Nisan yağmuru ne zaman toplanır? Nisan yağmurunun faydaları neler?

Nisan yağmuru, 13 Nisan'da başlayıp 12 Mayıs'a kadar devam eder. Halk arasında yağmur ayı' veya 'yağar ay' olarak adlandırılır. Nisan ayı, çiçeklerin açma ve çimenlerin yeşerme ayıdır. Tarımda verim, önemli ölçüde nisan ayına bağlıdır. Birçok sebzenin fidesi de nisanda yetişmiş olur. Edebiyatımızda 'ebr-i nisan' tamlaması ile nisan ayının bu bolluğuna atıf yapılarak bereketi anlatır. Nisan ayında ilk yağan yağmura çok değer verilir. Hayatın kaynağı ve bilinen bütün hayat formlarının vazgeçilmez öğesi olan su, yerkürenin yapısı ve canlıların yaşaması için hayati öneme sahiptir. O kadar ki Kur'an-ı Kerim'de ve Hz. Peygamberin hadislerinde suyla ilgili önemli bilgiler bulunur. Hz. Peygamber suyun Müslümanların ortak olduğu üç şeyden biri olduğunu belirtir. Kehf Sûresi'nde anlatılan meşhur Hz. Musa ve Hızır kıssası, birçok unsuruyla su ve onun olağanüstü özelliklerine vurgu yapar. Kur'an'daki bu kıssada; bir gün Hz. Musa genç bir arkadaşıyla birlikte, kendisiyle buluşması emredilen biriyle görüşmek üzere yola çıkar. Kur'an'da belirtilen buluşma yeri, 'iki denizin birleştiği yer'di. Hz. Musa burayı tanıyabilmek için yanına cansız bir balık alacaktı. Kıssaya göre, balığın bir şekilde canlanacağı yer, Hızır ile buluşacağı yeri belirleyecekti. Hz. Musa'nın genç arkadaşı, deniz sahilinde uğradıkları yerde bulunan kayanın yanına koydukları balığın canlanarak denize atladığını Hz. Musa'ya haber vermeyi unutur. Daha sonra aklına gelince durumu Hz. Musa'ya anlatır. Bunun üzerine Hz. Musa tekrar kayanın olduğu yere döner ve gerçekten aradığı kişinin orada bulunduğunu görür. Ab-ı hayat nedir? Kendisine Allah tarafından 'rahmet' ve 'gizli ilim' verilen bu kulun adı hadis rivayetlerinde Hızır'dır. Buhari'de nakledilen hadise göre, Hz. Musa'nın Hızır'la buluşacakları kayanın dibinde bir su kaynağı veya bir göze vardı. Bu su kaynağına, 'hayat kaynağı' deniyordu. O suyun temas edip de diriltemediği hiçbir şey yoktu. İşte, Hz. Musa'nın kayanın üzerine bıraktığı ölü balığa da bu sudan sıçramıştı. İnkâr edenler, gökler ve yer bitişik iken onları ayırdığımızı ve her canlıyı sudan yarattığımızı görmezler mi? Hâlâ inanmayacaklar mı? Enbiya Suresi, 30. ayet Kur'an-ı Kerim'de su ile hayatın doğrudan ilişkili olduğunu 'Biz canlı olan her şeyi sudan yarattık.' mealindeki ayette belirtir. Su maddi olan her şeye hayat verdiği gibi İslam'da ruhların diriltilmesi için yapılacak ibadetlerin en temel unsurlarından biridir. İslam'ın en temel farzı olan namazı yerine getirmek için mutlaka suyla abdest alınması gerekir. Enes (r.a.) anlatıyor: 'Rasulullah (s.a.v) ile birlikteyken yağmur yağmıştı. Hemen başını açtı ve 'Yağmur rabbimin yeni yarattığı ve indirdiği rahmettir' dedi. (Müslim 2/615, Ebu Davut 5/3309) Mevlevî dervişlerin nisan yağmurları ile ilgili bir adetleri vardı. Bu ayda yağan yağmurlar, Mevlevîler tarafından dergahta toplanıp üzerine dualar okunur daha sonra da bu dergahın zemzemi olarak dağıtılırdı. Mineral yönünden oldukça zengin olan nisan yağmurları, 'nisan taşı' denen kaplarda toplanırdı. Nisan taşına, Mevlana'nın sarığının ucu batırıldığı için 'destar suyu' da denirdi. Nisan aylarında nisan tası, Kubbe-i Hadra'nın (Yeşil Kubbe) hemen altına konur, kazanda toplanan su ziyaretçilere dağıtılırdı. Aynı zamanda insanın iç sıkıntıları gidermek için şifa niyetine insanlara verildiği gibi tarlalara bereket için saçılırdı. Eski kaynaklarda göre, çiftçilerin tohum olarak kullandıkları buğday ve arpaların bereket olsun diye nisan tasına konduğu, ekim zamanında da buradan tohumların alınıp diğer tohumların arasına konarak ekilir. Günümüzde Orta Asya'da, İslam ve Balkan coğrafyalarında, Hızır ile İlyas peygamberlerin Rumî 23 Nisan'da (miladi 6 Mayıs) buluştuğuna inanılır. 'Hıdrellez' ismi verilen günde yağan yağmura önem atfedilir. Bolluğun ve bereketin timsali olan Hızır Peygamber'in evleri ziyaret edeceği inancıyla, kaplar yağmur suyuyla doldurulup ardından yağmur çiğleriyle yoğurt yapma geleneği hâlâ yaşatılır. Ayrıca halk arasında Hıdrellez gecesi, yüzük, küpe gibi takıların toplanıp gömülme inancı da vardır. Buna göre, takılar bir toprak çömleğin içine konur. İçi suyla doldurulan küpün ağzı bir tülbentle bağlanır ve küp bir gül fidanının dibine gömülür. Bunlara 'bahtiyar çömleği' veya 'martıval çömleği' adı verilir. Sabah topraktan geri çıkarılan çömleğin ağzı mâniler okunarak açılır ve küpten takılar çıkarılmaya başlanır. Çıkan takının sahibine denk düşen mâni o kimsenin niyetine ve talihine karşılık geldiği düşünülür. Halk nezdinde nisan yağmurlarının üç gücü olduğuna inanılır: Bereket, şifâ, uğur. Anadolu'da nisan yağmuru ile ilgili bazı inanışlar şöyle: Nisan yağmurları bir kapta toplanır. Üzerine duâlar okunur, sabah aç karna ve akşam birer bardak olmak üzere yedi gün üst üste içilir. Nisan yağmurunda ıslanmanın sağlık, uğur getireceğine inanılır. Bu sebeple yağmur başlayınca baş açık bırakılarak ıslanılır. Üzerinden yedi yıl geçen nisan yağmuru suyu zemzem sayılır. Hastalara içirilir. Ölecek hastaların ağzına damlatılır. Nisan ayında ilk yağan yağmur suyuyla yoğurt yapılır. Korkan kişilere, hasta hayvanlara nisan yağmuru içirilir. Nisan yağmuru kırk anahtarlı tasa konup üzerine okunur, sinir hastalarına içirilir. Nisan yağmuruyla yemek pişiren gelecek nisana kadar yokluk çekmez. Nisan suyu mutfaktaki yiyeceklere bereket düşüncesiyle serpilir. Nisan yağmurlarının yedinci günü yağan yağmur yutulursa kapalı kısmetin açılacağına, dileklerin yerine geleceğine inanılır. Zemzem suyu içine nisan yağmuru katılarak çoğaltılır. Nisan yağmuruyla yıkanan saçlar gürleşir. Nisan yağmuru gözlere sürülürse göz ağrısına iyi gelir. Nisan yağmuru ile yıkanmış iplere yedi düğüm atılıp yedi âyet okunarak ağrıyan yerlere bağlanır. Nisan yağmuru istiridyenin içinde inci, yılanın ağzına düşerse zehir olur.