminde kameraya yansıtır. Yakın plandan çekilen kadınlar, tek tek kamerada görünür. Onları seyirci bazen ağlarken, bazen gülerken, bazen de derin bir iç çekerken görür. Belki hikâyeyi hiçbir zaman izleyici görmez ancak her kadının kendi içindeki hikâyesini yüzlerinden anlar. 🎥 AYRINTI PLANLAR ◽ Ayrıntı planlar, çok yakından çekilen, kişinin ya da nesnenin belirli bir bölgesini veren çekim şeklidir. Amaç seyircinin dikkatini belirli bir yere çekmektir. Bu belki bir cinayet kanıtı ya da bir karakterin tanınmasını sağlayan yüzündeki çizgi olabilir. Andrey Tarkovski'nin 'Stalker' filminden bir sahne olan eli suya değen karakterin olduğu detay plan buna örnek olarak gösterilebilir. 🎬Stalker filminin konusu: 🎥TEPKİ PLAN ◽ Oyuncunun gelişen olaylara verdiği tepkileri anlamak için yüz ifadelerinin gösterilmesidir. 'Mandalina Bahçesi' filminden gördüğümüz bu sahnede İvon'un yüz ifadesini görürüz. Sahneyi gören kişi, İvon'ın suratının aldığı şeklin, bir olayın üzerine verdiği anlık tepki olduğunu anlayacaktır. 🎬Mandalina Bahçesi filminin konusu: 🎥KAMERA AÇILARI ◽ Filmlerde seyirci, olayları yönetmenin istediği açıdan izler. Açılar genel anlamıyla nesnel, özel, ve görüş açısı şeklinde sınıflandırılabilir. Nesnel açıda seyircinin görüş açısından kamera olaya bakarken öznel açıda seyircinin gözleriymiş gibi hareket eder. Kameranın oyuncunun yerine geçtiği çekimlerde filmdeki her şeyi onun gözünden izlerler. Görüş açısı ise sahneyi belirli bir oyuncunun baktığı açıdan görüyormuş hissi verir. İzleyici olayları oyuncunun bakış açısıyla filmdeki diğer karakterlerin yanındaymış gibi görür. ◽ Görüntüye yorum getiren açılar alt açı, üst açı ve eğik açıdır. Üst açı, kameranın karakterleri göz seviyesinin üstünde çekilmesiyle olur. Bu çekimde karakterler olduğundan küçük görünmekte, yalnızlık, mutsuzluk gibi anların vurgusunu artırmaktadır. 🎥ALT AÇI ◽ Çekimde kameranın konuya göz seviyesinin altından bakmasıdır. Bu açıda karakter daha ihtişamlı ve ürkütücü görünür. Alt açıdan çekilen mekânlarda görkemli ve büyük görünür. Özellikle yüksek binaları tanıtan sahnelerde alt açı sıkça kullanılır. 🎥EĞİK AÇI ◽ Kameranın sağa veya sola hafifçe eğilmesiyle oluşur. Pek tercih edilmeyen eğik açı, yönetmenin gerilim, sıkıntı, kaygı, bilinmezlik gibi duyguları vermek istediği sahnelerde etkili olduğu için kullanılır. Karakterin yaşadığı depresyonun boyutunu ya da baş dönmelerini göstermek için de önemlidir. Hafta sonu izleyebileceğiniz film önerileri

Sinema gözünden mesajlar

Sinemanın anlatım araçları