Mevlid sözlüğü

MEVLİD KELİMESİ ◾ İslam medeniyetinde zamanla gelenekleşen mevlid kavramı; Arapça kökenli bir kelime olup 'doğmak, doğum zamanı, doğum yeri' anlamına gelen veladet kelimesinden türemiştir. Genel olarak Peygamberimizin (SAV) doğumunu ifade etmek için kullanılır. ◾ Dilimize ise Arapçadan girmiştir. Peygamberimizin (SAV) doğumunu, hayatını, mucizelerini anlatan edebi türlere de mevlid denir. Türk diyarlarındaki mevlid yansımaları MEVLİD KANDİLİ'NİN ANLAMI ◾ Alemlere rahmet olarak gönderilen Peygamberimizin (SAV) doğumu, doğum vakti anlamına gelen mevlid, İslam geleneğinde Allah Resulu'nün (SAV) dünyaya teşriflerinin kameri yıl dönümü olarak kutlandığı geceye denir. ◾ Mevlid Kandili vesilesiyle Müslümanlar bu günde namaz, oruç, tesbih gibi ibadetlerini yerine getirebilirler. MEVLİDHANLIK NEDİR? ◾ Arapça kökenli mevlid kelimesinden türeyen mevlidhanlık, 'mevlid okuyan kişi' anlamına gelir. Mevlidhanlık, bestelenmiş mevlid metnini makımına ve usulüne uygun bir şekilde icra eden kişilere denir. ◾ Genel olarak Hz. Peygamberin (SAV) doğumu vesilesiyle yapılan törenlerde okunur. Her dönemin okuduğu mevlidlerle ün salmış mevlidhanları vardır. MEVLİDHANIN TARİHİ VE GELİŞİMİ ◾ İslam tarihinde Müslümanlar için önemli bir konumda olan mevlid; dini merasimlerin, zikirlerin, doğumların ve kandil gecelerinin vazgeçilmezidir. ◾ Mevlidhanlık, Türk kültürünün dünyaya bir armağanıdır. Nitekim Peygamberimize yazılan şiirler Arapçadan Boşnakçaya, Farsçadan Rumcaya birçok dil ve lehçede okunur. Bu sebepten ötürü mevlidhanlık ayrı bir önem kazanır ve sanat haline gelir. 'Canım kurban olsun senin yoluna, MEVLİD BESTESİNİ İLK İCRA EDEN KİŞİ ◾ Günümüzde icrâ edilen mevlidin bestecisi 17. yüzyılda musikîşinas yaşamış olan Bursalı Sekbân'dır. KALEME ALINAN İLK MEVLİD VESİLETÜ'N NECAT ◾ Peygamber sevgisinin dile getimedeki en önemli yol 'mevlid'lerdir. Birçok şair bu sevgiyi mevlid yazarak dile getirir. Endülüslü Muhaddi, İbn-i Dihye'nin Kitâbu't-tenvîr fî Mevlit-is- Siraci'l Münir eseri İslam dünyasında ilk mevlid manzumesi kabul edilir. Bursalı Sekbân kimdir? II. Mahmut zamanında baş hanende olarak yaşamış bir kimsedir. SÜLEYMAN ÇELEBİ'NİN MESNEVİSİ ◾ Süleyman Çelebi'nin kaleme aldığı eser Vesiletü'n Necat, edebiyatımızın ilk mevlidi olarak kabul edilir. ◾ Vesîletü'n Necât'a genel olarak mevlit veya mevlüt denir. Bu eser, Süleyman Çelebi tarafından 1409 yılında Bursa'da kaleme alınır. Vesiletü'n Necat Süleyman Çelebi'nin bilinen tek eseridir. Peygamber sevgisiyle hafızalara kazınan isim: Süleyman Çelebi MEVLİD NASIL ORTAYA ÇIKTI? ◾ Halk arasında ilgi gören Süleyman Çelebi'nin kaleme aldığı Vesîletü'n Necât adlı eser çok beğenilir, yaygınlaşır. Böylelikle Vesîletü'n Necât'ın yazma nüshaları günümüze kadar ulaşmış olur. ◾ Vesîletü'n Necât , aruzun 'fâilâtün fâilâtün fâilün' kalıbıyla yazılır. Mevlid türündeki eser ilk kez Fatimiler döneminde resmi olarak kutlanmaya başlanır. Bu şekilde İslam geleneği haline gelir. GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE MEVLİD İCRASI ◾ Yapılan araştırmalara göre, Mevlidin bilinen ilk bestekarı Bursalı Sekban'dır. Osmanlı bestekarının yaşadığı dönemde her satırı ayrı ayrı sanatlı bir şekilde bestelenen bir Mevlid-i Şerif'i bulunur. ◾ Bu beste Osman Efendi ile kendi öğrencilerinden biri tarafından yayılır. Sekban'ın XIX yıllarında okunan bestesi zamanla unutulmaya yüz tutar. ◾ El yazması bazı mevlid nüshalarında mısraların yanına yazılan makam isimleri, besteli mevlidin izlerini taşıyan önemli kayıtlar olarak günümüze ulaşır. İSTANBUL'UN ŞÖHRET BULMUŞ MEŞHUR MEVLİHANLARI ◾ 1700'lü yıllardan başlayarak İstanbul Mevlidhanlığı ile şöhret olur. Mevlidhanlığı ile meşhur olmuş bazı önemli isimler tespit edilmiştir. Bu isimlerden bazıları şunlardır; ◽ Emir Buhârî Hatîbi hattat ve şâir Hâfız Şuhûdî Mehmet Efendi, ◽Beşiktaş Sinanpaşa Nakşi Bendî Tekkesi Şeyhi Mustafa Rıza Efendi, ◽ Zeyrek Câmii Müezzini Hüseyin Dede (ö.1718), ◽ Âmâ Şeyh Halil Efendi, ◽ Bayrâmî Şeyhi Çolak-zâde Mustafa Efendi, ◽ Bursalı Hünkâr İmamı Hacı Mustafa Efendi (ö.1720) ve oğlu Nizameddîn Efendi (ö.1737)'dir. Mevlid'de geçen güzel kelimeler