Depremzedelere yuva: Boz Üyler ve Yurtlar

TÜRK DÜNYASINDA BİRLİK ZAMANI 🔺 Ülkemizin bir bölgesi, 6 Şubat 2023 tarihinde asrın en şiddetli ve en yıkıcı iki depremiyle sarsıldı. Bu afetten sonra Türk dünyasından beraberlik ve dayanışma mesajları üst üste geldi. 🔺 Tüm Türk devletleri ve toplulukları birlik oldu. Depremin olduğu ilk günden itibaren desteklerini eksik etmediler. Bir kere daha kardeş olduğumuzu göstererek acımızı paylaştılar. Kahramanmaraş Millet Bahçesi'nde '#bozüy' adı verilen Kazakistan ve Kırgızistan çadırları kuruldu. pic.twitter.com/FTEsbZGVLe — Fikriyat (@fikriyatcom) February 16, 2023 KAZAK-KIRGIZ KARDEŞLİĞİ 🔺 Kazak ve Kırgız Türkü kardeşlerimiz ise zorlu kış şartlarında yaşadığımız bu acıyı, bir nebze olsun azaltmak ve yüreklerimizi ısıtmak için otağ gönderdiler. 🔺 Göçebe Türk topluluklarının günlük yaşamlarının en önemli parçası olan, Kırgızların 'Boz Üy' Kazakların ise 'Yurt' ya da 'Kiyiz Üy' adını verdikleri bu çadırlar, deprem bölgesine ulaştı ve kurulumları tamamlandı. https://www.instagram.com/p/CosO-L2j7vf/ KAZAK TÜRKLERİNİN ÇADIRLARI 'YURT' 🔺 Ülkemizde yaşanan iki büyük deprem neticesinde afetzedelerin barınması için Kırgız çadırlarının yanı sıra Kazak Türkleri de 'Yurt' adı verdikleri çadırlar yolladı. 🔺 Türkiye'nin Almatı Başkonsolosu Ali Rıza Akıncı, Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra Kazakistan halkının Türkiye için seferber olduğunu belirterek, 'Bugün aralarında 84 adet Kazak çadırının (yurt) da bulunduğu insani yardım malzemesi taşıyan kargo uçağımız yola çıktı.' ifadelerinde bulundu. Ortak değerlerimiz 'vatan' KAZAKİSTAN'DAN TÜRKİYE'YE DESTEK 🔺 Yurtları kurmak için Kazakistan'dan gelen 12 kişilik Kazak gönüllü ekip, depremin merkezi olan Kahramanmaraş şehrine, 100'den fazla geleneksel çadır evi, 'Yurt' kurdu. 🔺 Türkistan'ın keçi yününden yapılan geleneksel çadır evleri olan 'Yurtlar', göçebe Türk halklarının yaşam koşullarına uygun tasarımı, soğukta sıcak, sıcak havalarda ise serin ortam imkanı sunma gibi özellikleri sayesinde günümüzde de kullanılmaktadır. Türk dünyası tek yürek KAHRAMANMARAŞ MİLLETİ BAHÇESİ'NDE KURULAN 'BOZ ÜY'LER 🔺 İstanbul Kırgızlar Dostluk ve Kültür Derneği Başkanı Tuygun Ergeş, Kırgız çadırları için şu ifadeleri kullandı: 'Bu çadırların özelliği istenildiği gibi sökülüp takılabilen bir çadır. Bunlar geleneksel çadırlardır. Kışın sıcaktır, yağmur, kar yağdığında geçirmez. Yazın da serinliğini korur. Genelde içerisinde bir aile rahatlıkça kalabilir. 15-20 kişi içerisinde kalabilir. Bunlar ortalama 5 metre çapında. Şu ana kadar yaklaşık 60 çadır kuruldu. Akşam saatlerine kadar 120 çadır kurulur.' Türk lehçelerinde 'deprem' KIRGIZİSTAN'DAN GELEN 'BOZ ÜY'LER 🔺 Türkler, asırlar boyu göçebe yaşam tarzını sürdürmüşlerdir. Göçebe hayatın Türk milletine kazandırdığı en önemli değerlerden biri de şüphesiz geleneksel otağlardır. 🔺 Yerleşik hayata geçene kadar göçebe olarak yaşayan Türk toplulukları tarafından otağlar, uzun yıllar boyunca kullanılmış ve hala da kullanılmayı sürdürmektedir. 🔺 Türk halkının kültürü ve zihniyet dünyası ile doğrudan bağlantılı olan çadırların kolayca taşınabilmesi, yazın serin, kışın ise sıcak olması insanlara kullanım açısından büyük kolaylık sağlamaktadır. YAŞAM TARZININ ŞEKİLLENDİRDİĞİ ÇADIRLAR 🔺 Çadır, Türk toplulukları arasında kendine has farklı kültürlere göre şekillenmiş, yapısı ile iç ve dış dizayn olarak değişikliklere uğramıştır. 🔺 Aynı zamanda Boz Üyler, bulundukları toplumların gelenek ve göreneklerini, inançlarını, hayat tarzlarını yansıttığından dolayı tarihi birer kaynak da sayılmaktadır. Türk lehçelerinde 'afet, felaket' KIRGIZ TÜRKLERİNİN BOZ EVLERİ 🔺 Günümüzde Türkistan coğrafyasında kullanılan bu çadırlar, kullanım olarak hala çok yaygındır. Otağların yanında yerleşik hayatta evleri de bulunan insanlar, kış mevsimi geldiğinde yaylalardaki çadırlarından şehirlerdeki evlerine göç etmektedirler. 🔺 Türkistan coğrafyasının kuzeybatısında varlıklarını sürdüren Kırgızların 'Boz Üy' adını verdikleri çadır, varlığını günümüze kadar korumuştur. Bir Bilgi: Kırgız Türkçesinde 'boz üy', 'boz ev' anlamına gelmektedir. YAYLALARDAKİ YERLEŞİM 🔺 Boz Üyler, Kırgız Türklerinin sıklıkla yer değiştirmeleri, yazın yaylalara kışın kışlaklara göç etmeleri, hayvancılık ile uğraşmaları gibi durumlar sebebiyle tarih boyunca yaygın olarak kullanılmıştır. 🔺 Bu sağlam ve rahat olan çadırların fiziki yapılarında, günümüzde inşa edilen konutlarda bulunmayan pek çok sanatsal incelik ve zarafet bulunmaktadır. Türk dünyasında 'birlik' AİLE SICAKLIĞINI HİSSETTİREN EVLER 🔺 Özenle yapılan bu pratik konutlar, fiziki yapılarında sanatsal açıdan çeşitli güzellikler bulundurmasının yanı sıra soğuk betonlardan yapılan büyük apartmanlara ve gökdelenlere nazaran Türk halkının aile yapısı sıcaklığını da barındırırlar. 🔺 Kırgız Türkleri, 1917 yılında yapılan gerçekleşen 'Ekim Devrimi'nden sonra portatif konutlar olan Boz Üylerden, sabit konutlara geçmeye başlamışlardır. Eski Türkçe aile sözlüğü 'BOZ ÜY'LERİN YAPIMI 🔺 Boz Üylerin yapımı evvela bölgenin yer şekline, iklimine, coğrafik özelliklerine göre şekillenir. Türklerin bir inanışından mütevellit kapı girişi doğuya bakacak şekilde yapılır. 🔺 Boz Üy'ü oluşturan materyaller genelde ahşap malzemelerden oluşmaktadır. Bu ağaç kökenli malzemelerle oluşturulan iskeletin üzeri ise keçe, hasır ve bazen de hayvan derileriyle kaplanmaktadır. ➡Boz Üy'ün üzerini kaplayan bu malzemeler çok sert geçen kış şartlarına karşı oldukça dayanıklıdır. Aynı zamanda içeriyi sıcak tutar. 'BOZ ÜY'ÜN BÖLÜMLERİ 🔺 Boz Üy'ün dışı sade olsa da iç yapısı Kırgız geleneklerini yansıtan motifler ile dizayn edilmiştir. İçerisinde herkesin oturacağı yerler itina ile düşünülüp, yapılmıştır. Çadır içinde oturulacak yerler üç bölüme ayrılmıştır. ➡ Tör: Kapının tam karşısında yer alan saygın insanların oturduğu yerdir. Buraya misafirler ve aile büyükleri alınır, o üyde yaşayan ailenin kullandığı giyim eşyalarıyla dolu 'cük' adında sandıklar bulunmaktadır. ➡ Er Cak: Girişte sol tarafta erkeklerin oturma yeri olan 'er cak' bulunmaktadır. Burası küçük ve orta yaştaki erkeklerin yeridir. Burada erkeklere ait eşyalar saklanmaktadır. ➡ Epçi Cak: Kadınların oturma yeri olan 'epçi cak' girişte sağ tarafta bulunmaktadır. Burada evde yiyecekleri mufahaza etmek için kiler de bulunur. Üy: Ev Manas diyarı Kırgızistan