Bilime adanmış ömürler

Prof. Dr. Fikrettin Şahin 'Obezite Sorununun Kontrolü ve Tedavisi için Borlu Çözüm' adını verdiği çalışması ile İlim Yayma Büyük Ödülü'nün sahibi oldu. Erzurum'un Şenkaya İlçesi'ne bağlı Çatalelma Köyü'nde doğan Prof. Dr. Fikrettin Şahin, 1989'da Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü'nden fakülte birincisi olarak mezun oldu. 1994'de The Ohio State University, College of Food, Agricultural and Enviromental Sciences, Department of Plant Pathology'nden yüksek lisans ve 1997'de doktora derecesini aldı. 1997-1998'de Kanada'da bulunan The Western Ontario University Klinik Mikrobiyoloji de doktora sonrası araştırmacı olarak çalıştı. 2005 yılında profesör unvanını alan Fikrettin Şahin'in, yürüttüğü bilimsel araştırmalar kapsamında 340 bilimsel makale, 380 bildiri, 21 kitap bölümü ve 6 adet kitap ve 100'den fazla patent başvurusu bulunur. Prof. Dr. Fikrettin Şahin, klinik, gıda, çevre ve bitki orijininli mikroorganizmaların moleküler tanısı ve karekterizasyonu ve endüstriyel kullanımı olan biyolojik formülasyonların geliştirilmesi, antimikrobiyal malzeme geliştirilmesi ve üretimi, kök hücre, gen tedavi ve kanser konusunda bilimsel çalışmaları bulunur. 2004'te de Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü'nün ve Ar-Ge laboratuvarlarının kurulması ve eğitim-öğretim faaliyetlerinin başlatılmasında, 2007'de Biyoteknoloji Enstitüsü'nün kurulmasında, 2013'te de Uluslararası Akredite Merkez Ar-Ge ve analiz laboratuvarlarının kurulması ve hizmete sunulmasında görev aldı. Fikrettin Şahin'in geliştirdiği buluşla insan sağlığı açısından risk oluşturan her türlü mikroorganizmayı kontrol edebilen bir mekanizma geliştirdi. Bu teknoloji ile malzeme adına kabul edilen her ürüne girilebiliyor ve girilen her ürünün de nitelikleri kaybedilmeden yeni nitelik yeni özellikler kazandırabiliyor. Kazandırdıkları bu özelliklerle de özellikle ajan veya mikroorganizma kabul edilen insan sağlığı açısından kontaminasyon riski olan her şeyi kontrol edebildiklerini, yok edebildiklerini ve yeterince hızlı bir mekanizmayla bunu yapabiliyor. Bu teknoloji, hastanelerde kapı kolundan duvar boyasına, seramiklerden doktorların giydiği önlüğe kadar her şeyde kullanılabiliyor. Bu sayede istenmeyen zararlı maddeler ve mikroorganizmaların herhangi bir yolla bulaşmasını engelliyor. Biyomedikal, otomotiv, sağlık, tarım, savunma, gıda ve enerji sektörüne önemli teknolojik ve ekonomik katkılar sağlayacağı düşünülüyor. Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de obezite oranı ciddi oranda arttı. Dünyada yıllık yaklaşık 2.8 milyon ölümün obezite ile bağlantılı olduğu düşünülüyor. 'Obezite Sorununun Kontrolü ve Tedavisi için Borlu Çözüm' adını verdiği çalışması ile İlim Yayma ilk büyük ödülün sahibi olan Prof. Dr. Şahin, bu çalışması ile obeziteyle ilişkili hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde umut verici bilgiler sundu. Dünyada ilk olan pek çok ürünün sahibi olan Prof. Dr. Fikrettin Şahin, şeker hastalarının yaralarının iyileştirilmesi, 5 adet biyolojik gübre, antiviral ve antiseptik yara iyileştirici jel ve medikal tekstil ürünü gibi pek çok ürünü geliştirerek tescillendi. Prof. Dr. Fikrettin Şahin, kanserojen özelliğe sahip sentetik gübrenin aksine yan etkisi bulunmayıp birkaç faydayı birden barındıran biyolojik gübreyi geliştirdi. ABD'nin Ohio State Üniversitesi tarafından bilime katkılarından dolayı ödüllendirildi. Fikrettin Şahin, bu ödülü alan ilk Türk bilim adamı oldu. Hayatı boyunca yaptığı bilimsel çalışmalar nedeniyle çeşitli ödüllere layık görülen Fikrettin Şahin'in aldığı bazı ödüller ise şunlardır: 6 adet İnovasyon Patent Madalyası, Uluslararası Alumni Ödülü, Seçkin Bilim İnsanı Ödülü, İlim Yayma Büyük Ödülü. Prof. Dr. Mehmet Zahmakıran 'Hidrojenin Yakıt Olarak Kullanılabilmesi' için ortaya koyduğu çalışmayla Mühendislik, Doğa ve Sağlık Bilimleri kategorisinde İlim Yayma Ödülü'ne layık görüldü. Mehmet Zahmakıran, 2002'de Fen Fakültesi birincisi olarak Abant İzzet Baysal Üniversitesi Kimya Bölümünden mezun oldu. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya dalında lisansüstü eğitimine başlayan Zahmakıran, 2005 yılında yüksek lisansını, 2010 yılında doktorasını tamamladı. 2011'de Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kimya Bölümünde göreve başlayan Prof. Dr. Mehmet Zahmakıran, birçok önemli projeye imza attı. Doktora sırasında TÜBİTAK Doktora Sırası Yurt Dışı Araştırma Bursu Programı ile çalışmalarının bir kısmını Japonya'da Advanced Industrial Science and Technology (AIST) Enstitüsü Fizik Bölümünde gerçekleştirdi. 2009'da Fransa'nın Toulouse kentindeki Laboratoire de Chimie de Coordination araştırma merkezinde 9 ay çalışmalarda bulundu. 2010-2011'de dünyanın en iyi teknik üniversitesi olarak kabul edilen Massachusetts Institute of Technology (MIT) Kimya Mühendisliği Bölümüne yapılan sınavlar sonucunda assosiye araştırmacı olarak seçildi ve çalışmalarına burada devam etti. Prof. Dr. Mehmet Zahmakıran, yürüttüğü başarılı çalışmalar ve bilimsel projeler sayesinde 'TÜBİTAK Bilim Teşvik Ödülü'nü kazandı. Türkiye Bilimler Akademisi'nin verdiği Seçkin Genç Bilim İnsanı ödülünü kazandı. Bilim Akademisi Başarılı Genç Araştırmacı (BAGEP) ödülünü, Almanya'dan Alexander von Humboldt Fonu tarafından verilen AvH Georg Forster Araştırma bursu, 2018 yılında Türkiye'nin en prestijli ödülü olan TÜBİTAK Bilim Teşvik Ödülü gibi önemli ödüllere layık görüldü. Prof. Dr. Mehmet Zahmakıran 'Hidrojenin Yakıt Olarak Kullanılabilmesi' için ortaya koyduğu çalışmayla Mühendislik, Doğa ve Sağlık Bilimleri kategorisinde İlim Yayma Ödülü'ne layık görüldü. Alandaki en güncel konulardan biri olan hidrojenin yakıt olarak kullanılmasıyla ilgili araştırmalara başlayan Prof. Dr. Mehmet Zahmakıran, basit koşullarda hidrojenin depolanması ve geri kazanımını sağlamak üzere yeni çalışmalar ortaya koydu. Yakıt pillerinde hidrojenin uygun depolama koşullarının oluşturulması ve bu depolanan hidrojenin enerji üretim aşamasına geçişte, tekrar elde edilmesinde nano parçacıkların katalizör olarak kullanılması bu çalışmanın asıl hedeflerinden biriydi. Çok çabuk tepkimeye giren ve yüksek oranda yanıcı olan hidrojenin nasıl depolanabileceği ve enerjiye dönüşüm aşamasında geri kazanımı konusunda yaşanan problemlerin nasıl aşılacağına dair henüz bir çözüm üretilemedi. Nano katalizör ve akıllı nano malzemelerin üretimine yönelik çalışmaları olan Prof. Dr. Mehmet Zahmakıran, nano katalizörü gelecekte uygulama alanı yüksek potansiyele sahip hidrojen ekonomisi üzerine uyguladı. Hidrojen depolayabilen bor bazlı malzemelerden hidrojen üretimine yönelik çalışma yürüten Zahmakıran'ın aynı zamanda radyasyon ve alfa beta ışınları depolayıcı akıllı malzemeler üretilmesine yönelik bir çalışması da bulunuyor. Bu çalışma sayesinde nükleer savaş veya radyasyon kaçağının olduğu yerlerde halkın korunmasını sağlayacak inşaat yapı kimyasalları, taşıt veya camlarda akıllı malzemeler üretilebilecek. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu 'Altın Orda ve Rusya' (Rusya Üzerindeki Türk-Tatar Etkisi) adlı çalışmasıyla Sosyal Bilimler Ödülü'nün sahibi oldu. 1978'de Rusya Federasyonu'nun Ulyanovsk şehrinde doğan İlyas Kemaloğlu, 2001'de Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü'nde lisansını bitirdi. Kemaloğlu, Rusça, İngilizce, Farsça ve çeşitli Slav ve Türk lehçelerini bilen Kemaloğlu 2012'de doçent, 2017'de profesör oldu. 2003'te 'Altın Orda - İlhanlı Münasebetleri' başlıklı tezle yüksek lisansını ve 2008'de 'Altın Orda ve Rusya: Rusya Üzerindeki Türk-Tatar Etkisi' başlıklı tezle doktorasını tamamladı. Türk Tarih Kurumu'nda çalışan Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu, 2009-2013 yılları arasında Orta Doğu Stratejik Araştırmaları Merkezi'nde Avrasya Danışmanı olarak görev yaptı. Altın Orda, Tatar hanlıkları, Rusya tarihi, Türk-Rus münasebetleri ve günümüz Avrasya coğrafyasındaki güncel gelişmeler ile ilgili çalışmalar yapan Kemaloğlu'nun 2011 yılında 'Altın Orda ve Rusya: Rusya Üzerindeki Türk-Tatar Etkisi' adlı çalışması, Türk Tarih Kurumu Teşvik Ödülü'ne layık görüldü. Osmanlı'ya gelen Rus diplomatlarının elçilik rapor ve hatıralarını Türkçe kazandırarak araştırmacıların istifadesine sunan Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu, ayrıca Sultan II. Abdülhamid dönemi ile ilgili Rus arşiv belgelerini Türkçeye tercüme etti. Yedi dile tercüme edilen 13 bölümlük 'Türkler' belgeselinin metin yazarlığı ve danışmanlığını yaptı. Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu'nun kaleme aldığı 'Altın Orda ve Rusya (Rusya Üzerindeki Türk-Tatar Etkisi)' adlı çalışması Altın Orda ile Rus Knezlikleri Arasındaki İlişkiler, Rus Knezliklerinin Altın Orda'ya Bağlılıklarının Göstergeleri, Altın Orda Devleti'nin Rusya Üzerindeki Siyasi Etkileri, Altın Orda'nın Rus Devlet Teşkilatı Üzerindeki Etkileri, Altın Orda'nın Rusya Üzerindeki Sosyo-Kültürel Etkileri isimli beş ana bölümden oluşur. Türkiye'de yapılan çoğu tarih çalışmasının aksine, orijinal kaynaklar kullanılarak Türkiye dışında bir coğrafyanın tarihi ele alındı. Bu çalışma Prof. Dr. Kemaloğlu, Müellifin Altın Orda Devleti'nin Rus Knezliklerini yok olmaktan kurtardığını ve daha sonra onların merkezi bir devlet kuracak yapıya ulaşmalarını temin ettiklerini söyler. Rus tarihçilerin iddia ettiklerinin aksine Altın Orda hâkimiyeti Rus Knezliklerinin yıkımına değil, onların gelişmesine ve uluslararası arenada önemli bir konuma ulaşmasını sağladı. Altın Orda Devleti, Sibirya steplerinden Karpat dağlarına kadar geniş bir coğrafyada hüküm sürdü. Hakkında kısıtlı bilginin bulunduğu Altın Orda Devleti ile ilgili çok az incelemeye tabi tutuldu. Altın Orda Devleti ile ilgili bu eser, hem kullanılan kaynaklarının orijinalliği hem ortaya koyduğu yaklaşım hem de konunun muhatabı olan bütün coğrafyadaki unsurların istifade edebileceği bir nitelikte kaleme alınmış olması dolayısıyla dikkat çeker.

Bilime adanmış ömürler

Prof. Dr. Fikrettin Şahin kimdir?