İslam dünyasında hiçbir camiye nasip olmayan merasimler Ayasofya’da yapıldı!

📍 Kiliseden camiye çevrilişinden 1934'te müze hâline getirilmesine kadar geçen 481 sene boyunca Ayasofya'da, binlerce, on binlerce defa toplu ve büyük kalabalıkların iştirak ettiği merasimler yapıldı. 📍 Padişahlar cuma namazlarını genellikle burada kıldılar, savaş senelerinde cephelerdeki askerin muvaffak olması için bazen zamanın hükümdarının da katıldığı dualar edildi, şehidlere hatimler indirildi ve zaferlerden sonra şükür namazları kılındı. Ayasofya'da ilk Cuma namazı 📍 Fetihten sonra üçüncü gün Cuma idi ve Ayasofya, tarihinin en önemli günlerinden birini yaşıyordu. 📍 📍 Usta ve mimarlar gecelerini gündüzlerine katmışlar, bu kısa sürede bir de tahtadan minare yapmışlardı. Tasvirler kapatılmış, heykel ve putlar kaldırılmıştı. Ayasofya artık ilk Cuma namazına hazırdı. 📍 İlk Cuma namazı 1 Haziran 1453 tarihinde bizzat Fatih Sultan Mehmed tarafından kıldırıldı. Bu namaz İstanbul'da kılınan ilk Cuma namazıydı. 📍 'Hilal'in 'haç'a galibiyetinin timsali mahiyetindeki geleneğe göre: Feth olunan kalenin burçlarına bayrak dikilip, surların üstünden ezan sesleri yükselirken; padişahlar ilk Cuma namazını bu camilerde kılmışlardı. 📍 Şair Baki, meşhur Kanuni mersiyesinde: 'Aldun hezar bütkedeyi mescid eyledun Osmanlı döneminde İstanbullular Kadir gecesi teravih namazını Ayasofya'da kılmaya özen gösterirdi. 📍 Fâtih Sultan Mehmed zamanından başlayarak müzeye çevrilişine kadar beş asra yakın bir süre Ayasofya Camii'nde düzenlenen Kadir gecesi kutlamaları, İslâm dünyasında hiçbir camiye nasip olmayan bir ihtişamla yapıldı. 1900'lü yıllarda Ayasofya'da ihya edilen Kadir Gecesi 📍 Kadir gecesi kutlamalarında Ayasofya Camii etrafında âdeta özel bir folklor ve gelenek oluşturuldu,. 📍 Kadir gecesi özel ibadet ve duaları, bunlarla ilgili donanımları, teşrifat ve merasimleriyle Osmanlı toplum hayatında zengin bir gelenek oluşturdu. Ramazan ile başlayan hatimlerin Kadir gecesinden önce tamamlanması ve o gece duasının yapılmasına dikkat edildi. 📍 Mevlid Kandili, Osmanlılar tarafından resmî bir törenle kutlanmaktaydı. Kandile yönelik resmî hazırlıklar, İstanbul kadısının hilalin görüldüğünü, yani Rebiülevvel ayının girdiğini bildiren ilâmının Bâbıâli'ye takdimiyle başlardı. 📍 Mevlid okunacağı gün, kendisine davetiye gönderilmeyenler sabahın erken saatlerinden itibaren, davetiye gönderilenler ise belirtilen saatte tören kıyafetleriyle camiye gelerek kendilerine ayrılan yerlere otururlardı. Herkes yerini alınca Fetih Sûresi okunmaya başlanırdı. Fetih Suresini okumak ve dinlemek için tıklayın 📍 Ayasofya şeyhi, Sultanahmet şeyhi ve nöbetçi şeyh sırayla kürsüye çıkıp vaaz verirler, şeyhler kürsüye çıkarken cemaate şerbet ve buhur dağıtılırdı. 📍 Vaazlar bitince mevlidhânlar mevlid okurlar, şeker dağıtılır, mevlidin bitiminde camiden çıkan padişah kendisini bekleyenleri selamlayıp alayla saraya dönerdi. Halkın da katıldığı ve herkese tatlı dağıtılan bu merasimler çok ruhaniyetli olurdu. Osmanlı Dönemi'nde mevlid merasimi 📍 Ayasofya devlet erkanının zor kararları almak için toplandıkları mekanlardan biri idi. II. Süleyman'ın tahta çıkarılması kararı Ayasofya Camii'nde alınmıştı. 📍 İran, Özbekistan, Fas gibi Müslüman ülkelerin elçileri sultanın huzuruna kabul edilecekleri günün sabahı namaz için Ayasofya'ya götürülür, namazlar kılındıktan sonra Bab-ı Hümayun'a getirilirdi. 📍 Padişahlar tahta çıktığında ilk cuma namazlarını Ayasofya'da kılardı. III. Murad sultan olduktan sonra ilk Cuma namazını büyük merasimle Ayasofya'da kılmıştı. 📍 III. Selim 'Kılıç kuşanma töreni padişahların geleneği, cuma farzı ise Allah'ın emridir' diyerek kılıç kuşanma merasiminden önce ilk cuma namazını Ayasofya Camii'nde kılmıştı. İsmail Güleç'in 'Ayasofya sıradan bir mabet değildir' yazısını okumak için tıklayın 📍 Padişahların veya hanedan mensupları ile vezirlerin vefat haberleri ve salaları önce Ayasofya, Fatih, Sultanahmet Camii'nde okunurdu. 📍 Bazı sultanların cenaze namazları Ayasofya Camii'nde kılınmıştır. 📍 Osmanlılarda bayramlaşma merasimlerinin ritüeli çok teferruatlı idi. Saray ve devlet ricalinin ne yapacağı ve nerede duracağı, padişahın eteğini kimlerin öpebileceği hep önceden belirlenmiş kurallar çerçevesinde olurdu. 📍 Bayram günleri merasime iştirak edeceklerin toplantı yerleri Ayasofya Camii idi. Hep birlikte kılınan sabah namazından sonra saraya geçilir, Kubbealtı'nda toplanılır, padişahın teşrifi ile Ayasofya, Sultanahmet veya Süleymaniye gibi büyük camilerden birine geçilerek bayram namazı kılınırdı. 📍 Sadece devlet erkanı değil sultanlar da resmi törenler dışında sabah namazına Ayasofya'ya gelirlerdi. 📍 III. Mustafa sabah namazlarını tebdilen Ayasofya'da kılmayı alışkanlık haline getiren padişahlardandı. 📍 Divan-ı Hümayun üyesi olan vezirler, kazaskerler ve erkan-ı devlet sabah namazını Ayasofya'da kıldıktan sonra saraya geçer ve padişahı diğer saray görevlileri ile beklerlerdi. 📍 Ayasofya Camii içinde Sultan I. Mahmud tarafından kurulan kütüphanenin açılışı da ihtişamlı olmuştu. I. Mahmud'un da hazır bulunduğu bu merasimde Buhârî hatmedilip duası yapılmış, kütüphane muhaddis ve müfessirleri tarafından birer açılış dersi verilmiş ve Ayasofya vâizinin vaazından sonra da dua edilmiştir. 📍 Açılış merasiminin ardından padişah kütüphane görevlilerine ihsanlarda bulunmuştur. Ayasofya külliyesinde neler bulunuyordu?

İslam dünyasında hiçbir camiye nasip olmayan merasimler Ayasofya’da yapıldı!

İstanbul'da kılınan ilk Cuma namazına şahitlik etti