Tarihte toplumu dönüştürme ve kültürel hegemonya aracı olarak mizah dergileri
Mizah dergilerinin günümüze ait bir tür olduğunu mu düşünüyorsunuz? Oysa serüveni Osmanlı'ya dayanıyor. Tanzimat dönemi ile birlikte modern anlamdaki dergiciliğin yayın hayatına girmesi, farklı dergi türlerini de ortaya çıkardı. Bunlardan biri de mizah dergileri. Osmanlı'da 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yaygınlaşmaya başlayan ve değişen siyasi, sosyal, ekonomik koşullarla şekillenen mizah dergilerinin günümüzde olduğu gibi büyük oranda toplumsal algıyı şekillendirme rolü vardı. Osmanlı'da geleneksel mizah anlayışından Batılı mizah anlayışına geçişi ve mizah dergilerinin üstlendiği temsiliyet rolünü, dönemin mizah dergileri üzerinden inceledik.
Mizah dergileri
19.yüzyıldan itibaren yayın hayatında olan mizah dergileri, Osmanlı'da önemli bir yer edindi. Dergiciler bu tarihten itibaren dönemde yaşanan birtakım olumsuzlukları, toplumun, sistemin aksayan yönlerini, hiciv ve mizah yoluyla ironik bir şekilde eleştirdi. Genel olarak karikatür görselleriyle desteklenen dönem dergileri, özellikle halkın yoğun bir şekilde bulunduğu kahvehanelerde boy gösterdi.
Peki genel olarak Türk toplum ve aile yapısına aykırı, iktidarı hakarete varan boyutlarla eleştiren, dönemdeki hakim atmosfere dair her noktanın tenkit edildiği mizah dergileri gerçekten masum muydu? Haksız yere mi kapatıldılar, kapatılmalarının arkasında yatan sebepler nelerdi?