Selçuklu sarayına açılan kapı

💠Selçuklu tarihimizin sanatta, mimaride zirve yaptığı, kendinden sonra gelen medeniyetleri de etkileyen bir dönemdir. Ne yazık ki o devirden günümüze az sayıda eser kalması, Selçuklu tarihinin gölgede kalmasına neden oldu. 💠 Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nde açılan 'Darülmülk Konya Selçuklu Sarayları' sergisi bu döneme dair ipuçlarını sanatseverlerle buluşturuyor. Selçuklu zarafet ve görkemini ziyaretçileri ile buluşturuyor. 💠 Konya'daki arkeolojik kazılarında gün yüzüne çıkarılmış eserlerden özel bir seçkiye yer verilen sergide, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Konya Çini Eserleri Müzesi, Konya Taş ve Ahşap Eserleri Müzesi, Konya Etnografya Müzesi ve İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi'nin koleksiyonlarında yer alan 135 eser görülebilecek. 💠Serginin yönetmenliğini üstlenen İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Coşkun Yılmaz Selçuklu tarihinin Türk tarihinin çok önemli bir dönemini oluşturduğunu belirterek, 'Fakat bu önemiyle orantılı olarak tarihimizde ve tarihi araştırmalarımızda henüz yerini almış değil. Son yıllarda bu ilgi gittikçe artıyor. Bizim Selçuklu tarihini anlamamız aslında Osmanlı'yı da bugünü de anlamanın temelini oluşturuyor. Anadolu'daki varlığımızı da anlamayı kolaylaştıran en önemli dönemdir.' dedi. Selçuklu tarihi hakkında bilinmesi gereken terimler 💠 Serginin düzenleme kurulunda yer alan Doç. Dr. Muharrem Çeken, Türkiye Selçuklularının günümüze ulaşmış en önemli saray kalıntıları Konya ve sınırları içerisinde yer aldığını belirtti: '70 yıldır devam eden kazılar neticesinde ortaya çıkarılmış bu eserlerin bir kısmı, ilk kez bu sergide ortaya konulmaktadır. Özellikle Konya Kalesi'nde ele geçirilen bir kitabe, Konya Sarayı'nın çevresinde yapılmış kazılarda ele geçirilmiş olan bir dizi seramik ve alçı buluntu ile beraber esas o devri en iyi şekilde temsil eden saray sanatının en önemli destekleyen kurumudur.' Büyük Selçuklu'nun tarih sahnesine çıkışı 💠 Selçuklu dönemini en iyi temsil eden yerin Kubadabad Sarayı olduğunu söyleyen Çeken, burada ele geçen buluntular hakkında bilgi verdi: 'Kubadabad Sarayı, Beyşehir gölünün manzaraya hakim noktasında bir saray şehir olarak kurulmuş ve Selçukluların tamamen orijinal, başından sonuna tasarladığı, uyguladığı bir kent ve saray kalıntısıdır. Özellikle bu sarayın mimarisi günümüze kadar kısmen harabe olarak ulaşmış ama buranın özellikle saray dekorasyonunda kullanılan çinileri, taş alçı mimari süslemesi yanı sıra sarayın kullanım eşyası olan seramikler bu sergiye dâhil edilmiştir. Bunlar içerisinde özellikle göğsünde 'es-sultan ve el muazzam' ifadeleri yazan çift başlı kartal figürleri, sarayın masalsı, renkli dünyasını sergileyen ejderha, siren gibi pek çok fantastik hayvan bunların yanı sıra sarayın soylularını ve asilzadelerini temsil eden insan figürleri çeşitli şekillerde tasvir edilmiştir. Özellikle üzerinde Alaeddin Keykubad'ın unvanı ve arka yüzünde de bir portre yer alan hazinenin mührü, yine Selçuklu sultanlarını temsil eden Darülmülk darplı sikkeler bu sergide ilk kez temsil edilen eserler arasındadır.' Selçuklu döneminde yetişen alimler 💠 Sergide, Alaeddin Tepesi üzerinde yer alan Selçuklu Sarayı, Kubadabad Sarayı ve Felekabad (Filobad) Sarayı'nda bulunan 78 çini, 9 taş, 14 alçı, 12 seramik, 1 cam, 3 maden eser ile 18 sikke yer alıyor. İslam sanatında zirve: Selçuklu çinileri 💠 Kubadabad Sarayı kazılarında ortaya çıkarılan ve üzerlerinde Selçuklu dönemine ait devlet sembolü olan çift başlı kartal figürlerinin bulunduğu sekiz kollu yıldız çinilerden 15'i de ilk kez bu sergiyle sanatseverlerle buluştu. Selçuklular savaştan önce nasıl beslenirdi? 💠 Minai tekniğindeki çiniler, İslam mimarisinin ait olduğu zamanı ve yeri bilinen yegane örnekler arasında. Bu çinilerde genellikle at üzerinde Selçuklu sultanları ve saraya ait insan figürleri dikkat çekicidir. Selçuklu'nun kadim başkenti Konya'daki tarihi eserler 💠Kubadabad Sarayı'nın özgün mimarisi ve zengin düş dünyasını yansıtan çinileri dünya çapında ün kazandı. Devlethanenin sultana özel koridoru şaheser niteliğindeki çinilerle süslüydü. Kazı neticesinde bulunan çinilere, köşkün dışında Anadolu'nun başka bir yerinde henüz rastlanmaz. 💠 Kullanımı oldukça eski zamanlara uzanan çini, asıl hüviyetini İslam'la beraber kazandı. Gelişimini ise Anadolu Selçuklu döneminde gösterdi. Anadolu'da birçok anıtsal yapının bezemesinde çiniler kullanıldı. Bilgi notu: Minai İran'da Büyük Selçuklu döneminde ortaya çıkan bir tekniktir. Seramikte sıklıkla kullanılsa da çinide pek uygulama alanı azdır. Mine boyalarından dolayı minai olarak adlandırılır. Çok renkliliğinden dolayı heft renk (yedi renk) tekniği olarak bilinir. Son derece zahmetli bu teknik ilk kez Selçuklular tarafından çini ve seramikte kullanıldı. 💠 Selçuklu saraylarında işlenen alçı bezemeler de oldukça görkemlidir. Son derece dinamik bir görüntüye sahip olan bu alçı bezemelerde insan, hayvan ve fantastik yaratıklar görülür. Figürlerin oldukça hareketli işlendiği görülür. Birbirini kovalayan tavşan, tilki, geyik, kurt, çift başlı kartal, ejder, tavus kuşu, aslan gibi hayvanlar görülen figürler arasındadır. 💠Sarayın burcunun kuzey cephesinde zemine yakın noktalarda aslan heykelleri yer alır. 💠 1071 Malazgirt Zaferi ile birlikte Anadolu topraklarına hâkim olan Selçuklular, bölgeyi mimari ve sanat alanında kalkındırdı. Bulundukları yerlere medrese, cami, darüşşifa, imaret, hamam, dergâh ve kervansaraylar yaptırarak şehirleri ihya etti. 💠 Bütün varlıklarını bu topraklara adayan Selçuklu Devleti, Anadolu'yu İslam beldesi haline getirdi. İnşa ettikleri eserlerde sanatı ve zarafeti ön plana çıkardılar. 💠 Türkiye Selçuklusunun başkenti olan Konya, Darülmülk olarak adlandırılırdı. Darülmülk'ün kalbi ise Selçuklu sultanlarının yaptırmış olduğu saraylar yani 'devlethane'lerdi. Burası sanatın tüm alanında en üst düzey hünerlerin sergilendiği yerdi. Her alçı, seramik ve taş Selçuklu'nun hayatı anlamlandırma biçimlerini gösterirdi. 💠 Selçuklu'nun 'devlethane'lerinden en önemli ve başyapıt niteliğinde olan Kubadabad Sarayı'ydı. Sultan I. Alâeddin Keykubad, bu sarayın inşası için dönemin usta mimar ve ressamları getirtti. 💠 Ünlü İslam tarihçisi İbn Bîbî, sultanın sarayın yapımıyla yakından ilgilendiğini hatta krokisini kendi çizerek odaların yerini tespit ettiğini belirtir. 💠 Sarayın inşa çalışmasını aynı zamanda mimar ve nakkaş olan Emîr Sâdeddin Köpek yürüttü. Emirin, burada kendisi için de küçük bir saray yaptırdığı bilinir. 💠 Emîr Sâdeddin Köpek daha sonra burada katledilmiş ve cesedi Kubadabad Sarayı'nın kale burcuna asılmıştı. 💠 Mermerlere Kur'an-ı Kerim'den ayetler, hadis-i şerifler, Şehnameden beyitler ve veciz sözler yazılıdır. Bilgi notu: 💠 Selçuklu saraylarında pencere veya dolap niş köşeliklerinde süsleme öğesi olarak kullanılan kabartma tekniğiyle yapılmış alçı eserlerden 6'sı, Konya iç kalesine ait ve tek örnek olan 1203 tarihli yazılı belge niteliğindeki kitabe, Türkiye Selçuklu Sultanlarına ait 18 sikke ile 2 kurşun mühür de ilk kez sergileniyor. Sergi, ücretsiz olarak 25 Ağustos'a kadar ziyaret edilebilecek.