Ravza-i Mutahhara’nın duvarlarını hüsn-i hat ile süsleyen Osmanlı sanatkarı

Osmanlı'nın yetiştirdiği hattatların maharetini övmek adına 'Kur'an Mekke'de nazil oldu, Kahire'de okundu, İstanbul'da yazıldı!' şeklinde bir söz vardır. 🔸 Gerçekten de Osmanlı, Selçuklulardan miras aldığı hat sanatını yeni bir seviyeye taşımış, ona yeni formlar kazandırarak yeniden yorumlamıştır. 🔸 Peygamber Efendimizin 'Evimle minberim arası, cennet bahçelerinden (ravza) bir bahçedir' buyurduğu Ravza-i Mutahhara'nın hat yazılarını meşk eden, Abdullah Zühdî Efendi'nin yaşamını sizlerle buluşturuyoruz. Abdullah Zühdî Efendi, Ashâb-ı Kirâm'dan Temimü'd-dârî hazretlerinin sülâlesinden Nabluslu Abdülkadir Efendi'nin oğlu olarak Şam'da doğdu. 🔸 Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın istilası üzerine 1835 yılında ailesi ile birlikte Kütahya'ya göç etti. 🔸 Ser-asker Hüsrev Paşa'nın himayesinde İstanbul'a yerleşerek eğitimine burada devam etti. Cennet Bahçesi'ndeki Osmanlı mührü Eyüp Sultan türbedarı Eyyubi Mehmet Râşit Efendi'den aklam-ı sitte dersleri aldı. Yeteneği Kadıasker Mustafa İzzet Efendi'nin dikkatini çektiğinden kendisine uzun müddet sülüs ve nesih dersleri verdi. 🔸 İcazetini aldıktan sonra Nûr-ı Osmâniye Mektebi'ne ve Mühendishâne-i Berri-i Hümâyûn'a yazı ve resim muallimi olarak tayin oldu. Hattat Abdullah Zühdî Efendi'nin meşk ettiği celi sülüs levha. 'Allah iyilik edenlerin mükâfatını zayi etmez.' Hud Suresi, 115 Abdullah Zühdî Efendi, takvimler 1857 yılını gösterdiğinde Harem-i Şerîf-i Nebevî'nin yazılarını yazmak üzere açılan müsabakaya katıldı. 🔸 Dönemin Osmanlı sultanı Abdülmecid Han, hat sanatına oldukça düşkündü ve kendisi de oldukça iyi bir hattattı. 🔸 Sultan Abdülmecid, Abdullah Zühdi Efendi ve Abdülfettah Efendi'nin yanı sıra, dönemin en önemli hattatlarını da himayesi altına almıştı. 🔸 Osmanlı Sultanları, mukaddes topraklara İslam'a ve Hazreti Muhammed'e bağlılığının nişanesi olan birçok hizmette bulundu. 🔸 Onlardan bir tanesi de Medine'de bulunan Mescid-i Nebevi'nin içindeki Ravzi Mutahhara'nın hat yazılarıydı. Hattat Abdullah Zühdî Efendi'nin meşk ettiği sülüs levha. Sultan Abdülmecid, hattatlığını çok beğendiği Abdullah Zühdi Efendi'yi, Medine'de Ravza-i Mutahhara yazılarını yazmakla bizzat görevlendirdi. 🔸 Zühdi Efendi, 1857'den itibaren 7 yıl süre ile Medine'de kalarak Çömezzâde Muhsin, müzehhip Hacı Hüseyin ve öğrencisi Ahmed Efendilerin de yardımı ile Ravza'nın duvar ve kubbelerindeki celî sülüs ayet, hadis ve kasideleri yazdı. Ravza-i Mutahhara: Cennet bahçelerinden bir bahçe... Ravza-i Mutahhara'da onun kaleminden çıkan eserlerin toplamı 2 bin metreyi buldu. Bu rakam, hâlen dünya üzerinde bir camide kuşak biçiminde bulunan en uzun mesafeli yazıdır. 🔸 Ravza-i Nebî kıble duvarlarında bugün de hayranlıkla izlenen yazılar, bir daha yazılamayacak güzellikte tasarlanmış ve büyük bir ustalıkla ahşap üzerine uygulanmıştır. Sultan Abdülmecid tarafından yapılan değerlendirme ile kendisine verilen bu görev karşılığında Abdullah Zühdî Efendi, 7500 kuruş maaş ve üçüncü rütbeden Mecidî Nişanı ile ödüllendirildi. 🔸 Bu görevi ifa etmek üzere gittiği Medine'de üç yılı aşkın süre kaldıysa da, 1861'de yaşanan saltanat değişikliği nedeniyle inşaat işi durdurulduğundan, yazıları tamamlayamadı. 🔸 Hükümete yapılan müracaatlardan da sonuç çıkmayınca, inşaat nâzırı Üryânîzâde Ahmed Es'ad Efendi ile birlikte bir kampanya başlatarak, halktan aldıkları yardımlarla inşaatı ikmal ettiler. 🔸 Bu arada bizzat sultan tarafından tahsis edilen maaşı da kesilmişti. Hattat Abdullah Zühdî Efendi'nin meşk ettiği celi sülüs levha. 'De ki: Hamdolsun Allah'a, selâm olsun seçkin kıldığı kullarına.' Neml Suresi, 59 Maaşın yeniden tahsisi ile ilgili olarak yaptığı görüşmelerden bir sonuç alamayınca Mısır'a giderek Hıdîv İsmâil Paşa'nın himayesine girdi. 🔸 'Mısır Hattatı' unvanı ile dini ve resmî yapıların yazılarını yazar, mekteplerde verilen hüsn-i hat derslerine nezaret ederdi. Hattat Abdullah Zühdî Efendi'nin meşk ettiği nesih, sülüs hat. 1879'da Mısır'da vefat ettiğinde, İmam-ı Şâfi'î Türbesi'nin yakınındaki kabristana defnedilmiş olan Abdullah Zühdî Efendi hakkında İbnülemin şunları yazmıştı: 'Kadıasker Mustafa İzzet Efendi'nin diğer tilmizleri gibi en değerli hattatlardandır. Hattın intizâm ve insicâmında, istifde mehâret-i kâmile ibrâz eden bir üstâd-ı kâmildir. Karakalem resimde, litografya ve fotografyada da mâhir idi.' Hattat Abdullah Zühdî Efendi'nin meşk ettiği sülüs hat. Abdullah Zühdî Efendi'nin 19'uncu yüzyılda hat sanatının Mısır'da yayılıp sevilmesi hususunda büyük gayretleri olmuştu. 🔸 Resmî daireler için değişik yazılar ve cami levhalarını hatta Mısır banknotlarını da o yazmıştı. Hattat Abdullah Zühdî Efendi'nin meşk ettiği celi sülüs levha. 'Ben, benim de rabbim, sizin de rabbiniz olan Allah'a dayandım.' Hûd Suresi, 56 Osmanlı tarihinde iz bırakan hükümdarlardan biriydi Sultan Abdülmecid. Babasının yolundan giderek modernleşmenin temellerini atmış; ancak geleneğe olan bağlılığını hiçbir zaman yitirmemişti. 🔸 Doğu ve batıyı her alanda sentezleyen Abdülmecid, sanatta da bu bakış açısını sürdürmüş; hem batı resim sanatıyla, hem de geleneksel hüsn-i hatla ilgilenmişti. 🔸 Ortaya koyduğu eserlerle, Osmanlı'nın en iyi ilk üç 'hattat padişah'ından biri olarak anılmış, döneminde inşa edilen pek çok caminin levhası onun elinden çıkmıştı... 'Sultan Abdülmecid'in hatları' adlı haberimizi okumak için tıklayın. Osmanlı tarihinde iz bırakan hükümdarların başında gelen bir isimdi Sultan II. Mahmud. Devlet-i Aliyye'de modernleşmenin temellerini atmış; ancak geleneğe olan bağlılığını hiçbir zaman yitirmemişti. 🔸 İyi bir tahsil gören II. Mahmud, güzel sanatlara ilgi duymuş; hüsn-i hat alanında henüz şehzadelik yıllarında icazet almıştı. 🔸 Osmanlı'nın en iyi ilk üç 'hattat padişah'ından biri olarak anılan Sultan Mahmud, kendisinden sonra hükümdar olan oğlu Sultan Abdülmecid'in de kendi izinden gelmesini sağlayacaktı... 'Sultan Mahmud'un hatları' adlı haberimizi okumak için tıklayın.

Ravza-i Mutahhara’nın duvarlarını hüsn-i hat ile süsleyen Osmanlı sanatkarı

OSMANLI SANATKÂRLARI İLE YENİ BİR BOYUT KAZANDI