Dağınıklığın psikolojiye etkisi

Oxford sözlüğünde 'düzensizce birikmiş nesne kalabalığı' olarak tanımlanan dağınıklık, dört sınıfta ele alınıyor: * Kullanmadığınız ya da sevmediğiniz nesneler, * Dağınık ya da düzensiz eşya, * Çok küçük bir alanda çok fazla eşya, * Tamamlanmadan yarım bırakılmış her şey. Evde kullanılmayan, bozuk, sevilmeyen, kurtulmak isteyip de atılmayan, başkasına ait olan, bir kenarda unutulan her şey, enerjinin durağanlaşmasına yol açar. Sizin için bir anlam ifade etmeyen, önemi olmayan, kullanılmayan şeylerden kurtulduğunda insan kendini bedensel, zihinsel ve ruhsal olarak da hafiflemiş hissedecektir. Sadece sevilen ve kullanılan eşyaların evde tutulduğu düşünüldüğünde, eğer bu eşyalar dağınık duruyorlarsa, mekan dağınık sıfatını korur, aradığımızı bulmamız zorlaşır. Neyin nerede olduğunu bildiğinizde yaşam kolaylaşır. Ev anahtarınızı veya şemsiyenizi veya başka bir şeyi düşünelim. Yerini genellikle tam olarak biliyor muyuz, yoksa zihinsel olarak ortalığı ayağa kaldırdığımız oluyor mu? Ya yanıtlamamız gereken mektup, ya da zarfa koyup atılmayı bekleyen bir mektup? Bazen haftalar sonra gazetelerin arasından elimize geçebilir. Neyin nerede olduğunu bilmekten kaynaklanan huzur ve açıklık, bu durumlarda stres ve karmaşaya dönüşür. Cüzdanımız veya çantamız o an için önemli gelen ama birkaç gün sonra işlevini yitiren telefon, adres ve not kâğıtlarıyla, gerekli gereksiz broşürlerle dolup taşıverir. Ya ani bir dürtü ile otomatik olarak alınan veya toplanan şeyler… Eve getirir, 'Şimdilik şuraya koyayım da sonra kaldırırım.' deriz. Ancak koyduğumuz yerde kalır. Kimi zaman aylarca kimi zaman yıllarca kalabilirler. Akla geldikçe veya gördükçe zihnimizin bir köşesinde belli belirsiz bir bıkkınlık yaratırlar. Burada önerilen elbette abartılı bir titizlik veya düzenlilik hastalığı değildir. Kimi zaman sorun yerden kaynaklanabilir. Aile büyür veya eşyalar çoğalır ama mekan aynı kalır. Dağınıklık zamanla evde nefes almakta güçlük yaratan bir hal alabilir. Çözüm büyük bir yere taşınmak ya da evde ciddi bir ayıklama yapmaktır. Çoğu insan dağınıklıktan nasıl etkilendiğini bilmez. Dağınıklığıyla yaşamaktan memnunluk bile duyabilir. Dağınıklığın etkisi ancak ondan kurtulduğunda duyulacak rahatlama ve huzur ile anlaşılabilir. Çoğu dağınık insan ortalığı toparlamaya hali olmadığını söyler. Kendilerini sürekli yorgun hissederler. Oysa yorgunluğun nedeni dağınıklığın çevresindeki durağanlaşmış enerjidir. Bütün boş alanlarımız dağınıklıkla dolarsa yaşamımıza girecek hiçbir yeniliğe yer kalmaz. Düşüncelerimiz geçmişe takılıp kalır. Bakışlar ileriye bakmaktan çok geriye çevrilir. Sorunlarla yüzleşip daha iyi bir gelecek yaratmak yerine, geçmişi suçlarız. Dağınıklık aşırı bir hale geldiğinde evinizin enerjisi tıkanır. Aynı şey bedenimiz için de geçerlidir. Dağınık kişilerde kabızlık ve hazım bozuklukları, ciltte donukluk ve bozulmalar gibi rahatsızlıklara daha sık rastlanır. Yapılan gözlemler, aşırı kilolu insanların genellikle dağınık insanlar olduğunu ortaya çıkarmıştır. Evinizi ıvır zıvırdan arındırdığınızda bedeninizi abur cubur ile doldurmak da size artık doğru gelmiyor. Dağınıklık içinde yüzüyorsanız, işlerinizi yarına erteleme eğiliminiz olabilir. Dağınıklık enerjinin hareket yeteneğini azaltarak herhangi bir şeye girişmenizi zorlaştırır. Dağınıklık aileler, ev ve iş arkadaşları arasındaki tartışmaların nedenlerinden biri olabilir. Eğer siz gırtlağınıza kadar dağınıklığa gömülmüş olarak yaşıyor ya da çalışıyorsanız ama çevrenizdekiler sizin gibi değilse onların yaşama biçimi sizi engellemez ama sizinki onları kuşkusuz engeller. Dağınıklık enerjinizi aşağı çekerek kendinizi yılgın, bezgin hissetmenize neden olur. Depresyon türlerinin çoğu yüksek benliğinizin sizi, başka bir şey yapmanızın zamanı gelmiş olduğu için yapa geldiğiniz şeye devam etmekten alıkoymasından kaynaklanır. Eviniz aşırı dağınıksa, büyük olasılıkla yolculuğa çıkarken de yanınıza çok eşya alıyorsunuzdur. Dağınıklık bağımlıları 'gerekirse' diye peşlerinden sürükledikleri eşya için fazla bagaj ücreti ödemek durumunda kalırlar. Tatilden dönüldüğünde valizlerden bir yığın hiç giyilmemiş temiz ama buruşuk kıyafetler çıkar. İnsan duygusal ve zihinsel açıdan da fazla bagaj taşımaya eğilimlidir. Dağınık bir alanı temizlemek iki kat daha fazla zaman alır. Ne kadar dağınıksanız o kadar çok toz ve kir birikir, enerji o kadar durağanlaşır, temizlik yapmak isteği de azalır. Yaşadığımız evin odalarını tek, tek dolaşıp dağınıklık yaratan gereksiz ve kullanılmayan giyecek ve eşyaları gözlemleyip bunların evimizdeki fazlalık ve dağınıklıktaki payını ve işgal ettikleri alanı yüzdeye vurduğunuzda ortaya çıkan sonuç şaşırtıcı olacaktır. Dağınık bir alanı temizlemek iki kat daha fazla zaman alır. Ne kadar dağınıksanız o kadar çok toz ve kir birikir, enerji o kadar durağanlaşır, temizlik yapmak isteği de azalır. Yaşadığımız evin odalarını tek, tek dolaşıp dağınıklık yaratan gereksiz ve kullanılmayan giyecek ve eşyaları gözlemleyip bunların evimizdeki fazlalık ve dağınıklıktaki payını ve işgal ettikleri alanı yüzdeye vurduğunuzda ortaya çıkan sonuç şaşırtıcı olacaktır. Uzmanlar ortalama büyüklükteki bir evin odalara göre dağılımını şu şekilde yapmaktadırlar: * Koridorlar yüzde 5 * Oturma odası yüzde 10 – 15 * Mutfak yüzde 30 – 40 * Yatak odası yüzde 40 * Banyo yüzde 15 – 20 * Kiler, depo, tavan arası, bodrum, kömürlük vs. yüzde 100 -200 Toplam : 220 – 250 Evinize ödediğiniz kira, elektrik, ısınma vs. masrafların neredeyse yarıya yakını boşuna hamallığı yapılan şeylere ödenmektedir. Bu alanları pozitif yönde sağlıklı işlerde kullanmak varken olumsuz enerjilerin çoğalmasında kullanmaktayız. Her şeyden önce, dağınık bir evi temizleme fikri, temizliği yapacak kişi için başlı başına bir stres kaynağı. Düzeni belli olan evlerde, rutin temizliği yapmak oldukça kolayken, dağınık bir evde işe nereden başlamak gerektiği bile başlı başına bir sorun olabilir. Dağınıklık katlanarak devam ettiği sürece, ipin ucu kaçarak, düzenleme fikrinden tamamen uzaklaşmak bile mümkün. Bu durum aynı evi paylaştığınız kişilerle de aranızdaki ilişkileri bozup, sizi ümitsizliğe sürükleyebilir. Uzun süre dağınık bir ortamda yaşayan kişilerin depresyona çok daha kolay girdiği gözlenmiştir. Dağınık bir ev, beyninize sürekli olarak 'aksiyon almanız' gerektiğine dair sinyaller yollar. Uzmanlara göre, dağınık bir ortamda yaşamaya devam etmek aciliyet hissi yaratarak endişeyi artırıyor. Uzun vadede psikoloji üzerinde oldukça yıpratıcı etkileri olan dağınıklık, kaygı bozukluğuna neden oluyor. Üstelik dağınıklık başa çıkılamaz bir hal aldığında gerginlik ve çaresizlik hissi de yaratır. Kimileri yaratıcılığı artırdığını düşünüp, dağınıklığa bir kılıf uydurmaya çalışsa da, yapılan araştırmalar dağınıklığın stres seviyesi üzerinde olumsuz etki yaptığını kanıtlamış durumda. Dağınık bir evde yemek yapmak, ders çalışmak veya kitap okumak, düzenli bir ortama göre oldukça zordur. Etrafınızı saran dağınıklık konsantre olmanızı zorlaştıracak ve zaman kaybına sebep olacaktır. İşinizi yaparken, bir şeyler bulmanız gerektiğinde ve onlara ulaşamadığınızda yaşayacağınız stres de cabası. Bazı araştırmalara göre, kişilerin evlerinin durumu, aslında zihinlerinin bir yansıması haline geliyor. Düzenli bir yaşam alanına sahip kişiler, işlerinde çok daha başarılı oluyor. Dağınık bir evde ise etrafta sürekli dikkat dağıtıcı nesneler olduğu için başlanan işi bitirmek imkânsız hale geliyor. Üstelik dağınıklıkla başa çıkmaya çalışmak, diğer önemli işleri kaçırmaya sebep oluyor. Dağınıklık, kişiler üzerinde suçluluk duygusu da yaratıyor. Özellikle sürekli misafir ağırlıyorsanız, 'Daha düzenli olmalıyım' duygusu sizi daha endişeli biri yapacak ve hatta sosyal yaşamınız üzerinde olumsuz etkiler yaratacaktır. Evi dağınık olan ve toplamak için gerekli motivasyona sahip olmayan kişilerin evlerine misafir davet edemedikleri ve giderek asosyalleştiği de uzmanlar tarafından gözlenmiştir. Ana giriş kapısı Evinizin kapısının dış tarafı dünyaya bakışınızı, iç tarafı da kendi yaşamınıza bakışınızı temsil eder. Tıpkı insanlar gibi enerji de bu kapıdan içeri girer çıkar. Giriş kısmındaki darlık ve dağınıklık evinize taze enerjilerin giriş çıkışını engeller. Burası temiz ve düzenli durması gereken en önemli alandır. Askıda duran ve kullanılmayan paltolar, yerlerde duran ayakkabı, çizmeler, gereksiz kuru veya plastik çiçekler, şemsiyeler, bozuk paralar, fişler, telefon, elektrik faturaları, broşürler, eski gazete dergiler... Kapıların arkası Kanca ya da kapı tokmaklarına asılı şeyler (giysiler, gecelikler, havlular, çantalar) olduğu kadar bütünüyle açılmasını engelleyecek mobilya, eşya, sepet vs. şeyleri de kapsar. Kapılarınız ardına kadar açılmazsa evinizde enerji serbestçe dolaşamaz, giriştiğiniz her iş için daha fazla çaba harcamanız gerekir. Koridor ve holler Buralardaki dağınıklık yaşam taşıyıcı enerjinin evin içinde akışına engel olmaktadır. Mutfak Mutfak dolaplarınızın içinde neler gizleniyor? Ya bitmeden alınan yiyecekler… Bütün dolaplarınızda esaslı bir ayıklama ve temizliğe girişin. Derin dondurucunuzla buzdolabınızı da hatırlayın. Yatak odaları Yatak odaları genellikle evde yer bulamadığımız şeyleri koyduğumuz bir odadır. Yatak odalarındaki dağınıklık çocuklar ve yetişkinler için de olmaması gereken bir şeydir. Yatak odası evdeki en önemli odadır. Çünkü nerede ve nasıl uyuduğunuz yaşamınızı büyük ölçüde etkiler. Yaşamınızın üçte birini yatak odasında geçirirsiniz. Bu nedenle yatak odasının düzenli ve sade olması çok önemlidir. Yatak altlarına itilen ıvır zıvırlar uyku kalitesine bile önemli etkide bulunmaktadır. Örneğin tuvalet masalarının üstleri de kullanılmayan pek çok boş parfüm gibi şişelerle doludur. Enerjinin yumuşak ve uyumlu dolaşımı için yatak odalarındaki yüzeylerin olabildiğince temiz ve boş tutulması önerilmektedir. Dolap tepeleri Dolap tepelerine saklanan ve tıkılan şeyler… Evinizde göz hizasından yukarılara yığılmış dağınıklık genellikle bunaltıcı bir etki yaratır, hatta baş ağrısı bile yapabilir. Dolap içleri Çoğu insan sahip olduğu giysilerinin yüzde 20'sini giyer. Bundan kuşkusu olanlar bir ay boyunca bir test yapabilirler. Bu oran sadece giysiler değil, sahip olduğunuz çoğu şey ve yaşamdaki çoğu etkinliğe de uyarlanabilir. Tüm gereksiz şeyler, çekmecelere, dolaplara ve kutulara tıkıştırılmıştır İlk bakışta daireleri ya da odaları mükemmel görünebilir; temiz bir zemin, düzgün bir şekilde sıralanmış kitaplar, mobilyalarla uyumlu ve temiz duvar kağıdı… Ancak bir mutfak çekmecesinin içine ya da dolabın içindeki bir rafa baktığınızda, kırılan eşyalarla, kullanılmayan kalemlerle ya da buruşuk giysilerle karşılaşabilirsiniz. Dışarıdan temiz gibi görünen daireleri bir aldatmacadan ibarettir. Bir şeyin nasıl göründüğü ve diğer insanlar tarafından nasıl algılandığı hepimiz için önemlidir ama bu, dramatik kişilik özelliklerine sahip insanlar için çok daha fazla önem taşır. Bu tip insanlar, kişiliklerinin en iyi yönlerini sergilerler ve davranışlarını başkalarını etkileme çabasıyla yaparlar. Yaşadıkları yerlerde tadilata ihtiyaç vardır Bazı insanlar sızdıran bir musluğa ve eskimiş duvar kağıdına sahip apartman dairelerinde yıllarca yaşayarak, tadilata gereksinim duymaz. Genellikle yerlerini geçici olarak görürler. Farklı bir şehre taşınmayı, yurt dışında bir iş bulmayı, bir ev satın almayı veya hayatlarının bir şekilde değişmesini beklerler. Ancak bazen onlarca yıl, geçici olarak gördükleri bu yerde yaşayabilirler. Psikolojik açıdan bakıldığında, bu insanlar gelecekte yaşama ve dünyayı toz pembe gözlüklerle görme eğilimindedir. Şimdiki zamanı yani yaşadıkları anı, tahammül edilmesi gereken geçici bir sorunmuş gibi görürler. Öte yandan, genellikle sağlam bir gelecek planına sahip değillerdir. Bu tip insanlar böyle yaşamaya alışkındır ve içinde bulundukları durumdan çıkmak için, mutlaka dışarıdan gelecek bir yardıma ihtiyaç duyarlar. Çok fazla eşyaları vardır Bazı insanlar sevdikleri eşyalara kolay veda edemezler. Kullanmadıkları ve eskiyen eşyaları atmaya kıyamayıp saklarlar. Başka bir deyişle istiflerler. En iyi senaryoda bu tutucu bir kişilik özelliğidir. Eşyalarını değiştirmek istemezler ve bu şekilde değişiminden kaçınırlar. En kötü senaryoda ise, kişi eve sürekli işe yaramaz şeyler getirir. Bu durum ise, obsesif kompulsif bozukluk göstergesi olabilir Bazı yerler kimse yaşamıyormuş izlenimi vardır Bazı insanlar evlerini yalnızca uyumak için kullanılır. Çok az mobilyaları vardır ve neredeyse evde hiç bulunmadıkları için, buzdolabı gibi temel eşyaları bile almazlar. Bir insan yaşlandıkça, yaşamında istediği rahatlık ve düzeni sağlar. Eğer ev boş görünüyorsa ve kişi orada çok fazla zaman geçiriyorsa, bu durum kişinin bazı psikolojik sorunları olduğunu gösterebilir. Bunlardan biri, infantilizm olarak adlandırılan olgunlaşmamışlıktır. Yetişkin kişi, yaşına göre davranışlar sergilemez, kendi problemlerini çözemez bu nedenle kendi eviyle de ilgilenemez ve birinin gelip evini onun için daha rahat hale getirmesini bekler. Çalışma alanları dağınıktır Çalışma alanı, bir kişi hakkında psikolojik olarak birçok değerlendirmenin yapılabileceği yerlerden biridir. Bazı insanlar her şeyi klasörlere ayırır ve klasörleri düzgün bir şekilde raflara yerleştirir. Diğerleri ise her şeyi birbirine karıştırır. Tüm kağıtlar, kalemler, tabaklar, dizüstü bilgisayar her şey birbiri üzerine konulmuş dağınık bir alandadır. Ancak bu, psikolojiye göre öz güvenin ve olgunluğun göstergesidir. Masanız dağınık olsa bile, aktif olarak orada çalışabilir ve ihtiyacınız olan her şeyi kolayca bulabilirsiniz. Dolu bir çamaşır sepeti ya da bulaşıklarla kaplı bir lavabo vardır Çok az insanın temizliği gerçekten sevdiği söylenebilir. Bazı insanlar ise, temizlikten o kadar nefret eder ki, çöplerini torbaya atmak gibi basit bir iş bile bile onlara oldukça zahmetli gelebilir. Hepimiz bazen günlük işlerimizi erteleriz. Her gün evi süpürmek yerine 'şimdi hiç zamanım yok' ya da 'yarın yaparım' gibi bahaneler bularak haftada bir gün tüm evi temizlemeyi tercih ederiz. Psikolojik bir rahatsızlık olarak değerlendirilen erteleme alışkanlığı uzun vadede ciddi boyutlara ulaşabilir. Düzenli olarak küçük işleri yapmak çok daha mantıklıdır. Her şeyi zamanında yapmak, özel yaşamınızda da ihtiyaç duyabileceğiniz bir alışkanlıktır. Tabaklarında ve mutfakta yemek artıkları bırakırlar Yemeklerin hazırlandığı ve yenildiği yer olarak mutfak evin en temiz yeridir. Tabaklardaki yağ lekeleri, artıklar, fincanlardaki kahve ve çay lekeleri, tüm bunlar sadece mutfağın kirli görünmesine neden olmaz, aynı zamanda sağlığımız için de tehlikeli olabilir. Temizlikten hoşlanmayan insanlar bile sağlık açısından mutfak hijyenine özen gösterirler. Ancak, kirli bir mutfaktan rahatsız olmayan insanlar da var. Bazen sorun sadece tembellik değildir. Birçok çalışmada, hem kişisel temizliğin hem de ev temizliğinin depresyon belirtilerinden biri olduğunu kanıtlanmıştır. Bu tip bir durumda kişi, evini temizleyecek enerjiye sahip değildir, bunun önemli olduğunu düşünmüyordur ve depresyonun etkisinden dolayı kendini değersiz hissettiği için temiz bir yerde yaşamayı hak ettiğine inanmıyordur. Öte yandan, düzenli temizlik yapmanın, ruh halini iyileştirdiği ve depresyon belirtileriyle savaşmaya yardımcı olduğu da gözlemlenmiştir. Kirli bir banyoları vardır Şampuan reklamlarında banyo genellikle tüm problemlerinizi unutabileceğiniz ve tamamen rahatlayabileceğiniz bir yer olarak gösterilir. Sıcak ya da soğuk bir duşun duygularımız üzerinde etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Mikropların en fazla bulunduğu yer olan banyo ve tuvaletlerin temizliği çok fazla özen gerektiren bir iştir. Banyoya yalnızca bir kere bakmak, kişinin psikolojik durumu hakkında bilgi edinmemizi sağlar. Temiz bir banyo, oranın düzenli olarak kullanıldığının bir göstergesidir. Banyoda bulunan ürünler, kişinin kendini önemsediği anlamına gelir. Ancak banyoda bulunan tek şey üzerinde biraz köpük ya da sabun bulunan traş bıçağı ise, kişi streslidir ve nasıl göründüğü ile ilgilenmek için fazla zamanı yoktur. Evleri aşırı temiz olanlar Boş zamanlarında banyoların fayanslarını temizlemek ya da halılarını vakumla dezenfekte etmeyi arzulayan insanlar var. Tabii ki, temiz bir alanda yaşamak istemekte yanlış bir şey yoktur, ancak eğer bir kişi buna çok takıntılıysa, bu bazı problemlerin belirtisi olabilir. Genellikle bu insanlar, düzenlerini bozacakları ya da bir şeye zarar verebilecekleri için misafir ağırlamaktan hoşlanmazlar. Bu davranış, mükemmeliyetçiliğe yatkınlığı gösterebilir. Bir daire mikrop ve kir korkusundan dolayı düzenli olarak temizleniyorsa, bu kişinin kaygı durum bozukluğu olabilir. Bazen temizlik, endişe ile baş etmeye yardımcı olur ve bu yüzden insanlar çok sık temizlik yapar. (Derlenmiştir.)

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Dağınıklığın psikolojiye etkisi

Dağınıklık nedir?