İslam dünyasında 2019 nasıl geçti?

Yeni Zelanda'nın Christchurch kentindeki Nur ve Linwood camilerine 15 Mart'ta Avustralyalı terörist Brenton Tarrant'ın düzenlediği, 51 kişinin hayatını kaybettiği, 49 kişinin yaralandığı terör saldırısı, yılın ilk çeyreğine damgasını vurdu. İslamofobik saldırıda, camiye giren terörist, önüne çıkan herkese acımasızca kurşun yağdırdı. Bu katliamı internet üzerinden canlı yayınlayan saldırganın paylaştığı 70 sayfalık manifestoda, Müslümanlara ve Türklere yönelik düşmanca sözler dikkat çekti. Saldırganın sosyal ağlarda Angela Merkel ve Recep Tayyip Erdoğan'ın öldürülmesi çağrısında bulunan bir manifesto yayınladığı da kaydedildi. İnternette yayınladığı manifestoda Erdoğan'ı 'Halkımızın en kadim düşmanı olan Türklerin lideri' olarak anıyor ve öldürülmesinin Avrupa'daki Türk varlığına yönelik büyük zarar vereceğini söyleyerek tehditte bulunuyordu. İslamofobinin çirkin yüzü bu kez Yeni Zelanda'da Hindistan'ın, yarım asırdan uzun süredir Keşmir'e özel statü tanıyan anayasa maddesini Ağustos ayında iptalinin ardından Cammu Keşmir'de gerilim tırmandı. Yoğun güvenlik önlemleri ve kısıtlamaların başladığı Cammu Keşmir'de, internet, cep telefonları, sabit hatların kesilmesi dâhil pek çok yaptırım gerçekleştirildi. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Hindistan'ın Cammu Keşmir eyaletinin 'dünyanın en büyük açık hava hapishanesine dönüştürüldüğünü' bildirdi. Hindistan'ın Cammu Keşmir'de uyguladığı güvenlik ablukası, sokağa çıkma yasağı ve iletişim karartmalarının uluslararası toplumdan gelen çok sayıda kınamaya rağmen sürdüğü belirtildi. Keşmir Vadisi yüzde 94,4 Müslüman nüfusa sahipken, Cammu bölgesinde Hindular nüfusun yüzde 62,5'ine, Müslümanlar yüzde 33,4'üne tekabül ediyor. Alınan son kararla Cammu Keşmir'in diğer Hint vatandaşlarına uygulanan yasalarla yönetilmesi bekleniyor. Bölgenin kendi anayasasına sahip olmak, savunma, iletişim ve dış ilişkiler dışındaki tüm meselelerde karar almak gibi birçok ayrıcalığı sona ermiş oldu. Suriye'de 2019'da, büyük kısmı Esed rejimi ve destekçisi Rusya tarafından olmak üzere, 842'si çocuk, 747'si kadın, toplam 3 bin 364 sivil öldürüldü. Terör örgütü YPG/PKK, 50'si çocuk, 32'si kadın 164 sivili öldürdü. ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin saldırıları nedeniyle, 20'si çocuk, 17'si kadın, toplam 68 sivil yaşamını yitirdi. Suriye'de yüzde 90'dan fazlası rejim güçlerince olmak üzere toplam 305 kişi, işkenceden öldü. Terör örgütü DEAŞ, 11'i çocuk, 8'i kadın, toplam 94 sivili öldürürken, askeri muhalifler ve rejim karşıtı silahlı grupların girdiği çatışmalarda 14'ü çocuk, 8'i kadın, 70 sivil yaşamını yitirdi. Kimliği belirsiz taraflar, 264'ü çocuk, 230'u kadın, toplam bin 19 sivili öldürdü. İsrail güçleri, 2019'da abluka altındaki Gazze Şeridi'nin yanı sıra işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te 149 Filistinliyi şehit etti. Şehit edilen 149 Filistinlinin arasında 33 çocuk ve 12 kadın yer alıyor. İsrail saldırılarında Gazze Şeridi'nde 112, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te ise 37 Filistinlinin hayatını kaybetti. Gazze'de şehit edilen Filistinlilerden 69'u İsrail'in hava saldırılarında yaşamını yitirdi. Ayrıca, İsrail 15'i bu yıl olmak üzere 306 Filistinlinin naaşını alıkoydu. Mısır'ın demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi, Haziran ayında mahkeme salonunda hayatını kaybetti. Sisi yönetimindeki ordu, Mursi hükümetini darbe ile devirmiş; ülkenin meşru cumhurbaşkanı Mursi, hakkında açılan davalarda 'idama' mahkûm edilmişti. Mahkeme sırasında diğer sanıkların savunmalarının bitiminde Mursi'nin konuşmak için izin istediği ve kendisine izin verildiği; Mursi'nin 5 dakikalık konuşmasının ardından sanık kafesinde bulunduğu sırada bayılarak yere düştüğü ve vefat ettiği belirtilmişti. Mursi, 'Mısır'ın özgür halkına benden selam söyleyin. Onlara deyin ki, Mursi sonuna kadar direnecek. Dinimi dünyalığa satmayacağım' sözüyle hafızalara kazındı. Muhammed Mursi: 'Dinimi dünyalığa satmayacağım' diyen Müslüman lider Güneydoğu Asya'daki Muson yağmurlarının etkisiyle aşırı yağışların yol açtığı sel ve heyelanlar pek çok can aldı. Endonezya genelinde 1 Ocak-2 Aralık'ta 3 bin 415 doğal afet yaşandı. Muson yağmurlarının etkisinde olan ve tropikal iklimin yaşandığı ülkede, 6 milyon kişinin yer değiştirmek zorunda kaldığı afetler nedeniyle 462 kişi yaşamını yitirdi; 100'den fazla kişi kayboldu. Endonezya'nın Maluku eyaletindeki Ternate bölgesinde 14 Temmuz'da meydana gelen 7,3 büyüklüğündeki depremde 6 kişi yaşamını yitirdi; eyaletin başkenti Ambon'da, 26 Eylül'de meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki depremde ise 36 kişi öldü. Bu yıl en fazla can kaybının yaşandığı depremler arasında Arnavutluk'ta 26 Kasım'da meydana gelen 6,3 büyüklüğündeki deprem yer aldı. Dıraç şehri yakınlarında yaşanan depremde 51 kişi hayatını kaybetti, 900'den fazla kişi yaralandı. Pakistan kontrolündeki Azad Cammu ve Keşmir'in Yeni Mirpur kentinde 24 Eylül'de meydana gelen 5,6 büyüklüğündeki depremde ise 40 kişi öldü, 172'si ağır 680 kişi yaralandı. Pakistan'da aşırı yağışların yol açtığı sellerde Nisanda 39, Temmuzda 11, Ağustostaki sel ve toprak kaymalarında ise 26 kişi öldü. Diğer yandan Pakistan kontrolündeki Azad Keşmir bölgesinde 15 Temmuz'da bir pazar yerine yıldırım isabet etmesi sonucu 22 kişi hayatını kaybetti. BM İnsani Yardım Koordinasyon Ofisince aralık başında yayımlanan raporda, Hazirandan itibaren Afrika'nın doğusundaki Kenya, Tanzanya, Uganda, Cibuti, Somali, Güney Sudan, Sudan, Etiyopya, Burundi ve Uganda'da şiddetli yağışların yol açtığı sel ve heyelanlarda en az 280 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Hakkında dönem dönem yaralandığı ve öldürüldüğü iddiaları ortaya atılan DAEŞ elebaşı Ebubekir el-Bağdadi, ABD Başkanı Donald Trump'ın 27 Ekim'deki açıklamasına göre, gece yarısı düzenlenen özel operasyonda İdlib'de ölü ele geçirildi. Trump, Bağdadi'nin ABD askerlerinin yaklaşmasıyla üzerindeki bombaları patlatarak kendisini ve yakınındakileri öldürdüğünü duyurdu. Irak'ta işsizlik, yolsuzluk ve kamu hizmeti yetersizliğini protesto etmek amacıyla başlayan gösteriler en az 450 kişinin ölümüne yol açtı. 1 Ekim'den bu yana devam eden gösterilerde protestocular, hükümetin istifa etmesi, yolsuzlukla ciddi mücadele edilmesi, kamu hizmetinde iyileşmelerle gençlere iş imkânlarının tanınması gibi taleplerinin yerine getirilmesini bekliyor. Protestocular, söz konusu talepler karşılanana kadar evlerine dönmeyeceği mesajı veriyor. Yılın son 3 ayında ayrıca Türkiye'nin güney sınırında oluşturulmaya çalışılan terör koridorunu yok etmek, bölgeye barış ve huzur getirmek amacıyla başlatılan Barış Pınarı Harekatı'na tepkiler uluslararası gündemde önemli yer tuttu. ABD yönetimi, Barış Pınarı Harekatı'nı gerekçe göstererek 3 bakan ve 2 bakanlığı yaptırım listesine aldı. Ancak ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye ile ABD arasında Suriye'nin kuzeydoğusuna yönelik varılan 'Barış Pınarı Harekatı'na 120 saatliğine ara verilmesi'ne ilişkin anlaşmanın ardından Türkiye'ye yönelik bu yaptırımların kaldırılması için talimat verdiğini açıkladı. Darbeci General Halife Hafter'in, BM ara buluculuğundaki diyalog konferansına günler kala 4 Nisan'da başkent Trablus'a saldırı başlatması 2019'da Libya'ya şiddet ve yıkım getirdi. Muammer Kaddafi rejimine son veren 2011'deki devrimin ardından çalkantılı geçiş dönemini geride bırakmaya çalışan Libya, uzlaşı umutlarıyla girdiği 2019'u ölüm ve yıkımlarla geçirdi. Hafter, 15 Ocak'ta 'Libya'nın toprak bütünlüğünü korumak için terör örgütleri DEAŞ ve El Kaide'ye karşı operasyon' gibi meşru bahanelerle ülkenin petrol zengini güney kentlerine saldırı başlattı. Libya'da 2019'da şu ana kadar 200'den fazlası sivil olmak üzere 1500'e yakın insan hayatını kaybetti; yaklaşık 300 bin Libyalı ise ülke içinde yer değiştirmek zorunda kaldı. Libya'nın tarihine dair önemli kırılma noktaları 2019 Nobel Edebiyat Ödülü'nün Bosna Hersek'in Srebrenitsa kentinde 1995'te işlenen soykırımı inkâr eden yazar Peter Handke'ye verilmesi büyük tepki çekti. Saraybosna Kantonu ve Kosova, Handke'yi 'istenmeyen kişi' ilan ederken, Nobel ödüllerinin sahiplerini belirleyen İsveç Kraliyet Akademisi Nobel Komitesinin üyesi Gun-Britt Sundström de ödülün Handke'ye verilmesine tepki olarak üyelikten istifa etti. Nobel Ödülü neye hizmet ediyor? Srebrenitsa'da 8 binden fazla Boşnak sivilin katledildiği soykırımı inkâr eden Avusturyalı yazar Peter Handke'ye Nobel Edebiyat Ödülü verilmesi, Srebrenitsa'nın acılarını tazeledi. Aradan geçen 24 yıla rağmen hem Boşnak halkı hem de tüm Müslümanlar için kapanmayan bir yara olan Srebrenitsa Soykırımı, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Avrupa'da yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak tarihe geçmişti. Yaşanan katliamdan kaçmaya çalışanların menzili ise yine 'ölüm yolu' olmuş, binlerce soykırım kurbanının cenazeleri ise bulunamamıştı. Nobel, Srebrenitsa Soykırımı'nın acısını tekrar yaşattı! Körfez krizinde 2019'da gerginliklerin sona ermesi konusunda yaşanan birçok gelişmeye rağmen, çözüm umutları 2020'ye kaldı. Son gelişmelere bakıldığında krizin çözümünün Katar ile Suudi Arabistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesiyle başlaması, sonrasında BAE ve Bahreyn'in de Katar'la uzlaşması bekleniyor. Ayrıca, taraflar arasındaki stratejik düşünce kalıplarının değişmesi ve krizi ortaya çıkaran siyasi akılla, politika üreten aklın aynı olması sebebiyle uzlaşıda zorluklar yaşanabileceği değerlendiriliyor. Protestolar, şiddet olayları, siyasi krizler, terör saldırıları, salgın hastalıklar ve doğal afetler, 2019'da dünya gündemine damgasını vurdu.

İslam dünyasında 2019 nasıl geçti?

YENİ ZELANDA’DAKİ CAMİ SALDIRISI