Regaip Kandili gelenekleri nelerdir?

➤ Türkler İslam ile ilk tanışmalarının ve Talas Savaşı'ndan sonra yüce dinimizi resmen kabul etmelerinin ardından daha önceki inanç ve geleneklerine de benzemesi sebebiyle dinimizi derinden sahiplenir ve İslam ile sıkı sıkıya bir bağ kurarlar. Talas Savaşı 751 yılında gerçekleşen savaşta Abbasiler ve Türkler Çinlileri mağlup eder. Bu savaşın neticesinde Türkler kabile kabile Müslüman olmaya başlarlar. ➤ Öyle ki bu aziz millet Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde İslam'ın temsilciliğini üstlenir ve tüm dünyaya İslam'ı duyurma gayesini güder. Bu minvalde İslam geleneklerini ve dini değerleri ellerinden geldiğince muhafaza ederler. Medeniyetleri buluşturan mistik ilçe Talas'ın kültür mozaiği ➤ Işımak anlamındaki kandil kelimesi dilimize Latince 'candela' sözcüğünden geçer. Önceleri aydınlatma aracı olarak kullanılan kandil, zamanla cami, türbe gibi mekanlarda da kullanılmaya başlar. ➤ Eski mahalle yaşamında da önemli bir araç olan kandil henüz elektriğin olmadığı o yıllarda evlerde, sokaklarda aydınlatma unsuru olarak kullanılır. İslam'da kandillerin yeri ve Regaib kandili... Kandil geleneği nasıl başladı? ➤ Dilimizde Miraç, Regaib, Berat gibi mübarek günlerin kandil olarak anılması ise Osmanlı'da II. Selim döneminde camilerde kandil yakılmasıyla başlar. II. Selim kimdir? Kanuni Sultan Süleyman Han'ın oğlu olan II. Selim, Edirne'ye yaptırdığı Selimiye Camii ve kandil gecelerini idrak etmesiyle bilinir. ➤ 16. yüzyıla denk gelen o yıllarda Receb, Şaban ve Ramazan aylarına denk gelen dört mübarek gece ve üç aylardan sonraki Mevlid Gecesi artık kandil olarak anılmaya başlar. Regaib Kandili ne demek? ➤ Toplumu aydınlatan bu manevi feyiz günleri Selçuklu ve Osmanlı toplumunda büyük değer ve rağbet görür. Halk kandiller daha gelmeden evvel vaktini haber verir ve bu minvalde hazırlıklar yapar. ➤ Oruç tutulan günlerde sahur ve iftar için özel yemekler yapan toplum, komşuları ile paylaşarak aralarında birlik ve beraberliği güçlendirir. ➤ Bu açıdan bakıldığında kandil geceleri toplumumuz arasındaki aidiyet ve birliği destekleyen, sağlamlaştıran bir harç görevi görmektedir. Peygamber Efendimiz'in tuttuğu nafile oruçlar ➤ Ramazan ayıyla özdeşleştirdiğimiz mahya geleneği Osmanlı'da ortaya çıkar. Kandil gecelerinde cami minarelerinin arasına asılan mahyalar adeta o geceyi simgeleyen kandillerdir. Mahya nedir? ➤ Osmanlı'da kandilleri toplumun tüm kesimi büyük bir özlem ve merakla beklese de kandili asıl bekleyenler o zamanın çocuklardır. ➤ Sadakanın, duanın, yetimlerin başını okşamanın, yardım etmenin ziyadesiyle sevap kazandırdığı bu günlerde babalar çocuklarını yanına alarak mahalledeki en yakın camiye giderler. Kandil geleneği Bilhassa Osmanlılar'da daha sık gözlenen geleneklerde çocukların cami ve dini değerlerle irtibat kurması amaçlanır. Dünyadan Ramazan Bayramı manzaraları ➤ Osmanlı'da özellikle Regaip Kandili'nde gerçekleştirilen Şivlilik oldukça ilginç bir gelenektir. Mahallelerde gerçekleştirilen bu gelenekte uslu, ağırbaşlı kız ve erkek çocuklar öncelikle mahallelerinde bulunan herhangi bir duvar dibine kerpiçten ve üçgen şeklinde bir dede yaparlar. ➤ Kandil gecesi, çocuklardan bir veya bir kaçının beraberinde getirdiği fener mumları, dedenin üzerine veya kenarlarına dikilerek yakılır, şivlilik fenerleri sağlayabilenlerin renkli şivlilik fenerleri de bir yere asılarak dedenin etrafı ışıklandırılmış olur. İslam sanatlarında eskimeyen gelenek: İcazetnameler ➤ Çocuklar dedenin etrafına, yarım ay biçiminde sıralanarak otururlar ve dedeye özel tekerlemelerini, koşmalarını ve kandil gecesinin önemini belirten manilerini hep bir ağızdan söylerlerdi. 'Lailahe illallah Hasebi nesebi Celil Allah… İskender Pala'nın dilinden deyimlerin hikayeleri ➤ Yine kandillere mahsus gelişen bir diğer gelenek ise kandil simitleridir. Kandil gecelerine özel üretilen kandil simidi, 14. yüzyılda Osmanlı saray gelenekleri içerisinde yer alan simitten yararlanılarak değişik tat ve şekilde kendine özgü olarak geliştirilir. ➤ Simit, Türk yemek kültürünün önemli bir parçası olmasının yanı sıra, toplumsal ilişkilerimiz üzerinde de önemli bir semboldür. Kandil simidinin asıl amacı aslında aç ve açıkta olanlara yardım etmektir. ➤ Kandil simidi ile durumu iyi yahut kötü olan ahali arasında bir hediyeleşme meydana gelir. Bu şekilde toplumsal bütünleşme sağlanarak kimsenin gönlü kalmadan açlar doyurulmuş olur. Asırlık lezzet simitin tarihine dair bilgiler ➤ O dönemde saray mutfağında simit yapmaktan sorumlu özel ustalar, Yeniçerilerin bir kolu olan 'Sekban Sınıfı'na ait fırınlarda simitçi olarak görev yaparlardı. ➤ Saray kültüründen esinlenen bu lezzet zaman içerisinde geleneklerimizle farklılık göstererek günümüze kadar ulaşır. Günümüzde varlığını koruyan bu gelenekte kandil ziyareti için gidilen evlere, aile büyüklerine hediye olarak kandil simidi götürülmeye devam ediyor. Osmanlı'dan Asya'ya uzanan bir gelenek: Songkok