Türk hükümdarların mirası Petersburg Camii hakkında bilgiler

Türklerin İslamiyet'i kabul etmesiyle Orta Asya'da inşa edilen camiler, Türk-İslam mimarisinin en zengin örnekleri arasında gösterilir. Batı Türkistan'daki ilk cami örneklerinden kalan kapı kanatları, sütun, mihrap gibi birçok parça günümüzde müzelerde sergilenir. Bu örnekleri Semerkand, Buhara ve St. Petersburg müzelerinde görmek mümkündür. St. Petersburg kentinde, çoğunluğu Tatarlar olmak üzere, Azeri, Kazak, Özbek, Kırgız, Tacik, Çeçen, Arap gibi toplam 22 değişik milletten Müslüman yaşar. Atalarımız bu kent ilk kurulmaya başladığından itibaren buraya davet edilmişlerdir. Petersburg'da cami inşaatı meselesi ise ilk olarak 1882'de ortaya çıkmıştır. 1906 yılında İçişleri Bakanlığı Müslümanların gönüllü bağışlarıyla St. Petersburg'da katedral cami inşası için özel bir komitenin kurulmasına izin verir. 1898 yılında Azerbaycan'dan Şemsi Esadullayev, Hacı Musa Nağıyev, Hacı Zeynelabidin Tağıyev gibi işadamları, Türkistan'dan iş adamları Velihanov kardeşler, Allar YarBek Zülgadarov, Buhara Emirliği temsilcileri tarafından kurulan 'Petersburg Müslüman Yardım Cemiyeti' cami inşaatının organize edilmesinde aktif rol oynamıştır. Caminin arazisinin satın alınması ile ilgili yaşanan maddi zorluğu Buhara Emiri Seyyid Abdulehad Han çözer ve bağışta bulunur. Kule şeklinde 49 metre yüksekliğinde iki minaresi, 39 metre yüksekliğinde turkuaz renkli çinilerle süslü kubbesi ile dikkat çeken cami Seyyid Abdulehad Han'ın mali desteği ile 1913'te ibadete açıldı. En büyük bağışçı olan Buhara Emiri Seyyid Abdulehad Han 1910 yılında vefat ettiği için açılışa oğlu olan Buhara'nın son emiri Seyyid Mir Muhammed Alim Han katıldı. Rus İmparatorluğu'na başkentlik yapmış St. Petersburg'un Neva nehri kıyısında, Emir Seyyid Abdulehad Han desteği ile yaptırılan Petersburg Camii (Mavi Cami), 1913 yılında Abdulehad Han'ın ölümünden üç sene sonra halka açıldı. Buhara Emiri Seyyid Abdulehad Han'ın mali desteği ile cami inşaatına 1909 yılında başlanmış ve 22 Şubat 1913 tarihinde caminin resmi açılışı yapılmıştı. Emir Abdulehad Han, caminin açılışından 3 yıl önce vefat etmişti. Beş bin kişilik cami, Avrupa'daki en büyük camiler arasında. 49 metre yüksekliğinde iki minaresi ve 39 metre yüksekliğinde kubbesi olan caminin inşası, mimar Nikolay Vasilev ve mühendis Stepan Kriçinski tarafından gerçekleştirildi. Petersburg Camii, mimari olarak 1405 yılında Semerkand'da inşa edilen ve Timurleng'in türbesinin de bulunduğu Gur-i Emir Camisi'ne benzerliğiyle dikkat çekiyor. Said Abdulehadhan'ın, camii arazisi ve yapımı için büyük mali destek sağladı. İnşaatın mimarisinde ise Türkistan sanatından esinlenildi. Petersburg Camii'nde ilk namaz 1913 yılında 21 Şubat Cuma günü kılındı. Semerkant, Buhara ve diğer Orta Asya şehirlerindeki cami ve medreseleri anımsatan cami, uzun minareleri ve gökyüzü gibi masmavi kubbesiyle şehrin hemen hemen her tarafından net olarak görülebilmekte. 1920 yılında inşaatının tamamen bitmesinin ardından 1927-1930 ve 1940-1956 yılları arasında kapatılan cami 2. Dünya Savaşı sırasında Petersburg Sağlık Kurumuna devredilerek tıbbi malzeme deposu olarak kullanıldı. 12 Aralık 1955 tarihli Sovyet Bakanlar Kurulu Kararı ile cami tekrar açıldı.

Türk hükümdarların mirası Petersburg Camii hakkında bilgiler

Türk-İslam mimarisinin zengin örnekleri