Ticaret hayatında ahlaki özellikler

◾ Müslümanlık sadece bir görünüş değil aynı zamanda yaşam pratiğini de içerisinde barındırır. Dili ile doğruyu dile getiren Müslüman, eylemleri ile de Hak Teala'yı hatırlatır. ◾ Dinimizde çalışmak ve helal daireden rızık temin etmek teşvik edilmiş hatta övülmüş bir eylemdir. Tacirlik yaşantısında hakkaniyetli bir tüccar olmak ise Müslüman ahlakının özüdür. İSLAM AHLAKI ◾ Bu minvalde müşteri, işveren ve işçinin birbirleri üzerinde hakları bulunur. İslam ahlakı gereği dürüst, güvenilir ve kardeşlik yüklü bir ilişki inşa etmek elzemdir. BORCU ZAMANINDA ÖDEMEK ◾ Bir sözler, akidler manzumesi olan ticaret hayatında borçların zamanında ödenmesi ve kimsenin zor durumda kalmaması önemli bir kaidedir. ◾ Söze, akde riayet etmemek, var olan borcu geciktirerek taraflardan birini zor, sıkıntılı durumda bırakmak aynı zamanda ciddi bir kul hakkı ihlalidir. İSLAM'DA BORÇLANMA NASIL OLMALIDIR? ALDATMAK Resulullah (SAV) buyurdu: 'Bizi aldatan bizden değildir' (Müslim, İman, 43, 164 - İbn Mace, Ticârât 45) ◾ Bir kusurlu malı kusursuzcasına, aldatarak müşteriye satmak insan aldatmaktır. Müslüman aldatmaktan uzak olan kişidir. Ticarette denge unsuru göz önüne alındığında Efendimiz (SAV) Müslümanları uyarmış ve bu minvalde davranışlarda bulunmaya davet etmiştir. TUHAF ZAMANLAR VE ALDATMA KÜLTÜRÜ ÖLÇÜYE HAKİM OLMAK ◾ Hz. Şuayb'in (AS) peygamber olarak gönderildiği Medyen halkının helak olma sebeplerinden birisi ölçüde yaptıkları hileydi. Müslümanlar tartıda adil olmalıdır. ◾ Resul- i Ekrem (SAV) bilhassa pazar yerlerinde ölçü ve tartıda hile yapanları alenen uyarmış, bu eylemin Allah Teala'nın hoşuna gitmeyen işlerden olduğunu söylemiştir. MUTAFFİFİN SURESİNDEN MÜSLÜMANLARA ÖĞÜTLER 'Eksik ölçüp tartanların vay haline! Onlar, insanlardan ölçerek bir şey aldıklarında tam ölçerler. Kendileri başkalarına vermek için ölçüp tarttıklarında ise haksızlık ederler (eksiltirler). Onlar, o büyük gün için -insanların âlemlerin rabbinin huzuruna çıkacakları gün için- diriltileceklerini akıllarına getirmiyorlar mı?' Mutaffifîn Suresi 1-6. Ayet Mutaffifîn Suresi 1-6. Ayeti dinlemek ve okumak için tıklayın Mutaffifîn Suresi 1-6. Ayet Tefsiri ➡ 'Vay haline!' diye çevirdiğimiz veyl kelimesi, 'ağır zarar, kötülük, hüzün, azap, helâk' gibi anlamlara gelir (Elmalılı, VIII, 5648). Ayrıca hadislerde cehennemdeki bir vadinin ismi olduğu da bildirilmiştir (Tirmizî, 'Tefsîr', 22; Müsned, III, 75). Râgıb el-İsfahânî'ye göre bu kelimenin cehennemdeki bir vadiye isim verilmesi, mecazi anlamda olup 'veyl'e muhatap olanların cehennem azabına uğrayacaklarını ifade eder (bk. el-Müfredât, 'vyl' md.). 'Ölçü ve tartıyı eksik yapanlar' anlamındaki mutaffifîn, mutaffif kelimesinin çoğuludur. 2-3. âyetlerdeki açıklamaya göre 'alırken fazla fazla, verirken eksik ölçenler' mânasına gelir. Bu sebeple 1-3. âyetlerde bir taraftan eksik ölçüp tartanlar yaptıkları işin çirkinliğinden dolayı kınanırken diğer taraftan böylesine çirkin bir işe kalkışanların âhirette cezalandırılacağına dikkat çekilmektedir. Tefsirin devamını okumak için tıklayın DÜRÜST OLMAK ◾ Müslüman hayatının ve ticaret hayatının en önemli ilkelerinden birisi dürüstlüktür. Müslümanın hayatının her evresinde tebarüz eden yanı olan dürüstlük, ticarette kişinin itibarını belitleyen yegane unsurdur. ◾ Resulullah Efendimiz (SAV) hadisi şeriflerinde dürüst ve güvenilir tacirleri övmüş, Müslümanları ticarette hukuka riayet etmeye ve doğru olmaya davet etmiştir. EFENDİMİZİN TİCARETTE DÜRÜSTLÜK İLE İLGİLİ UYARILARI İHTİKÂR YAPMAMAK ◾ Karaborsa anlamına gelen ihtikâr kavramı, toplumun aleyhine olarak malları stoklamak ve talebi artırarak mal üzerinden haksız kazanç sağlamaktır. ◾ Bilhassa temel ihtiyaç maddelerinde yapıldığında insanların direncini kıran ihtikâr, sadece toplumsal değil aynı zamanda ciddi de bir iktisadi problemi ortaya çıkarmaktadır. NEÇEŞ YAPMAMAK ◾ Kızıştırmak kökünden türeyen neçeş kavramı sırf malın ederini yükseltmek amacıyla yapılan bir eylemdir. Burada amaç almayacak olsa bile alıcının alım gücünü kırmaktır. Resulullah (SAV) Müslümanları bu türden bir ticaret noktasında uyarmıştır. Resul-i Ekrem (SAV) buyurdu: 'Müşteri kızıştırmayınız.' (Buhari, Büyu', 64, 70; Müslim, Nikâh, 51, Büyu', 11, 12.) ◾ Adil ve yaşanabilir bir ekonomik pazar için Müslüman ilke ve ahlakı üzere ticaret yapmak elzemdir. İdeolojik düşüncelerin öngördükleri ekonomik modeller insan emeğini sömürmek üzerine inşa edilmiştir. Bu minvalde Allah Teala'nın Kur'an-ı Kerim'de buyurduğu ve Resulullah'ın (SAV) hayatında işaret ettiği ölçülere sımsıkı sarılmak gerekmektedir.