Sadreddin Konevi Vahdet-i Vücudun İlkeleri

Bilinmelidir ki zâtına has mutlaklığı cihetinden10 Hakk'a dair herhangi bir hüküm vermek mümkün değildir. Sadreddin Konevi BÜYÜK METAFİZİKÇİ SADREDDİN KONEVÎ'Yİ YÂD: ZÂHİDÂNE OLMAYAN ÖLÜM VAR MI? Bilinmelidir ki Hak, mutlaklığı ve [her şeyi] ihata etmesi itibarıyla herhangi bir isimle isimlendirilemez, hiçbir hüküm kendisine verilemez. Sadreddin Konevi Bilinmelidir ki Hakk'ın zâtının tek olan bilgisine çokluk, o bilginin bilinenlere ilişmesi itibarıyla izâfe edilebilir. Sadreddin Konevi ANADOLU'NUN SON BÜYÜK METAFİZİKÇİSİ: SADREDDİN KONEVİ Bilinmelidir ki bilgi, varlığa tâbidir. Başka bir ifadeyle, nerede varlık varsa bilgi de hiçbir şekilde ayrılmaksızın onunla beraberdir. Sadreddin Konevi Hakk'ı bilmesi, O'nun mutlaklığına ve zâtına mahsus gerçek birliğinin mutlaklığına (belirsizlik, sirâfet-i vahdet) ulaşmayan kimse, Allah'ın ötesinde bir maksat bulunmadığını bilemez. Sadreddin Konevi VAHDET-İ VÜCÛD ANLAYIŞININ ŞEYH-İ KEBİR'İ SADREDDİN KONEVİ İsimler, sıfatlar, nispetler ve izâfetler ise Hakk'ın kendisini taayyünü cihetinden bilmesi ve idrak etmesi demektir. Sadreddin Konevi Maksadı Hak olması ve Hak'tan belirli bir ölçüde saadet elde etmesi şartıyla, hangi yolda giderse gitsin, sülûk eden herkes bir mîraç sahibi olduğu gibi o kimsenin sülûkü de bir yükseliştir. Sadreddin Konevi Bilinmelidir ki bir veya birden çok şeye 'tesir etmek' özelliğiyle nitelenen herhangi bir varlığa, başka bir kayıt veya hâricî herhangi bir şartın [müessire] ilavesi düşünülmeksizin, tesire konu olan şeyin hakikatine kayıtsız anlamda tesir etmediği sürece 'müessir' adının verilmesi doğru değildir. Bu kayıtları zikretmemin sebebi, mertebeler veya itibar cihetinden şeylere nispet edilen eserlerin, hakikatlerinin lâzımlarından ibaret olmasıdır. Sadreddin Konevi Çokluğun ve çoğun varlığına sebep olan bir şey, mahiyeti itibarıyla herhangi bir şekilde taayyün etmez, herhangi biri için görülen bir şeyde ortaya çıkmaz. Sadreddin Konevi Bilinmelidir ki mutlaklığı itibarıyla Hakk'a hiçbir ismin veya sıfatın nispet edilemeyeceği veya olumsuz ve olumlu (selbî ve îcâbî) hiçbir hüküm ile hakkında hüküm verilemeyeceği açıktır. Sadreddin Konevi Kul Rabbine itaatkâr olduğunda ve ilâhî icabet gecikmeden ve bedelsiz dilediği işte süratle ulaştığında bu durum, kulun marifetinin doğruluğu ve [itaatte] gönüllülüğünün kemâlidir. Sadreddin Konevi Bir şeyi bilmenin en üst derecesi, bilinen ile birlik ve bilenin bilinenden ayrı olmayışı sayesinde gerçekleşir; bilinen ne olursa olsun ve bilen kim olursa olsun böyle olduğu gibi bilinen ister bir ister birden fazla olsun yine böyledir. Sadreddin Konevi Hakk'ın dışındaki herhangi bir şeyi bilmenin en üst derecesi, o şeyi Hakk'ın bilgisinde tam (kâmil) olarak görmenin neticesi olan bir bilgiyle onu bilmekten ibarettir. Sadreddin Konevi Bilinmelidir ki mutlaklık ile nitelenmiş hiçbir varlık yoktur ki bir veya iki bilgi sahibinin zihninde belirlenmesi (taayyün) cihetinden bile olsa sınırlanmaya dönük bir yönü olmasın. Sadreddin Konevi Hakk'ın bir zâtına has kemâli, bir de zuhuru âlemin var edilmesine bağlı olan esmâ kemâli vardır. Her iki kemâl de taayyün açısından esmâî kaynaklıdır. Çünkü bir şey üzerinde herhangi bir hâkimin hükmü, hükme konu olan şeyin hükmü verenin bilgisinde belirlenmiş olmasıyla öncelenmiştir. Sadreddin Konevi Hakk'ın hakikati; bilgi, bilinen (malum) ve bileni birleştirecek tarzda kendisiyle kendi bilgisinde belirlenimi itibarıyla kendisini bilmesidir. O'nun zâtından ayrı olmayan zâtına has özelliği ise ardında herhangi bir çokluğun veya hiçbir nispet veya itibarın düşünülemeyeceği çokluğun birliğidir (ahadiyyet-i cem'). Sadreddin Konevi Aklî tenzihin neticesi, gerçekte var olmadığı halde zihinlerde farz edilen eksikliklerden sakındırmak üzere selbî (olumsuzlayıcı) sıfatlarla Hakk'ın 'başka' diye isimlendirilen şeyden ayırt edilmesidir. Sadreddin Konevi Bilinmelidir ki bir şeyin herhangi bir şeydeki varlığı o mahalle bağlıdır; mahal, mânevî olabileceği gibi maddî de olabilir. Bunun için mümkün bilinenler, taayyünlerinin Hakk'ın bilgisinde sabit olması ve onda şekillenmeleri (irtisam) cihetinden kadim olmak özelliğiyle nitelenmiştir. Sadreddin Konevi Zât isminin Hakk'a verilmesi, sadece taayyün etmesi itibarıyla doğru olabilir. Bu taayyün, kâmillerin dışındaki yaratılmışların bilgisinde ismi olmayan, niteliği bilinmeyen mutlaklığı takip eden taayyündür. Sadreddin Konevi Münasebetlerin sırrı, eşya arasında ilişkiyi var eden cihetten farklılığın hükümlerinin ortadan kalmasını gerektiren ortaklık cihetinden sabittir. Sadreddin Konevi Bilinmelidir ki Hak, kendisinde hiçbir ihtilaf bulunmayan salt varlıktır (Vücûd-ı mahz). Sadreddin Konevi Şüphelerin ve perdelerin en büyüğü, kendisinde sabit a'yânın (a'yân-ı sâbite) etkilerinden dolayı bir olan varlıkta gerçekleşen çoğalma [kuşkusudur]. Böylece zannedilir ki a'yân, dışta ve varlık ile zuhur etmiştir. Hâlbuki a'yânın etkileri sadece dışta var olarak zuhur eder, yoksa onlar zuhur etmedikleri gibi ebediyen de etmeyeceklerdir. Çünkü onlar, zâtı gereği zuhuru gerektirmezler. Sadreddin Konevi

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Sadreddin Konevi Vahdet-i Vücudun İlkeleri