Necip Fazıl'ın edebiyat tarihine yön veren ilk yazısı

Bibliyografya, belli bir konu, yer ve dönemle ilgili yayınları kapsayan veya en iyilerini seçen eser anlamına gelir. Bibliyografyasını hazırlama zorluğu bakımından birkaç edip sıralanacak olsa, muhtemelen bunların başında Necip Fâzıl gelir. Necip Fazıl, edebiyat âlemine Yeni Mecmua'nın Yeni Mecmua 'nın 1 Temmuz 1923 tarihli sayısında yayımlanan 'Kitabe' adlı şiirle adım attığı kabul edilir. Bu bilgiyi doğru saydığımız takdirde, vefat ettiği 25 Mayıs 1983'e kadar aralıksız 60 yıllık bir yazı hayatına sahip olduğu anlaşılır. Bir bibliyografyayı zorlaştıran unsurların başında, bu zaman diliminin genişliği gelmektedir. Yazı hayatı 60 yılı bulan aydın sayısı pek fazla değildir. Çünkü 60 yıl, 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında 'ortalama ömür'den fazladır. Zorluklar listesinin ikinci sırasına Necip Fazıl'ın çok yazmış olmasını koymak gerekir. Bugün kaç yazı türü sayabiliyorsak hepsinde onun imzasına rastlanır. Türk edebiyatının Avrupaî yola girmesinde büyük rol sahibi sayılan Tanzimat Devri edip ve fikir adamı İbrahim Şinasi'nin bütün ömrünce yazdıkları, ancak Necip Fazıl'ın İdeologya Örgüsü kadardır. Necip Fazıl'ın 'Rapor'ları bile Şinasi'nin yazdıklarının toplamından daha hacimlidir. Yazdıklarının tür bakımından çeşitliliği de onun bibliyografyasını hazırlayacak olanların karşısına dikilecek bir başka zorluktur. Şiirden fikir yazısına, denemeden tiyatroya, şahıs monografisinden ilmihâle, tarihten hatırata varıncaya kadar akla gelebilecek her türde eser vermiştir. Necip Fazıl, yazdıklarının çoğunu birkaç sefer yayımlamış ve bu tekrarlamaların çoğunda metni değiştirmiş hatta bazen önceki şekliyle ilgisini en alt seviyeye indirmiştir. Dolayısıyla bir bibliyografyada, sözü edilen değişiklikler gösterilmek zorundadır. Belki bazı metinlerin yeni/son şeklini başka bir metin olarak kabul etmek gerekir. Bütün bunlar hazırlanacak bibliyografyayı oldukça zora sokmaktadır. Fakat bir Necip Fazıl Bibliyografyası hazırlamanın en büyük zorluğu, onun, kendi adı yanında belki de bir kısmını bilmediğimiz pek çok takma ad, müstear, iğreti ad ve rumuzla hatta imza kullanmaksızın yazmış olmasıdır. Büyük Doğu'nun bazı sayılarını tek başına doldurduğu bilinmektedir. Bu durum belki de onun bibliyografyasının hiçbir zaman tamamlanamayacak olmasının sebebidir. Bütün bunların yanında, Necip Fazıl'ın ilk şiirinin 1 Temmuz 1923 tarihli Yeni Mecmua 'da yayımlandığını söylemesi, onun imzasını daha gerilerde de arama ihtiyacına set çekmiştir. 1923 öncesinde imzasına rastlanma ihtimalini gözden uzak tutan bir başka şey de doğum tarihini 1905 olarak zikretmesidir. Yani 18 yaşından önce bir şeyler yayımlamış olma ihtimali araştırmacılara uzak görünmüştür. Nitekim güzel bir Necip Fazıl Bibliyografyası hazırlayan Suat Ak da bu tarihleri anahtar kabul ederek onun 1923-1983 arasındaki bütün neşir faaliyetini, yer ve tarihleriyle tespit etmek istemiştir.1 Hâlbuki Necip Fazıl'ın doğum tarihinin 8/9 Haziran 1904 olduğu artık kabul edilmiştir. Bu tarih esas alındığında, Necip Fazıl gibi yazma enerjisiyle dolu birinin 19 yaşını bitirene kadar beklemesi zayıf bir ihtimaldir. Nitekim taramalarımız sırasında, '10 Nisan 1334'e tarihlediği bir yazısına rastladık. Söz konusu yazı, küçük hikâye türündedir. Tanınmasını daha çok şiire borçlu olan birinin ilk imzasının mensure havasında bir hikâye altında bulunması ilginçtir. Çünkü edebiyat âlemine şiirle adım atmak, genel görünümün bir parçasıdır. Fakat daha eski tarihli bir metin bulununcaya kadar Necip Fazıl'ın ilk kalem tecrübesi olarak aşağıda metnini verdiğimiz 'Yâd-ı Hazin'i kabul etmek gerekir. Metnin merkezindeki büyükbaba, Necip Fâzıl'ın doğum tarihini (26 Mayıs 1320) bir Kur'anı Kerim sayfasına kaydeden Mehmet Hilmi Efendi'dir. 'Yâd-ı Hazin'in ithaf edildiği Orhan Midhat, Kırım Mecmuası 'nı basan Orhaniye Matbaası'nın sahibi olmalıdır. Romancı ve mütercim sıfatlarıyla bilinen Orhan Midhat (1894-27 Temmuz 1964), soyadı kanunundan önce 'Ali Mahirbeyzâde' ünvanıyla tanınmış bir avukattır ve daha sonra 'Barbaros' soyadını almıştır. Bu metin, devrin genel edasından kaynaklanan birkaç şairane teşbihine rağmen ileriki yıllarda göreceğimiz Necip Fâzıl üslûbunu hatırlatacak özellikte sayılmaz. Necip Fâzıl'ın yayın hayatını beş yıl daha geriye götüren söz konusu metin şudur: Üstad-ı Muhterem Orhan Midhat Bey'e YÂD-I HAZÎN İstanbul'u dalga dalga saran eski Topkapı surlarının haricine çıkmıştık. Esen hafif rüzgârın yerlere serptiği kuru yapraklar ayaklarımızın altında çıtırdayarak eziliyordu. Yaz güneşinin kızgın nurları altında sararmış çimenleri çiğneyerek mütemadiyen ilerliyorduk. Epey bir müddet daha gittikten sonra mezarlığın harap ve kırık kapısından içeri girdik. Binlerce insana felaket yaşları döktürmüş bu merhametsiz kabristanın hangi ıssız köşesinde yıkılmış bir mezar taşı görsem; kalbimi ayrılık ateşiyle yakan şedîd bir hissin taht-ı tesirinden zebûn soruyordum: - Babacığım bu mu? Bu mu? Pederim mahzun nazarlarını köhne mezarlara dikmiş ileriye doğru yürüyordu. Bir aralık durduğunu gördüm. Gözlerini semaya doğru çevirdi. Pek çok çile çekmişlere mahsus boğuk bir sesle: - İşte büyükbabanın mezarı yavrum, dedi. Serâpâ ra'şedâr oldum. Sema açılıyor, kâinat ayağımın altında titriyor zannettim. Birdenbire kalbimi sıkan bu büyük acının dudaklarıma kadar çıkan sayha-i ıztırabını kargaların korkunç, vahşi çığlıklar kopararak kaçışması takip etti. Sessiz sessiz ilerledim. Hayatında milletine karşı birçok fedakârlıklardan sonra bir avuç toprak olan bu büyük insanın mezarı önünde diz çöktüm - Ey benim şefkatli büyük babacığım, mezarının başındayım… Kalbimin derinliklerinden kopup gelen feryatları duyuyor musun? Sevgili Necip'in nevmidâne ağlayışı sana acı gelmiyor mu? Büyükbabacığım başımı mezarının soğuk taşına dayadım. Ağlıyorum. Belki benim buradaki eninlerim seni bî-huzur eder. Fakat sen fani dünyanın ezâ ve cefalarını duymayacak, ıstıraplarını çekmeyecek kadar bu sefil beşeriyet âleminden uzaklaştın. Ayağa kalktım, güneş etrafa son ziyalarını saçıyordu. Mahuf servilerin matemli gölgeleri altında çökük, yıkık mezarlara doğru baktım. Ruhum bu hazin manzara karşısında ezilmişti, gözlerimi büyük babamın mezarına diktim. - Ah büyükbabacığım, sensiz evimiz bomboş… Dağlar, tepeler, bu sözü bana tekrar etti. Yavaş yavaş uzaklaştım. Şimdi yaprakların şeâmetengiz hafif hışırtıları arasında yalnız şu sözler kulaklarımda derin ve uğultulu akisler yapıyordu ve her karanlık köşeden aynı boğuk feryadı işitiyordum: - Ah büyükbabacığım, sensiz evimiz bomboş. Heybeliada, 10 Nisan 1334