İbn-i Rüşd’ün düşünce dünyasından 20 çarpıcı alıntı

'Kıyas öyle bir sözdür ki bazı şeylerin konulmasıyla, bu verilerden başka bir şey zorunlu olarak çıkar.' 10 maddede İbn Rüşd kimdir? 'Alemdeki tertip, nizam ve neticelerin, nedenler üzerine kurulmuş olması esası, varlıkların ilim ve hikmete dayanan birer eser olarak meydana geldiğine delil teşkil eder.' İbn Rüşd'ün Tutarsızlığın Tutarsızlığı adlı eserinden 20 alıntı 'İnsan varlığıyla değil, varlığıyla birlikte bulunan akıl cihetiyle insandır. Bu yönüyle varlıklar içerisinde en üstün değere sahiptir. Varlıklar arasında bulunan düzeni düşünmek ancak aklın görevidir.' '…bizden önce gelenlerden hiç kimse aklî kıyas ve türleri hususunda araştırma yapmamışsa bizim bunu hemen yapmamızın bir zorunluluk olduğu apaçıktır.' Düşünce tarihine yön veren Müslüman filozoflar İbn Rüşd'e göre duyular nesnelerin sûretlerinin soyutlanmasında ilk basamağı teşkil eder. Ancak nesnenin zihinde tam bir sûretinin oluşabilmesi için onun farklı yönlerini gösteren ve farklı duyu güçleri tarafından algılanan bütün niteliklerin ortak duyu tarafından birleştirilmesi gerekir. İbn Rüşd'e göre ortak duyu ve hayal gücüyle bilginin oluşmasında, kısaca aklın soyutlama sürecinde duyular çok önemli işleve sahiptir. Nitekim herhangi bir duyusunu yitiren kimse ona ait bilgisini de yitirmiştir. İbn Rüşd'e göre insan aklının bilgi üretme sürecinde geçirdiği farklı aşamalara 'heyûlânî akıl', 'meleke halindeki akıl', 'müktesep akıl' ve 'faal akıl' adı verilir. İki Müslüman filozof, bir büyük roman, 20 alıntı İbn Rüşd'e göre insanın bilgi edinerek nazarî yetkinliğe ulaşmasının, mutluluğu yakalamasının yani ittisâlin yolu öğrenim ve nazarî araştırmalardır. İbn Rüşd'e göre konunun incelenmesinde takip edilen yöntemin ve ortaya konan görüşün çeşitli seviyelerdeki insana hitap edecek bir üslûba ve onları tatmin edecek bir içeriğe sahip olması gerekir. Yumurta dıştan bir güçle kırılırsa yaşam son bulur, içten bir güçle kırılırsa yaşam başlar; zira sahih dönüşümler hep içten gelir. 'Nerede olursak olalım ilim ana yurdumuzdur, bilgisizlik yabancı bir yer.' 'Özetle varlık, genel olarak olanaklı ve zorunlu olmak üzere ikiye ayrılır.' 'Kimseden daha iyi olmadığınızı anlayacak kadar mütevazı, herkesten farklı olduğunuzu kavrayacak kadar bilge olun.' Ona göre insan olarak kadınlarla erkekler eşit olmakla beraber cinsiyet bakımından kabiliyet ve yetenekleri farklıdır. Ancak bu farklılıklar kadınların devlette görev almalarına, felsefe ile uğraşmalarına engel teşkil etmez. Ona göre tıbbın amacı hastalıkları iyileştirmek değil yapılması gerekeni vaktinde yapmaktır. Dolayısıyla tıp, doğru ilkelerden hareketle insan bedeninin korunması ve hastalıkların ortadan kaldırılmasını amaçlayan bir sanattır. İbn Rüşd'e göre gerçek bilgi Allah'ı, mevcûdatı ve onların âhiret ahvâlini bilmek olup buna ulaşmak için felsefe ve mantıkla uğraşmak şer'an vâciptir. Gerçek amel ise âhiret mutluluğuna vesile olan davranışta bulunmak, aksi davranışlardan kaçınmaktır. Bu türden fiillere ilişkin bilgi 'amelî bilgi' olarak adlandırılır. 'Akıl, nesnelerde bulunan düzenin ve dizgeliliğin algılanmasından başka bir şey değildir.' 'Bir kısım insanlar için zehir olan şey,bir kısım insanlar için besin durumundadır.' 'Asıl fazilet düşmana ihsanda bulunmak ve iyilik yapmaktır.' İbn Rüşd'e göre kesin bilgi burhana, diyalektik bilgi zan ve tahmine, retorik ise hayale dayanır.