Batıya Osmanlının kalbini gösteren ressam

Solda Fausto Zonaro, ortada Abdülhamid... 'Köyüme dönünce hemen bildiklerimi uygulamak istedim. Evimin henüz beyaz kalmış tüm duvarlarını boyamaya giriştim. İşlerim fark edilince de duvar süsleme işleri aldım. Böylece fırçamla ilk paramı kazanmış oldum.' Fausto Zonaro'ya Abdülhamid tarafından hediye edilen Akaret'lerdeki 3 katlı ev... ABDÜLHAMİD'İN PORTRESİNİ YAPAN TEK RESSAM ZONARO Osmanlı-İtalyan ilişkilerinin yüzlerce yıllık tarihsel derinliği içinde 19.yüzyılın son çeyreğinde bu ilişkilere en renkli katkıyı sağlamış kişiliklerden biridir. İstanbul, Batılı ressamların, 19.yüzyılda en çok ilgisini çeken kentler arasında başta gelmektedir. Bu şehir Doğu'ya yapılan yolculukların başlangıç ya da bitiş noktasını oluşturması bakımından ve parklarla, bahçelerle süslü Avrupa şehirlerinden farklılıklar arz ederek başlı başına bir bahçe-şehir olarak anılır olmuştur. ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE RESİM 'Bahçeler öylesine çok ve büyüktür ki, şehre dağılan ağaçlardan çok, yalnızca bir bölümü temizlenen ormana yerleştirilmiş bir şehir izlenimi veriyor. ' SULTAN ABDÜLHAMİD'İN 'SAKINCALI RESSAM'I Seyahat imkânlarının ve seyahatnamelerin giderek artması ile birlikte 19.yüzyılda pek çok Batılı sanatçının İstanbul'a gelmesini sağlamıştır. Bu sanatçılar arasında yer alan Fausto Zonaro, 18 Eylül 1854 yılında o dönemde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun işgali altında olan Padova yakınlarındaki Masi kasabasında, yoksul bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. İlkokulu ailesinin birkaç yıllığına gittiği Piacenza d'Adige'de okumuştur. Zonaro bu yılllarda çizim kitaplarına hocası Signor Gennaro'nun karikatürlerini yaparak resimle tanışmıştır. ARANAN BİR DEKORATÖR OLARAK FAUSTO ZONARO 'Köyüme dönünce hemen bildiklerimi uygulamak istedim. Evimin henüz beyaz kalmış tüm duvarlarını boyamaya giriştim. İşlerim fark edilince de duvar süsleme işleri aldım. Böylece fırçamla ilk paramı kazanmış oldum.' Masi'ye dönen aile genişlemiştir ve Zonaro on yaşında ilkokulu bitirdiğinde duvarcı ustası olan babası onu kendisine yardım etmesi için yanına almıştır. On dört yaşına geldiğinde yetenekli bir duvarcı olan Zonaro, kilit taşını yerleştirme gibi güç bir işi rahatlıkla yapar hale gelmiş, istiridye kabuğu formunda birçok süslemeli mermer taklidi kaidelerin yapımında aranan bir dekoratör olmuştur. Zonaro'nun sanatsal yaşamını etkileyen faktörlerden belki de ilk ikisi, çocukluk yıllarında zorlukla edinebildiği Jacopo Barozzi (II Vignola) ve Andrea Palladio hakkında yazılmış iki kitaptan ibarettir.Fausto Zonaro, 1870 yılında desen öğrenmek için Masi'nin 12 km uzağında bulunan Lendinara'daki bir teknik okula gitmiştir. Bu okulda üç yıl boyunca resim öğrenimi görmüş ve Profesör Federico Cordenons'un öğrencisi olmuştur. Okulu başarıyla bitiren Zonaro, hocasının yardımıyla Lendinara Belediye Binası'nda bir resim sergisi açmış ve sergiyi gezen sanatsever Veronalı bir kadın Zonaro'yu Verona'ya götürerek, şair dostu Aleardo Aleardi'nin yardımıyla dönemin önde gelen güzel sanatlar akademilerinden biri olan Accademia Cignaroli'ye girmesini sağlamıştır. ELİSA PANTE VE ONUN İSTEĞİ ÜZERİNE İSTANBUL 1891 yılında İstanbul'a gelen sanatçının cebinde birkaç yüz frangı vardır ve yaptığı gemi yolculuğunun masraflarını gemi kaptanının portresini yaparak ödeyebilmiştir. 1880'li yıllarda tablolarını İtalya'da sergileyen Zonaro, bu dönemde Paris'e gitmiş ve Boulevard de Clichy'de bir atölye tutmuştur. Paris yıllarında bazı empresyonist ressamlarla da tanışan sanatçı, 1889 Salonu'na katılmıştır. 'Elisa, sevgili eşim, İstanbul'da yaşama gücümü senin sayende kazandım. Başlangıç yıllarını düşünüyorum da, suluboya tablolar yaparak geçimimizi sağladık. Çerçeve tamirleri yaptık, fotoğraf tab ettik… Fakat bize en yakın ilgiyi gösteren Yüksek Kaldırım'daki Zellich Kitabevi'nin sahibi Bay Zellich'i ve oğullarını asla unutmayacağım. Tablolarımı geniş vitrinine yerleştirmiş ve tanesine 1 lira değer biçmiştik. Tablolarım iyi satıldığından dolayı Bay Zellich benim adıma siparişler almaya başlamış ve ilk satılan dört tablonun parasını hemen vermişti. İstanbul'da ilk kazandığım para bu olmuştu.' Zonaro 1891 yılına dek gezgin sanatçıların bohem yaşamını sürdürmüştür. Ancak başarısına ve ününe karşın pek az resim satabilen sanatçı, 1890'da Padova'ya ve Venedik'e resim hocalığı yapmak üzere geri dönmüştür. Burada sonradan eşi olan Elisa Pante ile tanışan Zonaro, onun isteği üzerine İstanbul'a gitmeye karar vermiştir. 1891 yılında İstanbul'a gelen sanatçının cebinde birkaç yüz frangı vardır ve yaptığı gemi yolculuğunun masraflarını gemi kaptanının portresini yaparak ödeyebilmiştir. Sanatçı ve eşi İstanbul'a geldiği ilk yıllarda Taksim civarında bir eve yerleşmiştir. Zonaro kente geldiği ilk günlerde küçük boyutlu manzaralar, kent yaşamından sahneleri gösteren tablolar yaparak bunları Peralı bir tacire satarak geçimini sağlamıştır. Kısa zamanda dostlar kazanan sanatçı, yabancı elçilikler tarafından himaye görmüş, hatta İtalyan Elçiliği'nin desteğiyle İstanbul'da yaşayan elçilik mensuplarının hanımlarının devam ettiği bir resim kursu açmış, kurs ücretinin yüksek tutulmasına karşın katılım oranı büyük olmuştur. II. ABDÜLHAMİD TARAFINDAN SARAY RESSAMI OLARAK ONURLANDIRILMASI Sanatçının yaşamındaki en büyük değişiklik kuşkusuz onun II. Abdülhamid tarafından saray ressamı olarak onurlandırılması ve bu görevi on dört yıl sürdürmesidir. Thalasso'ya göre resimlerini beğenerek koleksiyonuna alan ve sanatçıya saraya resim sunma önerisinde bulunan Ferid Paşa'dır. Thalasso böylece Zonaro'nun 1896 yılında Ertuğrul Suvari Alayı'nın Galata Köprüsü'nden Geçişi adlı resmini tamamlayarak II. Abdülhamid'e sunması üzerine, padişahın resmi beğenmesi ve sanatçıya birinci dereceden Mecidi nişanı ve saray ressamlığı unvanı verilmesi şeklinde açıklanır. Zonaro'nun saraya alındığına dair belge Dolmabahçe Sarayı Arşivi'nde bulunan, 103 sıra numaralı belgedir. Burada H.4 Zilkade 1313 (M.17 Nisan 1896) tarihinde 35 lira maaşla sanatçının saraya alındığı kayıtlıdır. 1897'de tamamladığı Saldırı adlı resminin sultan tarafından beğenilmesi üzerine sanatçıya tüm masrafları sultan tarafından karşılanan ve mülkiyeti Zonaro'ya verilen Akaret-i Seniyye binalarından biri bağışlanmış, sanatçı bu evi hem ev, hem atölye ve sergi salonu olarak kullanmıştır. ÇAĞININ AKIMLARINA SIRT ÇEVİRMEDEN KENDİNE ÖZGÜ BİR ÜSLUP Fausto Zonaro İstanbul'a geldikten sonra bu akımın vardığı en son nokta olan Empresyonizm'e büyük bir ilgiyle yaklaşmış ve kendi karakterinde mevcut olan doğallığı, sıcaklığı sergileyebileceği en uygun akımlardan bir olan empresyonist yaklaşımla İstanbul manzaralarına o güne dek hiç bakılmamış bir içtenlik ve çok renklilikle bakmıştır. Fausto Zonaro ilk çıkışını yaptığı 1883 yılından ölümüne değin ışık, renk ve üslup arayışını sürdürerek çağının akımlarına sırt çevirmeden kendine özgü bir üslup yaratmasını bilmiştir. İstanbul'a gelmeden önceki yıllardaki resminde önceleri hareketli bir gerçekçilik hâkimdir. Seçtiği konular romantik, kullandığı üslüp klasik tarzdadır. Ancak sanatçı Paris'e gitmeden önce Empresyonizm'i tanımış ve empresyonist üslupta denemeler yapmıştır. Fausto Zonaro'nun Domeke Savaşı konulu tablosu. Fakat sanatçının hiçbir zaman bir üsluba bağlı kalmadığını Empresyonizm'i tanıdıktan sonra da Barbizon ressamlarının realizmini tuvallerinde sergilediğini gözlemlemekteyiz. Fausto Zonaro İstanbul'a geldikten sonra bu akımın vardığı en son nokta olan Empresyonizm'e büyük bir ilgiyle yaklaşmış ve kendi karakterinde mevcut olan doğallığı, sıcaklığı sergileyebileceği en uygun akımlardan bir olan empresyonist yaklaşımla İstanbul manzaralarına o güne dek hiç bakılmamış bir içtenlik ve çok renklilikle bakmıştır. İMPARATORLARA YARAŞIR BİR İHTİŞAM Fausto Zonaro'nun İstanbul'da yaşadığı yirmi yıl boyunca seçtiği konular o dönemde kentin kozmopolit nüfus yapısı kadar renkli ve çeşitlidir. Haliç üzerinden yükselen minareler, Boğaziçi'nin üzerinde parlayan ay, Göksu'da piknik yapan aileler, Yıldız Sarayı'ndan Mekke'ye doğru yola çıkan Sürre Alayı, kentin bir yakasından diğerine gitmek isteyen hanımlara yardım eden kayıkçılar, selviler, gemi direkleri, bacalar, yelkenli gemiler, peçeler ve her yerde göze çarpan kırmızı renkli fes, imparatorlara yaraşır bir ihtişamın son çağında İstanbul'un canlı, karşı konulamaz romantik resimlerinde Zonaro tarafından biraraya toplanmıştır. Fausto Zonaro'nun İstanbul Manzarası Adlı Tablosu.