Eyüp Sultan ve Ni'mel Ceyş kabirleri

İstanbul'un ön sözü: Eyüp Sultan ◾ İstanbul'un her semtinin hikayesi, tarihi bulunur. Bu tarih, sadece İstanbul ile sınırlı değildir elbette. Güzide şehrin tarihi, İslam alemini de içine almaktadır. ◾ İslam alemi için önemli semtlerden biri Eyüp Sultan'dır. Burası, İstanbul'un fethi için önemli bir noktayı teşkil eder. Peygamberimiz (SAV) şöyle buyurmuştur: 'İstanbul mutlaka fethedilecektir. Onu fetheden komutan ne güzel komutan, o ordu ne güzel ordudur.' ◾ Vav TV'de yayınlanan 'Şehrin Ruhu' programının sunucusu Süleyman Faruk Göncüoğlu bu hadisle ilgili, 'İslam coğrafyasında, İstanbul'un fethine katılmak ve bu fethi gerçekleştirmek tüm Müslümanların emellerinden bir tanesidir.' şeklinde konuştu. Müslümanların İstanbul'a yaptığı ilk sefer ◾ Miladi 668'de, İslam halifesi Muaviye'nin döneminde Arap orduları, İstanbul'a ilk seferini düzenler. Ordu, bugün Zeytinburnu kıyılarından karaya çıkar ve bir kısım asker ise karayolu ile bu bölgeye gelir. ◾ Orduların birleştiği nokta, Haliç'in Ayvansaray bölgesidir. Çünkü burası daha az korunaklı ve zayıf bir noktadır. Hendekler yoktur ve birinci suru aşmak kolaydır. Sunucu Süleyman Faruk Göncüoğlu bu konuyla alakalı şunları söyler: 'İşte bu yüzden de İstanbul surlarının en zayıf noktası olarak kabul edilen bu bölgede, İslam orduları kurdukları savaş donanımları ile beraber fetih hareketini gerçekleştirirler.' İstanbul'da toplam 29 sahabi kabri vardır ◾ İstanbul'un fethinde, Resulullah Efendimizi (SAV) gören onun onun sohbetlerinde bulunan ve onun ashabından pek çok Müslüman da bu sefere katılır. ◾ İstanbul'da toplam 29 sahabi kabri vardır. Bunun 18'i sur içinde, 3'ü Beyoğlu bölgesinde, geri kalan kısımda Ayvansaray ve Eğrikapı arasındadır. ◾ Bugün İstanbul'un manevi sahibi olarak kabul görülen Hz. Eyüp El- Ensari türbesi de Eyüp Camii'nin olduğu yerdedir ve İstanbul'un ilk Ni'mel Ceyş kabridir. Eyüpsultan'da kabri bulunan sahabiler Ni'mel Ceyş ne demektir? ◾ Fetih için İstanbul'a gelen ve burada şehit düşen askerelere 'ni'mel ceyş' ismi verilir. Arapça kökenli kelime etimolojik olarak incelendiğinde 'mutlu askerler' anlamına gelmektedir. ◾ 'Ni'mel Ceyş' ikiye ayrılır. İstanbul'un fethinden önce gelenler 'evvelün' olarak adlandırılır, Fatih Sultan Mehmed'den sonra gelenlere ise 'ahirün' adı verilir. ◾ İstanbul'un sahabi türbeleri ve Ni'mel Ceyş kabirleri, şehrin manevi koruyucularıdır. Göncüoğlu 'İstanbul'un ilk Nime'l Ceyş olarak kabul ettiğimiz Eyüp El- Ensari Hazretleridir.' şeklinde ifade eder. Osmanlı'nın İstanbul'da bilinen ilk şehitliği İstanbul'un ilk Nimel Ceyşi 'Hz. Eyüp El- Ensari' ◾ Eyyüb el-Ensari, Hicret'ten sonra Peygamber Efendimizi (sav) evinde misafir eden ve bu nedenle de 'Mihmandar-ı Nebi' olarak anılan sahabidir. ◾ Sağlıklı olan herkesin Allah (CC) yolunda savaşa katılması gerektiğine inanan Eyyüb el Ensari, Resul-i Ekrem'in (SAV) tüm gazvelerine iştirak eder. Peygamberimizin (SAV) vefatının ardından, yaşına rağmen her yıl yapılan gazalara katılır. Eyüp Sultan'ın kabri ◾ Eyüp El- Ensari'nin kabri, Fatih Sultan Mehmet'in gerçekleştirdiği fetih sonrası Akşemseddin tarafından bulunur. ◾ 1374 yılları arasında İstanbul'a gelen Arap seyyah Ebubekir Hereki eserinde sahabinin kabrini 'İstanbul'un Hristiyan halkı pek çok mucizeleri gördüğünü ifade ettiği ve geceleyin nurun indiğini gördüklerini ve bundan dolayı da aziz olarak kabul ettikleri Eyüp El-Ensari Hazretlerinin kabrini ziyaret ettiklerini, adak adadıklarını ve kubbeli bir türbe inşa ettiklerini' anlatır. İstanbul'un manevi noktası: Eyüp Sultan Türbesi İstanbul'un selatin Ni'mel Ceyş eseri: 'Eyüp Sultan Camii' ◾ Osmanlı Devleti için ayrı bir önem arz eden bu türbeye, padişahlar kılıç kuşanmak için Eyüp Camii'nin arka kapısından gelir. O dönemde 'cülus yolu' adı verilir. ◾ Fatih Sultan Mehmed İstanbul'u fethettiğinde, fetih namazını Eyüp El- Ensari'nin kabrinin olduğu yerde kılar. Daha sonra sultan tarafından Selatin Ni'mel Ceyş Cami olarak, türbenin bulunduğu yere inşa edilir. ◾ Eyüp El- Ensari'nin türbesi, her dönem ilaveler yapılarak gelişmiş ve önemli bir ziyaret noktası haline gelmiştir. ◾ İslam orduları içinde İstanbul'un fethine katılmak için gelen pek çok sahabi vardır. Bu sahabilerin bir kısmı hastalıktan (Eyüp El- Ensari Hazretlerine olduğu gibi) bir kısmı da kuşatma esnasında şehit düşer. ◾ Muaviye döneminde İstanbul'a yapılan seferde, ordu çekilmeden son bir kez daha hücum yapar ve bu saldırıda şehit olan sahabiler, Haliç Köprüsünün yanındaki ikinci surun olduğu bölgeye defnedilir. İstanbul'un Fethi tarihi hakkında 12 bilgi İstanbul hazireleri ◾ Peygamberimizin (SAV) süt kardeşi Hz. Ebu Şeybe El- Hudri'nin kabri, Haliç Köprüsü'ne yakın, surların olduğu yerdedir. Ebu Şeybe'nin bulunduğu türbede, Toklu Dede, Hz. Hamdullah El- Ensari'nin kabirleri bulunur. İstanbul'un fethi sırasında vefat edenlerin de defnedildiği bir hazire haline gelir ve burası 'Nimel Ceyşler sofası' adını alır. ◾ Toklu İbrahim Dede, Ebu Hudri'nin türbedarıdır. Sultan II. Bayezid döneminde Peygamber Efendimizin (sav) süt kardeşinin kabri olması nedeniyle padişahın vakfından, türbenin bütün ihtiyaçları, onarımı, tadilatı ve görevlilerin maaşları karşılanır. Tokmaktepe Mezarlığı ◾ Tokmaktepe, Osmanlı için büyük önem arz etmektedir. Hatta o dönem, bu semte has güller yetiştirilir. Tokmaktepe gülü, Resullullah Efendimizin (SAV) sevdiği bir çiçeğin fetih şehitlerine hürmeten burada yetiştirilir. ◾ İstanbul'un fethinden sonra da bu şehrin ilk çiçek pazarı Tokmaktepe eteklerinde gerçekleştirilir. Bu pazar, 1920'lere kadar varlığını sürdürür. Osmanlı mezar taşlarındaki sembollerin sırları Ya Vedud Türbesi ◾ Tokmaktepe'de bulunan bir diğer kabir ise 'Ya Vedud Türbesi'dir.' Ya Vedud'un hikâyesi, Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde şöyle geçer: 'İstanbul'un fethi gecikmiştir. Şehrin fethedilmesinin ardından da Ayasofya'ya girilir. Direk denilen yerde bir naaş olduğu fark edilir. Bu naaşın kime ait olduğu sorulduğunda Akşemsettin Fatih'e 'İstanbul'un fethinin gecikmesine sebep olan şahıs' yanıtını verir.' Bu cevabın üzerine sultan, merak eder. 'Nasıl?' diye sorar. 'Fetihten önce gelmiş İstanbul'un alperenlerinden biri, kuşatma esnasında İstanbullular zarar görmesin diye 'Allah'ım, onlar zarar görmesin' diye dua eder. Kuşatma uzadıkça en sonunda, 'Allah'ım canımı al da hem fetih gerçekleşsin hem de o halkın zarar gördüğünü görmeyeyim' diye dua eder. Ve vefatından sonra İstanbul'un fethi gerçekleşir. İşte bu zatın naaşı Tokmaktepe'deki Mezarlığı'na defnedilir. ◾ Haliç Köprüsü'nün inşası sırasında birçok askerin kılıcıyla beraber gömüldüğü tespit edilir. Bunun ardından naaşlar, Tokmaktepe Mezarlığı'na nakledilir. Göncüoğlu, Tokmaktepe Mezarlığı ve semti hakkında şu değerlendirmelerde bulunur: 'Osmanlı döneminde bu semtte oturanlar vergiden muaf sayılmıştır. Ya Vedud Camii, Eyüp Sultan'daki Nime'l Ceyş camilerden biri olarak kabul edilir.' Eyüpsultan'da bulunan tarihi yerler Hz. Kab (RA) kabri ◾ Hz. Ebu Şeybe El- Hudri, Toklu Dede, Hz. Hamdullah El- Ensari'nin bulunduğu türbenin az ilerisinde Hz. Kab (RA) türbesi yer alır. Peygamber Efendimizin (SAV) ailesinden gelen, tanınmış zengin bir şairdir. Müslüman olduktan sonra İslam ahlakı üzerine hayatını devam ettirir. ◾ Tebük Savaşı'na gidildiği dönemde Hz. Kab (RA) zenginliğin verdiği rehavete kapılır ve sefer hazırlığını geciktirir. Savaş sonrası Peygamberimiz (SAV) ve sahabiler onun yüzüne bakmazlar. Bu durum 50 gün sürer ve Hz. Kab (RA) devamlı tövbe istiğfar eder. Hz. Kab'ın (RA) yakarışı üzerine Tevbe Suresi 118. ayet nazil olur. 'Allah geriye bırakılan (savaşa katılmayan) üç kişinin de tövbesini kabul etti. Sonunda, bütün genişliğine rağmen yeryüzü onlara dar gelmeye başlamış, vicdanları kendilerini sıkıştırmış ve Allah'a karşı O'ndan başka sığınılacak kimse olmadığını anlamışlardı. Bunun üzerine O da eski durumlarına dönmeleri için onlara tövbe nasip etti. Şüphesiz Allah, tövbeleri kabul edendir, merhametlidir.' ↪ Nihayet bu âyet nâzil olunca tövbelerinde (Kab ile beraber diğer tövbe edenler) samimi olduğu ve Allah (CC) tarafından kabul edildiği bildirilince yüzleri gülmeye başlar. Resûlullah'ın (sav) ve Müslümanların arasına dönerler.