Alp dağlarında yok olan bir caminin hikayesi: Log pod Mangartom Camii

◾ Dünya savaş tarihinde pek çok ilkin bulunduğu I. Dünya Savaşı, devletlerin büyük ittifaklar meydana getirerek karşı karşıya geldikleri ilk büyük savaştır. Yaklaşık on milyon insanın öldüğü savaş hala hafızalardaki tazeliğini korumaktadır. ◾ Bu savaş sırasında cephelerin büyüklüğü, kavimlerin farklılıkları öne çıksa da savaş, pek çok emsalsiz hikayeyi dünya kültürüne hediye etmiştir. (X) DÜNYA'NIN EN KANLI SAVAŞI: I. DÜNYA SAVAŞI *Cami olmadığı için Alp dağlarındaki ormanlarda namaz kılan Boşnak askerler ◾ Bu hikayelerden birisi uzun yıllar unutulsa da Boşnak milletinin hafızasından silinmedi. Savaş sırasında Alp dağlarına nakledilen Müslüman Boşnak askerler ibadetlerinden vazgeçmediler. ◾ Orman içinde cemaatle namaz kılan askerler düşman tarafından fark edilme ihtimali sebebiyle Alplerde, 1800 metre rakımda bir camii inşa ettiler. (X) I. DÜNYA SAVAŞI'NDAN ÇOK ÖZEL FOTOĞRAFLAR ◾ 1878 yılında Avusturya - Macaristan İmparatorluğu'nun işgaline uğrayan Bosna toprakları yıllarca zulümle yönetilmiştir. I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Boşnak askerleri de farklı cephelere gönderilmiştir. ◾ Isonzo savaşlarına gönderilen Müslüman Boşnak askerler, savaşçılıkları kadar dini yönleriyle de öne çıkarak Avrupa'nın gördüğü en yüksek rakımdaki camiyi de harp sırasında inşa ederler. (X) BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NIN AZ BİLİNEN 50 FOTOĞRAFI ALPLERDE SAVAŞ ◾ 1915 yılının Haziran ayında başlayıp 1917 Kasım ayına dek süren Isonzo savaşları I. Dünya Savaşı boyunca Alp dağlarında yapılan en önemli muharebedir. Alp Dağları nerede? İsviçre, İtalya, Avusturya ve Fransa'nın büyük bölümünde Almanya'nın ise güney kısmında önemli yer kaplayan Alpler, Avrupa tarihinde önemli bir yer tutan dağ silsilesidir. ◾ Avusturya - Macaristan İmparatorluğu ve İtalya arasında toplam on iki muharebeden müteşekkil olan bu savaş, Boşnak askerlerinin gayretleriyle Avusturya'nın üstünlüğüyle bitmiştir. (X) I. DÜNYA SAVAŞI'NIN TARİHİ HAFIZASI NAMAZSIZ OLMAZ ◾ Savaş başladıktan kısa bir süre sonra namazlarını kılmak isteyen Boşnak askerler tarafından inşa edilen Log pod Mangartom Camii, yer aldığı konum sebebiyle 1800 metre rakımda inşa edilir. ◾ Günümüzde var olmayan, yıkıntıları bulunan cami Slovenya'ın kuzeybatısında kalan Bovec şehri içindeki küçük Log pod Mangartom köyünde yer almaktaydı. (X) I. DÜNYA SAVAŞI HAKKINDA BİLİNMEYEN 30 GERÇEK ◾ Konum olarak savaş merkezine yakınlığı sebebiyle tercih edilen Log pod Mangartom köyüne cephenin uygunluk durumuna göre Boşnak askerler gelip giderdi. ◾ Avusturya - Macaristan İmparatorluk Ordusu'nun bünyesindeki Boşnak alaylarının cephede en dikkatli ve rikkatli oldukları husus namazlarıdır. ALPLERDE BİR OSMANLI CAMİ ◾ Isonzo savaşlarında bulunan Boşnak askerlerinin büyük bir kısmı Hersek kökenliydi. Bu durum inşa edilen caminin Hersek mimarisi merkeze alınarak yapılmasına vesile olmuştur. Hersek nerede? Güney Bosna olarak bilinen bölgenin merkezi Mostar şehridir. Günümüzde Hersek'in topraklarının bir kısmı Bosna - Hersek Federasyonu'nda, bir kısmı Sırp Cumhuriyeti'nde, bir kısmı Karadağ'da, bir kısmı ise Sırbistan toprakları içerisindedir. ◾ Küçük bir minareye sahip cami taştan yapılmış ve beyaza boyanmıştır. Bu yapı türü Osmanlı kuruluş devri camilerine benzemektedir. Dolayısıyla Osmanlı mimarisi Log pod Mangartom Camii ile Alp dağlarına dek uzanmıştır. YAPILAMAYAN AÇILIŞ ◾ 1873 yılından beri yayın hayatını sürdüren Slovenya'nın en eski gazetelerinden olan Slovenec'de cami ile ilgili yayınlanan haberin tercümesi şöyle: 'Soča'daki cami. Soča cephesinde savaşan çok sayıda Müslüman için en azından bireysel olarak dini görevlerini yerine getirebilecekleri güzel bir cami inşa edildi. Saraybosna Reisü'l uleması ve Askeri müftüsü, resmi açılış için yola çıkacak.' ◾ Lakin son muharebenin erken başlaması ve Boşnak alaylarının Krn dağları başta olmak üzere farklı noktalara nakledilmesi bu açılışı mümkün kılmamıştır. BÜYÜK PROVOKASYON ◾ Caminin yıkıntılarının yanında 102 Müslüman Boşnak askerin medfun olduğu bir şehitlik bulunur. Bu askerler savaş sırasında vefat etmiş ve caminin yanına defnedilmiştir. ◾ Günümüzde bir heykel de bulunan şehitlikteki mezarların üzerindeki hilal nişanları bir dönem kaldırılarak üzerlerine haç dikilse de bu hatadan 2007 yılında dönülmüştür. (X) I. DÜNYA SAVAŞI'NDA OSMANLI CEPHELERİ BİR TATLI HATIRA ◾ Savaşın ardından terk edilen bölgede bulunan caminin ne zaman, nasıl yıkıldığı maalesef bilinmiyor. Lakin Müslümanların yaşamadığı bir dağ köyünde bulunan mabed, muhtemeldir ki bakımsızlıktan ve çetin hava koşullarından yahut İtalyan saldırılarından dolayı yirminci yüzyıl sonunda yok olmuş oldu. ◾ Müslümanların inançlarına gösterdikleri ehemmiyeti ortaya çıkarması açısından büyük önem arz eden Log pod Mangartom Camii, aynı zamanda unutulmaması gereken bir hikayenin de tezahürü... Kaynaklar http://bosnjaci.net/prilog.php?pid=34558