Hafta sonu ne izleyelim, ne okuyalım, hangi icadı öğrenelim?

İngiltere'nin en büyük tarihi yapılarından biri olan Durham Katedrali… Dünyaca ünlü saat kulesi Big Ben... Paris'in kalbi olarak anılan Notre Dame Katedrali… Bu üç Gotik eserin ortak bir özelliği var. İslam mimarisinden etkilenmeleri… Nasıl mı? Hadi daha yakından bakalım👇 İslam mimarisinden etkilenen Avrupa'daki yapılar... 'NE HABER' NECİP FAZIL'IN ŞAHSİ EŞYALARININ SERGİLENDİĞİ 🔹 Son fotoğrafı, son videosu, özelikle son kayıt diye çıkan videoda oturduğu berjer, üzerinde robdöşambrı, yanındaki sehpası ve bastonu… Aynı dekor içinde fotoğrafı ile birlikte duruyor. 🔹 Necip Fazıl için plakları her zaman çok kıymetliydi… 'Evde şezlonguna oturup, plaklarını dağıtıp, onlar arasında bir tasnif yapıp notlar düşer ve çalışmalarına devam ederdi' şeklinde anlatıyorlar anılarını, Üstad'ın torunları… Üzerinde tek tek el yazılarıyla tuttuğu notlar da yer alıyor. 🔹1960 senesinde üstadın hapiste olduğu bir zamanda, en yakın dostlarından birisi evlerine haciz gönderir ve evdeki seccadeyi aldırır. Bu üzücü yaşanmışlıkla ilgili de çok kıymetli notlar, el yazıları yer alıyor hatıra odasında… 🔹 Bunların dışında pek çok orijinal evrakın da koruyuculuğunu üstleniyor müze… 🔹 Aziz Nesin'in, Kültür Bakanlığı Ödülü'nü aldıktan sonra 'üstadım aslında onları onurlandırdınız' dediği mektubu... 🔹 Annesine yazdığı kartpostal… 🔹 Abidin Dino'nun, Mehmet Kısakürek doğduğunda gönderdiği mektubu… 🔸 Hasan Ali Yücel'in mektubu. 🔸 Mehmet Şevki Eygi'nin mektubu gibi... 🔹Nurettin Topçu, fikir tarihimizin en özgün düşünce adamlarından biriydi. Var olmanın, düşünmek ve hareket etmek olduğunu savundu. 'Neden yaşıyoruz' sorusunun cevabını da 'Var Olmak' adlı eserinde kendine özgü, ilgi çekici bir üslupla kaleme aldı. 🔹 Var Olmak kitabı, Düşünceler ve Duyuşlar adı altında iki büyük başlıktan oluşur. Bu iki büyük başlığı dolduran alt başlıkların ilki, Topçu'nun kitabına ismini verdiği Var Olmak yazısıdır. 🔹 33 yazıdan oluşan kitabın Nurettin Topçu tarafından yazılan ön sözünde sanat ve felsefe ilişkisi üzerinde durulur. Böylece kitaba asıl rengini veren düşünce ve duyuş yani his terkibi okura baştan sunulur. 🔹 Topçu, eserinin ön sözünü şu cümlelerle bitirir: 'Hareketlerin harabettiği gönülde sade bir yetim iniltisi var. Tellerine bazı yenilerini de ilave ettiğimiz bu eski sazın terennümlerini dinleyecek kulak varsa, onda kırık bir kalbin akislerinden başka bir şey duymayacaktır.' Topçu'ya göre var olmak nedir? 🔹 Klasik şiir, edebiyatımızın kaybolmaya yüz tutan gizli bahçesi gibidir. Eski toplumumuzun düşünüş, yaşayış ve sanat sevgisini günümüze taşır. Asırların biriktirdiği kültür ile harmanlanan bu şiirlerde, her insan kendinden bir parça bulur. Bunun bir nedeni, insanlığın en eski meselesi olan aşk üzerinde kurulmuş olmasıdır. Klasik edebiyatımız, kadim aşkların asaletini yansıtır. 🔹 Aşk, divan şairlerinin işleyişi bakımından tasavvufi (ilahi) ve beşeri (mecazi) olarak iki ayrı şekilde incelenir. Mevlana, Yunus Emre, Eşrefoğlu Rumi, Niyazi-i Mısrî, Nesimi gibi birçok mutasavvıf ilahi aşkı eserlerinde ele alırken Şeyhî, Necâtî, Zâtî, Fuzulî, Nâbî ve Şeyh Galib gibi isimler ilahi ve beşeri, Bakî, Şeyhülislâm Yahyâ, Nef'î ve Nedîm gibi şairler ise daha çok beşeri aşkı konu edindi. ❗ Divan şiirlerini kesin çizgilerle ilahi ve beşeri olarak ayırmak mümkün değildir. Çünkü genellikle eserlerde yer verilen aşkın beşeri ve ilahi yönleri iç içedir. 💠 Divan şairleri, her zaman gönlün sesini dinler: Sûfi mecaz anladı yâre muhabbetim 📌Hakiki aşka varmak, vuslat olarak ifade edilirdi. Buna ulaşmanın iki yolu vardı: Akıl ve aşk. Zâhid aklı, âşık ise aşkı temsil ederdi. Bundan dolayı şiirlerde âşık ve zahid daima bir çatışma içerisinde yer verilirdi. ➡ Divan şairleri, aklın meselelerini bir tarafa bırakarak yine aklın temsilcisi olan zahidi daima eleştirirdi. 💠 Aşk imiş her ne var âlemde Âşık öldü deyu salâ verirler 📌 Bu duygu, sır gibi seven ile sevilen arasında kalmalı, bir başkası bilmemelidir. Aksi takdirde dile düşürerek aşkın kirletildiği düşünülür. 📌 Divan edebiyatını anlayabilmek için o dönemin şartlarını göz önünde bulundurulması gerekir. Çünkü o çağlarda aşk ve aşıklık bir çeşit davranış tarzıdır. Güzel sevmenin kendine özgü hal ve tavırları vardır. ➡ Divan edebiyatında aşk kavramı, basit bir arzudan hastalık derecesine varan tutkulara kadar çeşitli boyutlarda görülür. Bu duygu kaynağını 'Âşık olup da aşkını gizlemekle beraber iffetini muhafaza ederek ölen, şehittir' hadisinden alır. 💠 Heva-yı aşka uyup kuy-ı yâre dek gideriz Hibiskusun faydaları nelerdir? Hibiskus, ülkemizde gülhatmi ya da amber çiçeği olarak da adlandırılır. 📍 Hibiskusu guatr ve tiroid şikâyeti olanların kullanmaması gerekir. Ayrıca çayının tüketilmesi bazı kişilerde alerjilerin oluşmasına yol açabilir. Bunun için hatırlatalım, hibiskus çayını doktor önerisi olmadan tüketmeyin. ✅ Suyu kaynatın. Herman Melville kimdir? 🔹 Dünya edebiyatının en önemli eserlerinden kabul edilen Moby Dick isimli romanın yazarı Amerikalı Herman Melville, 1819 yılında New York'ta dünyaya geldi. Babasının ölmesinin ardından çok erken yaştan itibaren çeşitli işlerde çalıştı. Önce Liverpool'a giden bir gemide, sonra balina avına çıkan bir gemide görev aldı. 🔹 Melville, 1856 yılında Avrupa ve Doğu Akdeniz seyahatine çıktı. Bu gezi sırasında tuttuğu günlüğü Journal up thr Straits, October 11, 1856 – May 5, 1857 (Boğazlara Yolculuk) ismiyle 1935 yılında yayımlandı. ➡ Bu günlüğün bazı çarpıcı bölümleri, daha sonra Amerika'da basılan ve ticaret tutkusunun yozlaştırıldığı ülkesini anlatan kitabı, Kılık Değiştirmiş Dolandırıcı isimli kitabıyla benzerlikler taşır. Moby Dick'in yazarı Herman Melville'den unutulmaması gereken 30 alıntı 🔹Melville, yolculuğu esnasında İstanbul'a da geldi. İskenderiye'ye ulaşmak için yola çıktığı için şehirde fazla kalmadı. İlk başta önyargılarla yaklaştığı İstanbul, onu kendine birkaç günde âşık etti. 'Köprünün ahşap kemerleri altından fırlayıveren kayıklar, tepecikleri bozulan karıncalar gibi oraya buraya dağılıyorlar. Her tarafta, bir örnek yapıda ve büyüklükte Türk tekneleri, 'hazır ol'da duran askerler gibi. Siyah İngiliz istimbotlarının direkleri. Köprüde rehber oğlanlar. Rum çocukları. Güzel yüzler. Canlı, geveze. Köprü korkuluğuna dayanıp usanmadan konuş konuşabildiğin kadar onlarla. Köprüden bakıldığında, büyük camiler kentin kubbeli tepeleri üzerine yapılmış makul olarak. Güzel görünüm veriyorlar. Çadırı daha da yayıyor duygusu uyandırıyor bu. Köprünün görünümü büyük bir maskeli balo izlenimi uyandırıyor insanda. Uçsuz bucaksız bir İran halısı serilmiş gibi.' 🔹 El Cezerî, insanlığın çeşitliliğine ve o dönemde İspanya'dan Orta Asya'ya kadar yayılan İslam'ın evrenselliğine duyduğu hayranlığı göstermek için oldukça ayrıntılı olan 'Filli Su Saati'ni tasarlamıştı. 🔹 İslam dünyasının zenginliğini eserine yansıtmak isteyen El Cezeri, Arşimet su prensibine; Hint saati ve Hint fili, Mısır Zümrüdüankası, Arap figürleri, İran halısı ve Çin ejderlerini takviye etmişti. Saatin temel özelliği dibi delik bir kâsenin düşey batması yerine, ağzı etrafında çevrilerek bir saatlik çevrimini tamamlanmasıdır. Bu özellik zaman ölçüm sisteminin kalbini oluşturur. ➡ Delikli kâse, filin karnına yerleştirilen bir su tankının içinde yüzer. ➡ Kase, dibe battığında kuş sesine benzeyen, flüt gibi bir ses çıkarmaktır. Zümrüdüanka kendi etrafında döner. Bu esnada serbest kalan bir top, Selahattin Eyyubi figürünün arkasındaki kadranı çevirir. ➡ Sağa ya da sola doğru dönen Selahattin Eyyubi figürü, bu hareketiyle hangi şahinin hangi topu bırakacağına 'karar verir'. ➡ Şahinin bıraktığı, ağzına düşen topun ağırlığıyla aşağı inen ejder, topu fil bakıcısının arkasındaki vazonun içine bırakır. Bu, fil bakıcısının kolunu hareket ettirir ve topun vazoya girmesiyle bir zil sesi duyulur. ➡Selahattin Eyyubi'nin yukarısındaki kadranda yarım saatte bir yarıya kadar dolan daireler saati gösterir. Bu hareketler serisi, yarım saatte bir tekrarlanarak devam eder. 🔹 Saatin, sabah ve akşam günde iki kere kurulması gerekecekti. Bunun için, otuz metal topun ilk yerlerine geri getirilmesi; ayrıca, gece ve gündüz uzunluğunun günbegün değişmesi sebebiyle bir 'saat' denilen süre farklılığı gösterdiğinden, su seviyesinin korunması gerekiyordu. 'Filli Su Saati'nde yer alan her figürün mekanizmada kendine özgü bir görevi vardı. Zümrüdüanka: Zümrüdüanka sesi eşliğinde her yarım saatte bir tur atar.

Hafta sonu ne izleyelim, ne okuyalım, hangi icadı öğrenelim?

Ne izleyelim: İslam mimarisinin Avrupa'daki izleri