Peygamberimiz Ramazan ayını nasıl geçirirdi?

İslam'dan önce Hz. İbrahim'in dinini sürdürmeye çalışan çok az sayıdaki hanifler, Hz. İbrahim'in sünneti olarak her ayın üç gününü oruç tutarak geçiriyorlardı. Hz. Peygamber Medine'ye hicret ettiğinde de Medineliler arasında Aşure orucu geleneği vardı. Başlangıçta 'Biz Hz. Musa'ya sizden daha layığız' diyerek o gün oruç tutarak Müslümanların da oruç tutması için tellal çıkardı ve herkesin bu ibadeti yerine getirmesini emretti. Ramazan orucu farz kılınınca, bu nafile ibadete dönüştü. On bir ayın sultanı olan, kameri aylardan Ramazan, müminler için bir rahmet ve mağfiret mevsimidir. İnsanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur'an indirildiği aydır. Yüce Allah, Bakara suresinde şöyle buyuruyor. 'O (sayılı günler), doğruyu eğriden ayırma, gidilecek yolu bulma konusunda açıklamalar ve insanlara rehber olarak Kur'an'ın indirildiği Ramazan ayıdır.' 16 kavram ışığında Ramazan Ayet-i kerimede şöyle buyrulur: 'Ey iman edenler! Allah'a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı.' (Bakara, 2/183) Hz. Peygamber'in Mekke'den Medine'ye hicretinden sonra Müslümanların hayatı tümüyle değişmişti. Peygamber Efendimiz önce, Medine'nin merkezine büyük bir mescit yaptırdı. Kendi evi de o mescide bitişik inşa edildi. Mekke döneminde daha çok iman ve ibadet konularıyla ilgili ayetler inerken hicretten sonra ibadet, sosyal ve iktisadi hayatla ilgili ahkâm ayetleri inmeye başladı. Bu ayetlerden bir kısmı Ramazan ayında oruç tutmayı emrediyordu. Ramazan orucu, Peygamberimizin Medine'ye hicretinden sonra Bedir Savaşı'ndan bir ay önce farz kılındı. Öyle ki Müslümanlar ilk Ramazan'ını Bedir'de geçirdi. Peygamberimizin döneminde toplam dokuz Ramazan yaşandı. '(O sayılı günler), insanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur'an'ın kendisine indirildiği Ramazan aydır. Öyle ise kim bu aya ulaşırsa onu oruçla geçirsin.' (Bakara Suresi, 185. ayet) Ramazan, Kur'an-ı Kerim'de anılan tek aydır. Cennet kapılarının açılıp cehennem kapılarının kapandığı bu mübarek ayı oruçla geçirenlerin bütün günahlarının bağışlanacağı müjdelenir. Peygamber Efendimiz Ramazan için 'Bu ayın başı rahmet, ortası mağfiret, sonu da cehennemden kurtuluştur' buyurur. Rahmet ve mağfiret ayı Ramazan, hayatlarımıza dokunarak, dirlik ve heyecan kazandırır. Orucun 22 faydası Ramazan, Kur'an ayıdır. Bu ayda Kur'an yeryüzüne indirildi. Yüce kitabımız, Hz. Peygamber'e indirilen en büyük mucizedir. Kur'an-ı Kerim'deki her bir harfe normal vakitte on sevap varken Ramazan-ı şerifte binlerce sevap verilir. Peygamber Efendimiz de her gün Kur'an okurdu. Özellikle Ramazan ayında Cebrail ile mukabele şeklinde okurdu. İlk önce Cebrail okur Resulullah dinler sonrasında Hz. Peygamber okur Cebrail dinlerdi. Bu karşılıklı okuma 632 yılında iki kez tekrarlandı. Aynı zamanda sahabeden bazıları Ramazan ayı gelince aile fertlerini toplayarak onlara mukabele okurlardı. Mukabele geleneği sayesinde tekrarlanan ayetler, Kur'an'ın eksik ve hatalı okumanın önüne geçti. Ramazan mukabelesi dinlemek için tıklayın Peygamberimiz, başka insanların da çağırılarak beraber iftar edilmesine teşvik ederdi. Şöyle buyururdu: 'Her kim bir oruçluya iftar yemeği yedirirse, kendisine onun sevabı kadar sevap verilir.' (Tirmizi, Savm, 82) İftardan sonra akşam namazını kıldırırdı. Günümüzde de Mekke'de Kâbe ve Medine'de Mescid-i Nebi başta olmak üzere birçok cami ve mescitte bu şekilde iftar sofraları kurulur ve insanlar iftarlarını yaptıktan sonra akşam namazı kılınır. Sahurda tüketilmemesi gereken besinler Suffe talebelerinden Vâsile bin Eska, Ramazan'da yaşadıkları bir anıyı şöyle anlatır: Ramazan ayında sahabeler bizi bölüşerek iftara davet ederlerdi. Ramazan'ın ilerleyen günlerinde bir akşam hiç kimse bizi iftara götürmedi. Ertesi gün aç karnına oruç tuttuk. İkinci akşam yine gelen olmadı. Açlıktan bîtap düşünce Allah Rasûlü'ne giderek durumumuzu anlattık. Hâlimize çok üzülen Allah Rasûlü tek tek bütün eşlerinin evine haber göndererek evde yiyecek bulunup bulunmadığını sordurdu. Eşleri yemin ederek, yiyecek hiçbir şey bulunmadığını, hatta kendilerinin de bir lokma dahi yemediklerini söylediler. Allah Rasûlü mübarek ellerini açtı ve şöyle dua etti: 'Allah'ım, Senin fazlın ve rahmetinden istiyoruz. Her şey Senin elindedir. Senden başkasının hiçbir şeye gücü yetmez!' Rasulullah'ın duası henüz bitmişti ki, bir adam elinde kızarmış bir koyun ve ekmekle içeri girdi. Rasulullah bizim önümüze koydu, biz de doyuncaya kadar yedik. Daha sonra Allah Rasûlü şöyle buyurdu: 'Biz Allah'ın fazl ve rahmetinden istedik. Zira O, rahmetini katında bizim için saklamıştır.' (Hilyetü'l Evliyâ, II, 22) Hz. Peygamber, iftarı açarken acele edilmesini isterdi. Aynı zamanda iftarın hurma veya su ile yapılmasını tavsiye ederdi. Enes b. Malik şöyle anlatır: 'Resulullah Efendimiz akşam namazını kılmadan önce birkaç taze hurma ile eğer yoksa kuru hurma ile iftar ederdi. O da yoksa su ile orucunu bozardı.' Peygamberimiz orucunu açarken dua eder, Müslümanlara iftar sırasında dua etmesini tavsiye ederdi: Hz. Peygamber iftarda 'Allah'ım, senin için oruç tuttum. Senin verdiğin rızık ile iftarımı ettim!' diye dua ederdi. Ramazanda yapılan ibadetler ile ilgili ayet ve hadisler 'Mutlaka sahura kalkın, çünkü sahurda bereket vardır.' (Buharî, Savm, 20). Sahura kalkmayı ihmal etmezdi. Bunu başkasına da tavsiye ederdi. Sahur, oruç tutmaya hazırlık olmak üzere fecrin doğmasından önce yani seher vaktinde yenilen yemeği ifade eder. Peygamberimiz hadislerinde sahura kalkılması ve bir yudum su ile bile olsa sahur yapılmasını tavsiye ederdi. Sahura kalkanların Allah'ın rahmetine ve meleklerin duasına mazhar olacağı belirtilir. Peygamber Efendimiz, sahur yemeğini 'mübarek bir gıda' olarak nitelendirir Sahurla ilgili ayet ve hadisler Teravih namazı, Hz. Peygamber'in hadislerinde 'kıyâmu şehri ramazan' (ramazan ayının namazı) veya 'ihyâu leyâlî ramazan' (ramazan gecelerinin ihyası) şeklinde yer alır. Hz. Peygamber, üç gece mescitte insanlara teravih namazı kıldırdı. Teravih namazını başlangıçta cemaate bizzat kıldıran Hz. Peygamber ümmetinin yükünü arttırabileceği düşüncesiyle bu uygulamadan vazgeçmiştir. Onun bu namazı iki veya üç gün mescitte kıldırdığı, cemaatin gittikçe çoğaldığını görünce mescide çıkmadığı ve bunu Allah'ın farz kılabileceği endişesiyle yaptığını söylediği rivayet edilir. Resûlullah'ın kıldırdığı teravih namazlarından birini anlatan Ebû Zer el-Gıfârî onun namazı neredeyse sahura kadar uzattığını söyler. Ramazan'da en sık yapılan yanlışlar Abdurrahman b. Avf'ın rivayet ettiğine göre; Resulullah şöyle buyurdu: 'Şüphesiz izzet ve celal sahibi Allah, Ramazan orucunu farz kıldı. Ben de o ayda gece namazını (teheccütü/teravihi) sünnet kıldım. Kim ihlasla o ayın orucunu tutar ve gecesinde ibadeti (teravihi) eda ederse günahlardan kurtulur, tıpkı annesinin onu doğurduğu gün gibi (günahsız) olur.' Peygamberimiz, bir konuşmasında da şöyle dedi: 'Kim ramazan ayında gece (teheccüt/teravih) namazlarına iman ve ihlas ile devam ederse onun geçmiş günahları af olur.' Teravih namazı nasıl kılınır? Peygamberimiz, Ramazanın son on gününde itikâfa girerdi. İtikâf, bir mescitte ibadet niyetiyle ve belirli kurallara uyarak inzivaya çekilmektir. Nafile olan itikâfın en azı bir gündür. İtikâfa girmek nefsi yasaklardan korumada daha etkili bir yöntem olduğu gibi, Ramazan'ın son on gününde olması tahmin edilen Kadir Gecesi'ne rastlama imkânı ve umudunu da arttırır. İtikâf, insanı dünyevî meşgalelerden uzaklaştırıp daha fazla ibadete vesile olması yanında, genel anlamda hayatın anlamı üzerinde tefekkür etme imkânı da sağlar. İnsanların zaman zaman böyle derin tefekküre ihtiyacı vardır. İtikâf bu tefekkürü gerçekleştirmek için bir fırsat olarak kullanılabilir. Peygamberimize 'Hangi sadaka daha faziletlidir?' diye sorulunca 'Ramazan ayında verilen sadaka.' Buyurdu. Zeyd bin Sâbit de bu aydaki sadakanın fazileti hakkında şöyle tavsiyede bulundu: 'Ey Zeyd! Verecek hiçbir şeyin yoksa bir parça ip ile dahi olsa halkla birlikte fıtır sadakasını ver!' (Taberânî, 5, 123)

Peygamberimiz Ramazan ayını nasıl geçirirdi?

MÜSLÜMANLAR İÇİN RAMAZAN AYININ ÖNEMİ NEDİR?