Müslüman gönüllerin baharı üç aylar ile ilgili kavramlar

💠 Üç aylar Recep, Şaban ve Ramazan aylarını birlikte ifade eden bir tabirdir. 💠 Regaib, Miraç, Berat ve Kadir gecelerinin bu aylarda yer alması, Müslümanlar için üç ayların önemini arttırmış; İslam âlemi ibadet, dua, zikir ve hayırlı işlerle daha fazla meşgul olmuştur. 💠 Peygamber Efendimiz (SAV) bu ayların başlaması ile 'Allah'ım! Bize Receb ve Şaban'ı mübarek kıl ve bizi Ramazan'a ulaştır' şeklinde dua eder; çokça nafile oruç tutardı. (Taberânî, el-Muʿcemü'l-evsaṭ, IV, 189; Ebû Nuaym, VI, 269) Üç aylar neden önemli? 💠 Receb ayı, hicrî yılın 7. ayıdır. Kelime anlamı 'korkmak; saygı duymak, tâzim göstermek' manasına gelen recb kökünden türemiştir. Savaşmanın haram kabul edildiği dört aydan biri ve üç ayların ilkidir. 💠 Cahiliye döneminde dahi, bu aya hürmet edilir, kan dökmenin, mala ve ırza dokunmanın yasak olduğu bu ayda kavga gürültüleri, kılıç sesleri ve imdat çağrıları neredeyse hiç duyulmazdı. Bu sebeple onun bir adı Receb-i Esamm (işitmeyen) diğer bir adı ise Receb-i Mudar'dı. Çünkü Mudar, Kureyş kabilesinin mensup olduğu kolun adıydı. Hz. İbrahim döneminden beri saygı duyulduğuna inandıkları bu aya en çok sahip çıkan ve hürmet eden topluluktu. 💠 Recep ayı, içerisinde Regaib ve Miraç kandillerini barındırır. Peygamberimizin üç aylar duası 💠 Şaban ayı, hicrî yılın 8. ayıdır. 'Dağılmak, gruplara ayrılmak' manasındaki şa'b kökünden türemiştir. Receb'ten sonra Ramazan'dan önce olan Şaban ayı, üç aylardan ikincisidir. 💠Peygamber Efendimiz (SAV), Ramazan ayı dışında en çok bu ayda oruç tutmuştur. 💠 İslam tarihinde Şaban ayında önemli olaylar meydana geldi. Oruç farz kılındı, Peygamber Efendimiz (SAV), Hz. Hafsa (R.ANHA) ile evlendi, Resulullah'ın torunu Hz. Hüseyin (RA) doğdu. 💠 Recep ayı, içerisinde Berat Kandili'ni barındırır. Şaban ayının faziletleri nelerdir? 💠 Ramazan ayı, hicrî yılın 9. ayıdır. Kelimenin 'Günün çok sıcak olması, güneşin kum ve taşları çok ısıtması, kızgın yerde yalınayak yürümekle ayakların yanması' anlamlarındaki ramad masdarından veya 'güneşin güçlü ısısından çok fazla kızmış yer' mânasındaki ramdâ' kelimesinden türediği düşünülmektedir. 💠 Allah'ın oruç tutmayı farz kıldığı bu ay, üç ayların sonuncusudur. 'Bin aydan hayırlı gece' olarak müjdelenen Kadir Gecesi, Ramazan ayının içinde yer alır. 💠 Ramazan namaz, oruç ve diğer ibadetlerle geçirilmesi gereken ve içinde birçok faziletler bulunduran zaman dilimidir. 💠 Ramazan ayını bu denli önemli ve özel kılan en büyük sebep, içinde Kur'an'ın indirilişini barındırıyor olmasından ileri gelir. 💠 Ebû Hüreyre'den rivayet edildiğine göre, Resûlullah (SAV) şöyle buyurmuştur: 'Mübarek Ramazan ayı size geldi. Yüce Allah bu ayda size oruç tutmayı farz kıldı. Bu ayda sema (cennet) kapıları açılır, cehennem kapıları ise kapanır ve şeytanların azgınları bağlanır.'(Nesâî, Sıyâm, 5) Ramazan sadece bir ay değildir! 💠 Haram aylar, savaşmanın haram sayıldığı dört aydır. Zilkade, Zilhicce, Muharrem, Receb'den oluşur. 💠 Cahiliye devri Arapları, kamerî esasa göre tespit ettikleri yılın 12 ayını 4 haram ay ve Safer, Rebîülevvel, Rebîülâhir, Cemâziyelevvel, Cemâziyelâhir, Şâban, Ramazan, Şevvalden oluşan 8 olağan ay olarak ikiye ayırmışlardır. 💠 Bu şekilde adlandırılmasının nedeni savaşın haram kılınması, işlenen sevap veya günahlara başka zamanlarda yapılanlardan daha fazla mükâfat veya ceza verilmesi, böylece yılın diğer aylarından farklı bir önem ve saygınlığa sahip bulunmaları sebebiyledir. 💠 Peygamber Efendimiz (sav), kendisine karşı savaş açılmadığı sürece haram aylarda savaşa girişmez, bir sefere çıktıktan sonra haram aya girildiğinde de ayın geçmesini beklerdi. Haram aylarda ne yapılmaz? 💠 Regaib Gecesi, Receb ayının ilk cuma gecesidir. Regaib, 'Kendisine rağbet edilen şey, bol ve değerli bağış' manasına gelen ragîbenin çoğuludur. 💠 Hadis ve fıkıh literatüründe 'bol sevap ve mükâfat, faziletli amel', özellikle Mâlikî fıkıh kaynaklarında sünnetin mukabili olarak 'müstehap, nâfile ibadet' mânalarında kullanıldığı gibi hicrî takvime göre yedinci ay olan Receb'in ilk perşembesini Cuma'ya bağlayan geceye ad olmuştur. 💠 Regaip Kandili, 'Çok lütuf ve ihsanla dolu, kıymetli ve değeri büyük, çok iyi değerlendirilmesi gereken gece' manası anlaşılır. Regaip Kandili'nin önemi, anlamı ve fazileti 💠 Berat Gecesi, Şaban ayının 15'nci gecesidir. Arapça berâe/berâet kelimesinin Türkçeleşmiş şeklidir. Berâet, 'iki şey arasında ilişki olmaması; kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması' manasına gelir. 💠 Şaban'ın on beşinci gecesinde Müslümanların Allah'ın affı ve bağışlaması ile günah yükünden kurtulacağı umularak bu geceye Berat Gecesi denmiştir. 💠 Peygamber Efendimiz (SAV), bu gece ile ilgili şöyle buyurur: 'Şaban ayının yarısı Berat Gecesi gelince; gecesini namazla, gündüzünü oruçla geçiriniz. Şüphesiz ki Allah, o gece güneşin batmasıyla dünya göğüne iner ve şöyle buyurur. 'Benden af dileyen yok mu? Onu affedeyim! Rızık isteyen yok mu? Ona rızık vereyim! Şifa dileyen yok mu? Ona şifa vereyim!' (İbni Mace) 💠 Kurʼan-ı Kerim'in indirildiği düşünülen iki mübarek gece vardır. Bunlar Berat Kandili ve Kadir gecesidir. 💠 Müfessirler, Kur'an'ın tamamının Berat Gecesi'nde levh-i mahfûzdan dünya semasına indiğini, Kadir Gecesi'nde ise ayetlerin aralıklarla nazil olmaya başladığını düşünür. Günahlardan kurtuluşa erme gecesi: Berat Kandili 💠 Kadir Gecesi, 'bin aydan hayırlı gece' olarak müjdelenen, Kur'an-ı Kerim'in indirildiği mübarek gecedir. Kelime anlamı 'hüküm, şeref, güç, yücelik' gibi manalara gelir. 💠 İslam kültüründe 'leyletü'l-Kadr' şeklinde kullanılır. Aynı adı taşıyan 97. sure, bu gecenin fazileti hakkında nazil olmuştur. 💠 Kandil, Müslümanlarca mübarek sayılıp kutlanan özel gecelere verilen addır. Osmanlı Sultanı II. Selim döneminde (1566-1574) camiler aydınlatılıp minarelerde kandiller yakılarak kutlandığı için bu gecelere kandil geceleri denilmiştir. 💠 Bunlar Mevlid, Regaib, Miraç, Berat ve Kadir geceleridir. Bazen Arapça 'leyl' (gece) kelimesi eklenerek leyle-i Kadr, leyle-i Berât şeklinde de kullanılır. İslam'da kandillerin yeri 💠 Oruç, İslam'ın beş şartından biridir. Kelime olarak 'bir şeyden uzak durmak, bir şeye karşı kendini tutmak' anlamına gelen Arapça savmın (sıyâm) Farsça karşılığı olan rûze kelimesinin Türkçeleşmiş halidir. 💠 Savm ve sıyâm ile türevleri Kur'ân-ı Kerîm'de 13 yerde, hadislerde ise çok sayıda geçmektedir. Terim olarak oruç, tan yerinin ağarmasından güneşin batmasına kadar belirlenmiş ibadeti yerine getirmek niyetiyle yemeden uzak durmayı ifade eder. 💠 Oruç, Hz. Peygamberin (SAV) hicretinden bir buçuk sene sonra Şaban ayının onuncu günü farz kılındı. İslam'ın beş şartından biri olan oruç hususu hakkında Peygamberimiz 'İslâm beş şey üzerine kurulmuştur: Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in O'nun kulu ve elçisi olduğuna tanıklık etmek; namaz kılmak, zekât vermek, Ramazan orucunu tutmak ve gücü yetenler için Beytullah'ı ziyaret etmektir.' olarak bildirdi. (Buhârî, Îmân, 2) 💠 Oruç, nefsin isteklerinden iradî olarak uzak durma olması yönüyle bir irade eğitimine, açlık ve susuzluğun verdiği sıkıntıya dayanma yönüyle de bir sabır eğitimine dönüşür. 💠 İnsanın hayatta başarılı olabilmesi için irade hâkimiyeti ve güçlükler karşısında dayanabilme gücü de önemli bir role sahiptir. Nefsin isteklerinin kontrol altına alınmasında, ruhun arındırılıp yüceltilmesinde oruç etkili bir yoldur. Üç aylarda hangi günler oruç tutulur? 💠 Sözlükte 'çekmek, kendine doğru çekmek, celbetmek' anlamına gelen ve daha çok 'cerre çıkmak' şeklinde kullanılan bu kelime, bir tabir ve uygulama olarak Osmanlılarda başlangıçtan beri görülmektedir. 💠 Müderrisler ve yetişmiş talebeler dokuz ay derslerle meşgul olduktan sonra üç aylarda ve özellikle Ramazan ayında şehir, kasaba ve köylere giderek camilerde vaaz verir, Kur'an okur ve diğer din hizmetleriyle halkı irşad ederler, soruları cevaplandırır ve çocukların yetişmesine yardımcı olurlardı. Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından 💠 Farsça mâh 'ay' isminden Arapça -iyye ekiyle oluşturulmuş Osmanlıca mâhiyye (aylık, aya mahsus) kelimesinin günümüz Türkçesindeki şeklidir. Ramazan aylarında birden fazla minareli camilerin iki minaresi arasına kurulan ışıklı yazılara denir. 💠 İlk mahyanın kuruluşuna dair en yaygın rivayet, Sultan I. Ahmed dönemine ait. Rivayete göre, dönemin meşhur hattatlarından Fatih Camii müezzini Hafız Kefevî, son derece sanatkârane işlemiş olduğu bir levhayı padişaha sunar. 💠 Levhayı çok beğenen Sultan I. Ahmed, Kefevî'den levhayı ışıklandırarak, kendi yaptırdığı Sultanahmet Camii'nin minareleri arasına asmasını ister. Kandillerle ışıklandırılan levhanın, Sultanahmet Camii minareleri arasına asılmasıyla da, ilk mahya kurulmuş olur. Bu rivayetin gerçekleştiği tarih hakkında kaynaklarda kesin bir bilgi bulunmasa da, ilk mahyanın 1616 ve 1617 tarihlerinde kurulduğu tahmin edilir. Mahya sanatı nasıl doğdu? 💠İtikâf kelimesinin sözlükteki anlamı, 'bir şeye devam etmek, müdavim olmak, insanın kendisini bir yerde alıkoyması ve bir yere kapanıp ibadetle meşgul olmak'tır. 💠 Dinî bir terim olarak itikâf, akıl sağlığı yerinde ve ergenlik çağına gelmiş bir Müslüman'ın beş vakit namaz kılınan bir mescitte ibadet ederek Allah'a yakınlık elde etme niyetiyle bir süre durması demektir. 💠İtikâfa giren kimseye mu'tekif veya âkif denir. İtikafın şartları nelerdir? 💠 Sözlükte 'yukarıdan aşağıya inmek, gelmek, konaklamak' manasında masdar ve 'iniş' anlamında isim olan nüzûl kelimesi ilâhî kitapların, özellikle de Kur'an'ın Allah katından gelişini ifade eder. 💠 Kur'an'da 261'i fiil kalıplarında olmak üzere yaklaşık 300 yerde geçen nüzul kavramı ile su, rızık, Allah'ın ordusu, azap, şeytan, melek, huzur ve sükûn, rûhu'l-emîn vb.ne atıf yapılmış, bunların yanında Tevrat, İncil ve Kur'an'a, ayrıca Kur'an yerine kullanılan hak, zikir, nur, ayet ve sure kelimelerine nisbet edilmiştir. Kadir Gecesi'nin duasında dikkat çeken nedir? 💠 Rûhu'l-kudüs tabiri Kur'an-ı Kerîm'de üçü Hz. İsa (AS), biri Kur'an'la ilgili olan dört ayette geçmekte, dördünde de Cebrail (AS) kastedilmektedir. 💠 Hz. İsa (AS) hakkındaki ayetlerde onun Rûhulkudüs ile desteklendiği, Nahl suresinde ilâhî vahyin Rûhulkudüs vasıtasıyla indirildiği bildirilmektedir. 💠 Hz. Peygamber'in ana rahmine düştüğü kabul edilen Receb ayının ilk cuma gecesi, bilhassa Türk-İslâm kültüründe cami ve tekkelerde özel programlarla Regaib Kandili olarak kutlanmaktadır. 💠 Bu vesileyle mevlid türüne benzeyen manzumeler yazılmış, bunların bir kısmı kandil gecesi okunmak üzere bestelenmiştir. Divan edebiyatında Regaibiyye 💠 Miraç mucizesi, hemen bütün Müslüman milletlerin medeniyetlerine edebiyat, musiki, minyatür, hat ve kitap sanatları bakımından kuvvetle yansımıştır. 💠 Ancak bu konudaki eserlerin miraciyye veya mirâcnâme adıyla daha çok İranlılarla Türkler tarafından ortaya konulduğu, en çok eserin verildiği edebiyat alanını minyatür, hat ve kitap sanatlarının takip ettiği, musikinin ise sadece Osmanlılarda mevlid gibi bir form oluşturduğu görülmektedir. 💠 Divan şairlerinin Ramazan ayı vesilesiyle padişahlara, yüksek rütbeli kişilere ve hâmilerine sundukları çoğu kaside şeklindeki Ramazaniyyelerin beyit sayısı genellikle on-yirmi arasında değişmektedir. 💠 Nesîb bölümünden sonra şiirin sunulduğu kişinin övülmesine geçilir. Fikriyat podcastlerden Kur'an-ı Kerim 💠 Divan şairleri arasında büyüklere ithafen kaside yazmak için değerlendirilen fırsatlardan biri de ıyd-i fıtr (Ramazan Bayramı) ve ıyd-i adhâ (Kurban Bayramı) günleriydi. 💠 Dinî bayram olmamakla beraber nevruz da bu günlere dâhil edilmiş, ancak yazılan şiirler ayrı bir adla nevrûziyye olarak anılmıştır Divan şairlerinden en güzel beyitler 💠 Hatm ve hıtâm sözlükte 'örtmek, mühürlemek, bir şeyi tamamlayıp sonuna ulaşmak' gibi manalara gelir. 💠 Kur'ân-ı Kerîm'i başından sonuna kadar yüzünden veya ezbere okuyarak bitirmeye, ayrıca Sahih-i Buhari başta olmak üzere tanınmış hadis kitaplarını okuyup sona erdirmeye hatim (hatim indirmek, hatmetmek) denilmiştir. Kur'an-ı Kerim okumak

Müslüman gönüllerin baharı üç aylar ile ilgili kavramlar

ÜÇ AYLAR