Çizgi film izlerken dikkat edilmesi gerekenler

ANİMASYON NEDİR? 🔸 Animasyon, diğer bir deyişle 'canlandırma sineması'; resim ya da nesnelerin gözün yanılsaması özelliğinden yararlanılarak hareketli ve canlı oldukları izlenimi verilmesi işlemidir. Yani, devinimsiz nesnelerin devinimidir. 🔸 Animasyonun mucitlerinden Norman Mc Laren animasyonu; hareket eden çizimlerin değil, çizilenlerin hareketi sanatı olarak tanımlar. 🔸 Vav TV'de yayınlanan Eğitim Atölyesi programına konuk olan Doç. Dr. İpek Fatma Ertan, çizgi film ve animasyonlar hakkında konuştu. 🔸 Animasyon kavramını tanımlayan Ertan, 'Günümüz dijital çağında herkes fotoğraf çekiyor. Bu fotoğrafları ardıl bir şekilde dizip onları oynatma tuşuna bastığımızda bu ardıl fotoğraflar bize bir hareket izlenimi sağlıyor. Aslında bu tamamen bizim göz bozukluğumuzla alakalı bir durum. Hareket eden bir şey yok. Bu bir illüzyon. Gözümüzün bir kusurundan yararlanarak yola çıktığımız bir tasarım ya da sanat alanı' ifadelerini kullanır. 2023'ün en çok okunan sinema içerikleri ANİMASYONUN TARİHİ 🔸 Animasyon sanatının temelleri 1800'lü yılların başlarında atılır. O dönemlerde üretilen birçok cihaz, animasyonun icadında etkili olur. 🔸 1877 yılında ise günümüzdekine benzer animasyonun ilk örneği praksinoskop isimli cihaz üretilir. Charles Emile Reynoud'ın Fransa'da icat ettiği praksinoskop, çizgi film makinesi olarak da isimlendirilir. 🔸 Dönen silindir şeklindeki cihazın iç yüzeyinde resimler bulunur. Cihaz, tekerlekler tarafından döndürüldüğünde görüntüler birbirini takip eder ve böylece bir hareket dizisi oluşturulur. ↪ Animasyon, 20. yüzyılın başlarından itibaren yaygınlaşır. Bu dönemde animasyon stüdyoları kurulur ve böylece ilk çizgi filmler, sinema hayatına girmiş olur. 'ANİMASYON BİR KÜLTÜR ARACI' 🔸 Çeşitli mecralardan izlediğimiz animasyonlar, seyircisine bir şeyler anlatmak, bilgi aktarmak ister. Özellikle çocukların ilgisini çeken çizgi filmler, geleneksel kültürümüzün gelecek nesillere ulaştırılması noktasında kilit rol oynar. 🔸 Masal, destan ve efsaneler gibi çocuklara anlatılan sözlü kültür ürünleri, artık animasyonlara dönüşerek hem sözlü hem görüntülü şekilde izleyicisi ile buluşmaktadır. 🔸 Konu ile ilgili Ertan, 'Küçüklüğümüzde annelerimizin bize anlattığı masallar, şu anda çocukların artık tabletlerden, cep telefonlarından ya da farklı sosyal medya kanallarından dinlediği sesli ve daha distopik hikayelere dönüşmeye başladı. Türk toplumunun geleneksel anlayışının, ananevi dediğimiz o kültürün gelecek kuşaklara aktarılmasını kesinlikle savunuyorum. Çünkü bu bizim kültürümüz ve bunun devamı gerekiyor. Türk toplumunun hikaye ve masalları, gölge oyunları gibi farklı disiplinlerin günümüze aktarımı gerçekten çok önem arz ediyor' şeklinde konuşur. Ananevi ne demek? ÇİZGİ FİLMLERDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER 🔸 Çizgi film üretiminde dikkat edilmesi gereken belirli hususlar vardır. Bunların başında estetik kaygı yani sanat eserini en güzel, en özgün ve iz bırakacak şekilde üretmek gelir. 🔸 Çizgi filmler, yalnızca sanatsal boyuttan ibaret değildir. Hedef kitlesi çoğunlukla çocuklardan oluşan animasyonların üretiminde; sanat tarihi bilgisi, etik değerler, kültür, sosyoloji, mitoloji, felsefe, sanatın kendisine hakim olma ve okuyabilme yetisi önem arz eder. 🔸 Türk kültüründe animasyon üretmek için oldukça zengin hikayeler olduğuna dikkat çeken Ertan, animasyonun tamamen hayal kurmak ile ortaya çıktığını belirtir ve sözlerine şöyle devam eder 'Bunu eğer siz kendi toplumunuzdan çıkartırsanız, işte Türk mitolojisi, sosyolojisi, masallar, hikayeler gibi oradan inanılmaz farklı animasyonlar çıkabiliyor. Hem kültür aktarımı yapıyorsunuz hem de çocuklarınızın eğitimine katkıda bulunuyorsunuz aslında.' ÇİZGİ FİLMLERDE YAŞ ARALIĞININ ÖNEMİ 🔸 Animasyonlardaki iyi ve kötü karakterler her dönem pedagojik açıdan tartışma konusu olmuştur. Bu noktada ebeveynlere büyük görevler düşmektedir. Çünkü her çizgi film her yaş grubuna hitap etmez. Animasyonlar, farklı hedef kitleleri için farklı dinamikler ile tasarlanır ve izleyicisi ile buluşur. 🔸 Bir tasarımcı olarak animasyonların içeriğini değerlendiren Ertan, 'Kişinin kendi içerisinde hem iyi hem kötü yanları var. Bunu seçmek kişiye kalmış. Kötü şeyleri de güzel şeyleri de görmeli çocuk. Ancak burada yaş önemli. Pedagojik olarak yazılan senaryonun, sinopsisin tam anlamıyla ele alınması gerekiyor. Hangi yaş aralığında, hangi gruba izletilecek bu filmler? Siz 3-5 yaş aralığındaki çocuğa algılayamayacağı renkleri, sayıları veyahut da sözleri aktaran hikayeleri, zor kavrayacağı filmleri izletemezsiniz' diyerek animasyonu izleyecek çocukların yaş aralıklarının önemine dikkat çeker. 10 maddede sinema 🔸 Çizgi film tasarımında yaş grubuna özel çizimler ortaya koyulduğunu anlatan Ertan, 'Mesela ilkokul öncesi yaş grubuna kesinlikle çok basit çizgilerle, blok renkler ile anlatımı uygun görüyoruz. Kesinlikle bir pedagogla çalışmak gerekiyor. 'Hadi ben çizgi film yapıyorum' deyip bir çizgi film yapamazsınız siz çocuğa. Çünkü kesinlikle bilinçli bir bilim insanının sizi yönlendirmesi gerekiyor' diyerek çizgi film üretiminin oldukça kapsamlı bir çalışma sonucu gerçekleştirilebileceğinin altını çizer. ÇİZGİ FİLM İZLERKEN BİLİNÇLİ OLMAK 🔸 Çocuklar, belirli bir yaş grubuna kadar çizgi film izlemek ister. Ebeveynler, özellikle çocuklarına yemek yedirmek için çeşitli mecralardan çizgi filmler açmaktadır. Ancak burada önemli olan ebeveynlerin bilinçli davranması ve izleme sürelerine sınırlar getirmesidir. 🔸 Konu ile ilgili ailelerin eğitim alması gerektiğine dikkat çeken Ertan, 'Burada şunu sorgulamak gerekiyor; teknolojiyi bir araç olarak mı yoksa bir amaç olarak mı kullanacağım? Burada medya okuryazarlığından bahsedebilirim. Bu eğitim gerçekten çok önemli. Ev hanımlarımızın da çalışanların da akademisyenlerin de her alandan çocuk yetiştiren kadınlarımızın kesinlikle bilinçli bir şekilde medya okuryazarlığı eğitimi almasını ben doğru buluyorum' der. Sinemayı tüketmek ÇİZGİ FİLMLER KİMİN İÇİN? 🔸 Çizgi filmler ile ilgili unutulmaması gereken en büyük özellik, yalnızca çocuklar için değil aynı zamanda yetişkinler için de üretilen animasyonların olmasıdır. Bu nedenle de seçilen filmin hitap ettiği kitleyi tespit etmek oldukça mühimdir. 🔸 Ertan, 'Çizgi film çocuklar için değil. Çizgi filmler, animasyonlar hepimiz için. Sadece hangi yaşa uygun olduğunu tartmamız gerekiyor. Burada biraz da çocuğun değil de ebeveynin bilinçli davranması, çok okuması, araştırması ve mümkün mertebe pedagojik bir destek alması çok önemli' sözleriyle çizgi film seçiminin nasıl yapılması gerektiğini anlatır. ÇİZGİ FİLM SEÇİMİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER 🔸 Özetle çocukların seyredeceği çizgi filmleri üretirken ve seçerken dikkat edilmesi gereken belirli hususlar vardır. Animasyonu yapan kişi, hitap ettiği yaş aralığı, kültür, psikoloji, felsefe gibi hususları baz alarak çizimlerini gerçekleştirmelidir. Bu esnada bir pedagogdan destek alması da gerekir. 🔸 Aynı şekilde ebeveynler, çocuklarına izleteceği çizgi filmler noktasında pedagoga başvurmalı, çocuklarının yaşına uygun filmler seçmelidir. Çizgi film izleme süresine kısıtlama getirerek süreci daha sağlıklı hale getirmeli ve medya okuryazarlığı eğitimi almalı, bilinçli anne-babalar olarak hareket etmelidirler. Televizyonun kısa tarihi