Ramazan'dan An'lar: Senai Demirci

◾ Bir medeniyet haline gelen Ramazan'ın heyecanı, çocukların akşam ezanının okunduğu haberini vermek için yarışması, tekne oruçları, kalabalık ve bereketli iftar sofralarıyla gelecek nesillere nakşedilir. ◾ Büyüklerimizden duyduğumuz 'nerede o eski Ramazanlar?' ifadesi de aslında çocuklukta yaşanılan o tatlı heyecanlara duyulan özlemin tezahürü niteliğindedir. ◾ Biz de bu 'an'ların peşine düştük. Hepimizin özlemle yâd ettiği eski Ramazanları yazar ve psikoterapist Senai Demirci ile konuştuk. Keyifli okumalar ve izlemeler... Burcu Sandıkçı: Çocukluk hepimiz için özel bir dönemdir. Kötülüğün aklımıza gelmediği, saf bir heyecan taşıdığımız zamanlardır. Tıpkı Ramazan gibi. Peki, çocukluğunuzun Ramazanları nerede geçti? Senai Demirci: ◾ Çocukluğumun en heyecanlı Ramazanları, köyde geçti. Köyde, toprak var… Köyde, ağaç var… Köyde, rüzgâr var… Köyde, güneş var. Bir de hep yolunu gözlediğimiz iftar topu var. ◾ Tabi kalabalığız. Büyükannem, rahmetli, bize bakıyor, 6-7 tane torun. ◾ Ramazan'da mesela dedemler bizi top atıldı mı diye bakmaya gönderirdi. Küçük bir dağ köyündeyiz. İlçe aşağıda ve önce bir duman çıkar, sonra o dumanın arkasından birkaç saniye sonra derin bir patlama sesi alırız ve hep birlikte çoluk çocuk tepeden bakıp 'top patladı, top patladı' diye iftarın haberini verirdik. Birbirimizle yarışırdık. Uzun bir süre, iftarın ezan okununca değil ancak top patlayınca yapıldığını zannettim. ◾ Büyüklerimizin bize bunu, o günün bilgeliğiyle çok güzel yaptıklarını gördüm. 'Ha öyle mi iftar olmuş, hadi yiyelim' diyorlar bizden haber gelince. ◾ Aman Allah'ım! Birden kendini büyüklerin hayatında önemli bir yerde görüyorsun. Demek ki diyorum büyüklerimiz o iftar sevincine bizim de sevindirmek gibi bir katkı sağlamamızı istemişler. Yoksa ezanı hepsi duyuyor. Ama topun peşine koşuyoruz. Top, ilçede patlayacak güm diye ve biz, top patladı diye koşa koşa, birbirimizle yarışa yarışa o sofranın başına geçeceğiz. Burcu Sandıkçı: Ramazan size ne hissettiriyor? Senai Demirci: ◾ Ramazan, aslında galiba hepimizin çocuklaştığı bir dönem. Ben ilk orucuma ağustos ayında başladım. On iki belki de on üç yaşlarındayım. Belki elli yıl öncesi… Uzun günler... Bir de fındık zamanı, bizim memlekette. Samsun Terme'de çalıştığımız zamanlar... Böyle, bayırlarda fındık topladığımız, kendimizce böyle sepet taşıdığımız, ağaçlara asıldığımız zamanlar… Uzun, çok uzun… ◾ Ama sonuçta akşamüzeri o sofraya, karpuz diye büyülü bir şey geliyor. Karpuz, evet. O yeşilin içindeki o sürpriz kıpkızıllık benim nasıl hayalimi süslerdi ve o kızıl lezzeti tatmak için karpuzu, tam karpuz gibi o serinliği ile tadabilmek için dilimin damağıma yaptığı her su sesine, çocuğuz koşup da hayal kırıklığı yaşadığımız o uzun saatlere bir şekilde sabrederdim. ◾ Birden hepimiz aynı umudun ipine diziliyoruz. Bu harika bir şey. Hepimizin gözlerinde o akşam vaktini beklemenin hasreti var. Böyle anlaşmışız birbirimizle hani biliyorsun ya bekliyoruz. Evet, sen de bekliyorsun. Bu bence müthiş güzellikte bir şey. Bence bizi yeniliyor. ❝Ramazan aslında hepimizin çocuklaştığı bir dönem...❞ Burcu Sandıkçı: O dönemde geçirdiğimiz Ramazanlar unutulmayan bir anı olarak zihnimizin bir köşesinde kalıyor. Sizin çocukluğunuz ya da gençliğinizde Ramazan ayı nasıl geçerdi? Senai Demirci: ◾ Çocuksu tarafımız, Ramazan ile birlikte ortaya çıkıyor. O her zaman elimizin altında, bildiğimiz nasılsa erişirim, ulaşırım, canım ne var yani satın alırım, dediğimiz şey oruçla birlikte bizden uzaklaşıyor. Bakın bir yudum su, bir lokma ekmek, sıcacık çorba, bizi çocuklar gibi sevindirebiliyor. ◾ İftar sofrasında seviniyoruz, ara sıra bizi teravihe de götürüyorlar. Fakat sabahleyin uyandığımızda her defasında 'Aman Allah'ım' diye kaçırdığımız bir şey var. Bunlar yani babaannem, amcamlar, dedem gün boyu hiçbir şey yemeden durabildiklerine göre kesin bunları gece bizim yemediğimiz, yeryüzünde olmayan büyülü bir şey yiyorlar: Börek. ◾ Börek, evet. Ve her defasında o derin uykunun içinde, ben o temcidi yani sahur dediklerini kaçırıyorum. Ağladım, zırladım. 'Babaanne, babaanne.' Babaanne demiyorum tabi o ayıp. Ana diyorum. Anam beni, bir gece sahura kaldırdı. Evet, o büyülü şey orada. Börek. ◾ Börek… Çok özeldi, gece vakti börek yiyebiliyor olmak. Bir de onu kuzinenin üzerinden alıyor içine çökelek koyuyor öyle kıyma falan da yok. Sofranın etrafında ince ince yiyoruz. Ha tabii, o sırada davul sesi de geliyor. ◾ Böreğe hala büyülü bir şeymiş gibi bakarım. Burcu Sandıkçı: Nerede o eski Ramazanlar ifadesi herkesin dilinde. Peki nedir o eski Ramazanlar? Senai Demirci: ◾ Nerede o eski Ramazanlar sözü biraz canımı sıkıyor, biraz da ihtiyaç duyuyoruz herhalde. İnsan eskiyi özlüyor. Çocukluğunu insan özlüyor. Çocukluk döneminde yaşadığımız şeyler, kendi adına güzel oldukları için değil bence. Onları çocuksu bir ruhla yaşadığımız için güzel. ◾ Muhtemelen şu anda ben de bir yetişkin olarak evladıma, yeğenlerime 'Nerede o eski Ramazanlar' dedirtecek bir güzel Ramazan yaşatıyorumdur aslında. Şu anda bugün yaşadığımız Ramazan'da ömrüm olursa onlarca yıl sonra 'Nerde o eski Ramazanlar' diyeceğimiz bir Ramazan olacak. ◾ Bütün psikologlar da aynı şekilde kuramcılar da insanın şimdiden kaçtığını söyler bize. Aslında şimdiyi bir zamanların nerede o eski Ramazanları olarak yaşıyoruz. Ya da bir Ramazan gelse de şöyle bir yaşasak dediğimiz o Ramazanı 'şimdi' yaşıyoruz. 'Şimdi'yi kanaatimce zenginleştirmek, onun içinde tek canlı olduğumuz an şimdidir. Burcu Sandıkçı: Peki sizce insanlar mı değişti yoksa Ramazanlar mı değişti? Senai Demirci: ◾ Eskiyi daha çok seviyoruz. Eskiyle beraber, onun o burun sızısıyla beraber ihtiyaç duyduğumuz özlediğimiz insanları sofranın başına çağırıyoruz. Tabi insanlar da uzaklaştılar birbirlerinden ve artık nedense bağlarımızı unuttuk. Burcu Sandıkçı: Çoğu nimetin kıymetini çok çabuk unutuyoruz. Ramazanla birlikte oruç bize bu nimetleri hatırlatıyor. Bu hatırlayışı nimetini tüm hayatımıza nasıl yansıtabiliriz? Senai Demirci: ◾ İftar sofrası, tam o bağı yeniden inşa edecekken belki de bu şehirli telaşıyla tekrar gündeme gelmedi. Ama çok sonra hayret edeceğimiz şeyleri güya bilimsel olarak açıkladık diye minnet duyacağımız şeyleri de güya bedelini ödüyoruz diye sıradanlaştırıyoruz, olağanlaştırıyoruz. ◾ Bir bakıma fabrika ayarlarımızı unutuyoruz, kaybediyoruz ve hayret etmez, minnet duymaz oluyoruz. Peki, bu bize neyi kaybettiriyor? Kendimizi kaybettiriyor. Yaşama heyecanını kaybettiriyor. ◾ Peki, oruç gelince ne oluyor? Eşya ile o hayret edeceğimiz minnet duyacağımız şeylerle aramıza şeffaf bir perde şak diye iniyor. Suya artık böyle uzaktan bakmaya başlıyorsun. Ekmeğe uzaktan bakmaya başlıyorsun. ◾ Bir de artık güneşi artık daha yakından izliyorsun. Doğdu... Öğle oldu... Zirvede... İkindi... Gölgesi uzadı... Battı... Batacak... Bakın ne kadar güzel, kâinatın varlığın nabzını tutmaya bütün birikimimizle kâinatın göğsündeki o çırpınışla kalp atışıyla birlikte yaşamaya başlıyoruz. ◾ İşte unuttuğumuzu hatırlama zamanı bize oruç ve Ramazan. Bu güzel bir şey. Bu güzelliği hayatın her alanına diğer on bir aya taşıdığımızda harika bir on iki ayımız olur. Yönetmen: Günışığı Gülhan Salma