Mevlid Kandili nedir, neden kutlanır? Mevlid Kandilinin anlamı ve önemi…

Sözlükte 'doğum yeri ve zamanı' anlamına gelen mevlid kelimesi, İslam kültüründe özellikle Peygamberimiz Hz. Muhammed'in(sav) doğumunu, bu vesileyle yapılan törenleri ve yazılan eserleri ifade etmek için kullanılır. Mevlid gecesini kutlamak da aslında âlemlere rahmet olarak gönderilen Hazreti Peygamberi anarak ferahlamaktır. Mevlid Kandili Hz. Muhammed (s.a.v)'in doğum günü olması sebebiyle İslam âlemi için önemlidir. İslam dinindeki en hayırlı gecelerden biri kabul edilir. Çok özel bir gece olduğu için Mevlid Kandili'nde yapılan duaların kabul olunduğuna inanılır. Bu mübarek gecenin bol bol dua edilerek ve ibadetle geçirilmesi tavsiye edilir. Peygamber Efendimiz, bazı mübarek gün ve gecelerin değerlendirilmesini tavsiye etmiştir. Ancak bugün ve gecelere ait özel bir namaz veya ibadet şeklinden bahsetmez. Fakat mübarek gün ve geceleri, bağışlanma ve hayatımıza çekidüzen vermek için fırsat anı olarak görmemiz gerekir. Âlemlere rahmet olarak gönderilen son peygamber Hz. Muhammed (sav), eski dünya olarak bilinen Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının ortasında yer alan Arabistan yarımadasının batısındaki Hicaz bölgesinde Mekke şehrinde milâdî 571 yılının 12 Rebiülevvel ayında dünyaya geldi. Tarih hesaplama yöntemlerindeki farklılık nedeniyle Hz. Peygamber'in doğum tarihi 20 Nisan 571 veya 17 Haziran 569 Pazartesi şeklinde belirlendi. Genel kabul gören kanaate göre Fil Vakası'ndan 50-55 gün sonra Rebîülevvel ayında Pazartesi günü dünyaya geldi. Doğumun pazartesi günü olduğu ise daha sahih rivayetlere dayanmaktadır. Hz. Peygamber, Ashâb-ı Kirâm, Emevî ve Abbâsîler dönemlerinde herhangi bir kutlama örneğine rastlanmayan Mevlid Kandili, ilk kez hicretten yaklaşık üç yüz elli yıl kadar sonra Mısır'da, Şii Fâtimî Devleti'nde Muiz-Lidînillâh döneminde kutlandı. Fâtımîler zamanındaki törenlerde, önceden gerekli hazırlıklar yapılır, Rebîülevvel ayının 12. gününde sabahtan başlamak üzere öğleye kadar 300 tepsi helva görevlilere dağıtılırdı. Halife maiyetiyle birlikte gelir selam verir ve tören Kur'an tilâvetiyle başlardı; ardından sırasıyla Enver (Hâkim), Ezher ve Akmer camileri hatipleri birer hutbe okuyup halife için dua ederlerdi. Bu sırada tilâvet sürdürülürdü. Hutbelerden sonra halife törendekileri tekrar selâmlayınca resmî kutlama tamamlanmış olurdu. Eyyubiler döneminde birçok tören ve bayram kaldırıldı. Fakat mevlid kutlamaları Erbil Atabegi Begteginli Muzafferuddin Kökböri tarafından yeniden büyük törenlerle kutlanmaya başladı. Osmanlı'da Sultan III. Murat, 1588 yılında merasimle mevlid kutlamalarını başlatıldı. Fakat resmî olmasa da imparatorlukta kutlamaların bundan önceki dönemlerde de yapıldığı bilinir. Sultan Ahmed Camii'ndeki kutlamalarda padişah, sadrazam, şeyhülislâm, vezirler, Anadolu ve Rumeli kazaskerleri, diğer mülkî ve askerî erkânla ulemâ resmî kıyafetleriyle hazır bulunurdu. Balkanlar'ın fethiyle birlikte bu coğrafyada da mevlid törenleri yapılmaya başlanmıştır. Eyüp Sabri Paşa'nın kaydettiğine göre Rebîülevvelin 12'si Medine'de resmî tatil olup kaleden toplar atılır ve o gün dükkânlar açılmazdı. İnsanlar güzel elbiseler giyerek dolaşır ve birbirini tebrik eder, bu gece Mescid-i Nebevî'de ihya edilirdi. Sabaha karşı Bâb-ı Nisâ önünde toplanılır, burada kurulan kürsü üzerinde güneşin doğmasıyla birlikte beş hatipten ilki bir hadis okuyup padişah için dua eder, diğerleri sırasıyla mevlidin vilâdet, radâ ve hicret bahirlerini okurlar, sonuncusu dua ederdi. Daha sonra halk ikram edilen şerbeti içip dağılırdı Günümüzde mevlid, Suudi Arabistan hariç Kuzey Afrika'dan Endonezya'ya kadar İslâm ülkelerinde -bazılarında resmî, bazılarında gayri resmî olarak- yaygın biçimde kutlanmaktadır. Türkiye'de yalnız Ramazan ve Kurban Bayramları resmî bayram kabul edilmekle birlikte, Hz. Peygamber'in doğum günü uzun yıllardır Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı'nın ortaklaşa düzenlediği çok yönlü etkinliklerle kutlanmaktadır. ▶ İbni Abbas'ın rivayet ettiğine göre Peygamber Efendimiz (sav) Medine'ye hicret ettiklerinde Aşure gününde Yahudilerin oruç tuttuklarını öğrendi. Bunun nedenini sorduğunda Yahudiler şu cevabı aldı: 'Bu çok büyük bir gündür. Bugünde Allah, Mûsâ ile kavmini kurtardı. Firavun ile kavmini suda boğdu. Mûsâ da buna şükür için oruç tuttu. İşte biz de bugünün orucunu tutuyoruz.' Bunun üzerine Peygamberimiz, 'Öyleyse biz Mûsâ'ya sizden daha yakın ve evlâyız.' buyurdu. O günden sonra hem kendisi oruç tuttu, hem de tutulması için tavsiyede bulundu.' (Müslim, Sıyam 127) ▶ İbni Hacer bu olaya istinaden şöyle der: 'Bundan anlaşılıyor ki, böyle bir günde, mevlid gecesinde Allah'a şükretmek tam yerindedir. Fakat mevlid merasiminin Peygamberimizin doğum gününe denk getirilmesi için dikkat etmek gerektir.' (el-Hâvî fi'l-Fetevâ, 1/190) ▶ Mevlid kutlamalarına olumlu bakan âlimler, bazı olayları dayanak gösterir. Bunlar arasında Ebu Leheb'in, Peygamber Efendimizin doğum haberini getiren kölesini azat etmesi sebebiyle Pazartesi geceleri azabının hafifletildiğinin rüyada görülmesine dair bir haberdir. Bu olayı Hz. Abbas şöyle anlatır: Kardeşim Ebû Leheb'i ölümünden bir sene sonra rüyamda gördüm. Kötü bir hâlde idi: 'Sana nasıl muamele edildi?' diye sordum. Ebû Leheb: 'Muhammed'in doğumuna sevinerek Süveybe'yi âzâd ettiğim için Pazartesi günleri azabım biraz hafifletilmektedir. O gün baş parmağımla işaret parmağım arasındaki küçük bir delikten çıkan su ile serinlemekteyim.' cevabını verdi. (İbn-i Kesîr, el-Bidâye, Kâhire 1993, II, 277; İbn-i Sa'd, I, 108, 125.) ▶ İmam Suyutî, konuyla ilgili olarak özetle şunları söylemiştir: 'İnsanların Mevlid-i Nebevi için toplanıp Kur'an okumaları, Hz. Peygamber (sav)'in veladetiyle ilgili haberleri/menkıbeleri seslendirmeleri, bu münasebetle yemek tertiplemeleri bid'a-i hasenedir (güzel bir bid'attır). Çünkü, bu toplantılarda Hz. Muhammed (sav)'e karşı büyük bir tazim, saygı, onun dünyaya teşriflerinden ötürü büyük bir sevinç söz konusudur. Bu ise, sahibine büyük bir sevap kazandırır.' (Suyutî, el-Havî li'l-fetavî, 1/272-şamile). ▶Mevlid-i şerif kutlamalarında Peygamber Efendimizin (sav) doğumunu anlatan, bu vesileyle methini de içeren 'mevlid' olarak anılan şiirlerin okunması gelenek halini almıştır. Bunların en meşhurları Kâ'b bin Züheyr'in Ḳaṣîdetü'l-bürde'si, Bûsîrî'nin el-Kevâkibü'd-dürriyye fî medḥi ḫayri'l-beriyye ve el-Ḳaṣîdetü'l-hemziyye'si, Süleyman Çelebi'nin Vesîletü'n-necât'ıdır. Tarihte nam salmış Bürde Kasidesi '(Ey Rasûlüm!) Şüphesiz ki Sen, yüce bir ahlâk üzeresin!' (Kalem Suresi, 4. ayet) Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasında yer alan sureleri okumak için tıklayın '(Ey mü'minler!) And olsun ki Rasulullah'ta sizin için, Allâh'a ve âhiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allâh'ı çok zikredenler için bir «üsve-i hasene» (iktidâya şâyan en güzel bir örnek) vardır.' (Ahzâb Suresi, 21. ayet) 'Kim Allah'a ve Rasûl'e itaat ederse, işte onlar, Allah'ın kendilerine nimet verdiği peygamberler, sıddıklar, şehitler ve salihlerle beraberdir. Onlar ne güzel dost(lar)dır.' (Nisâ Suresi, 69. ayet) '(Rasûlüm!) Biz Sen'i ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik.' (Enbiyâ Suresi, 107. ayet) 'And olsun size kendinizden öyle bir Peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya uğramanız O'na çok ağır gelir. O, size çok düşkün, müminlere karşı çok şefkatlidir, merhametlidir.' (Tevbe Suresi, 128. ayet) Peygamber Efendimiz ile ilgili ayetler

Mevlid Kandili nedir, neden kutlanır? Mevlid Kandilinin anlamı ve önemi…

MEVLİD KANDİLİ NEDİR?