Necip Fazıl’da ‘maarif’ meselesi

Öğretmen edebiyatçılarımızdan olan Necip Fazıl Kısakürek, her düşünce adamı gibi önce eğitimcidir. Diğer eğitimcilerden farkı, öğretmenliği sınıf kürsüsünden inip millet kürsüsüne çıkarak yapmak istemesidir. Bu kürsüden sosyal, siyasî ve kültürel hayatımıza ait birçok problemini anlatmayı kendine şiar edinen Necip Fazıl'ın günlük yazıları arasında eğitim konusu önemli bir yer tutar. Necip Fazıl Kısakürek, her düşünce adamı gibi önce eğitimcidir. Diğer eğitimcilerden farkı, öğretmenliği sınıf kürsüsünden inip millet kürsüsüne çıkarak yapmak istemesidir. Bu kürsüden sosyal, siyasî ve kültürel hayatımıza ait birçok problemini anlatmayı kendine şiar edinen Necip Fazıl'ın günlük yazıları arasında eğitim konusu önemli bir yer tutar. Eğitim yazıları 1939 ile 1978 yılları arasında yayımlanır. Sabah gazetesinde yayınlanan yazıların büyük bir kısmı 1939-1941 yılları arasında kaleme alınmıştır. Bu meseleyle ilgili yazdığı yazılar hatırı sayılır bir yer teşkil eder. 'Çerçeve', 'Tanrı Kulundan Dinlediklerim' ve İdeolocya Örgüsü'nün eğitim konusunu ele alan bölümü, kendi tabiriyle 'maarif cihazı' bütün yazıları içinde önemli bir yere sahiptir. 'Çerçeve' başlığı altında yayınladığı bu yazılar, eğitim sisteminin mevcut problemlerinin tespitine yöneliktir. Eğitimle ilgili yazdığı yazıların bir kısmını Büyük Doğu'da daha sistematik bir biçimde 'Tanrı Kulundan Dinlediklerim' başlığı altında yayımlar. Bu minvalde yazıların yer aldığı bir diğer kaynak ise ütopik düşüncelerle örülü İdeolocya Örgüsü'dür. Söz konusu yazıları genel olarak incelendiğinde, eğitimin önemi, toplum hayatındaki yeri ve mevcut problemleriyle birlikte özellikle eğitim sistemi üzerine tespit, teşhis ve önerilerini kapsadığı görülür. Eğitim sisteminin milli ve manevi değerlere uygun olması da bu yazıların konusudur. Fazıl, 'Çerçeve', 'Tanrı Kulundan Dinlediklerim' ve 'İdeolocya Örgüsü' gibi kitaplarında doğrudan eğitimle konulara yer verir. Abdullah Şengül'ün Eğitim Sorunu isimli çalışmasında aktardığına göre Fazıl'ın doğrudan eğitim meselesini ele aldığı yazılar şunlardır: 'Maarif Meselemiz-1 Şahıslar ve Davalar (1939), Maarif Meselemiz-2 Meselenin İlk Esası (1939), Maarif Meselemiz-3 Meselenin İkinci Esası (1939), Gramer Dersi (1939), Yeni Türk Maarifi-1 Tercüme Davası (1940), Yeni Türk Maarifi-2 Millî Kütüphane (1940), Yeni Türk Maarifi-3 İmla-Gramer-Mektep Kitabı (1940), Talebenin Disiplini (1940), Muallim ve Talebe (1940), Gene Maarif (1940), Maarif Vekaleti (1940), Maarif Meselemiz (1941), İşte Maarif Meselemiz (1941), Ve İşte Maarifimiz (1941), Günün Maarif Davası (1941), Yüksek Teknika Mektebi (1941), Müsbet Bilgiler -Aleti- (1941), Müsbet Bilgiler -Mânâsı- (1941), Maarif (1965), Maarif Politikası (1967), Mektep Açılırken (1968), Okuma Kitabı (1968), O Terane (1968), Milli Eğitim-1 (1973), Milli Eğitim-2 (1973), Milli Eğitim-3 (1973), Öğretmenin Hali (1973), Yine Öğretmen (1973), Milli Eğitim Davamız-1 Kök Fikir (1978), Milli Eğitim Davamız-2 Maddeler (1978), Milli Eğitim Davamız-3 Maddeler (1978)' Bu yazı, 1965'te Yeni İstanbul gazetesinde 'Mararif' isminde yayımlanmıştır. Eğitim terimiyle ilgili sıkıntılarını dile getirdiği bu yazıda Necip Fazıl düşüncelerini, 'Maarif tabiri gibi, güneşi, toprağı, bağı ve bahçesi, arkları ve kanallarıyla bütün bir mâna iklimi arz eden bir mefhum' şeklinde ifade eder. Bu kelime 'maarif'te olduğu gibi bir kültür ifadesi değildir şaire göre. Necmettin Tozlu, eğitime dair müstakil bir eser vermeyen Necip Fazıl'ın eğitim felsefecisi olarak kabul edilmesi gerektiğini düşünür. Nitekim Fazıl, eğitim meselesini inşa edici, dönüştürücü yetiştirici bir vasıfla ele alır. Necip Fazıl, 17 Kasım 1939'da yazdığı 'Maarif Meselemiz-2' isimli yazısında, Türklerin Avrupalılaşmak hadisesiyle karşı karşıya kaldığından beri eğitim sorununun büyük bir mesele olduğunu söyler. Şair Eğitim sorununda en büyük sorumluluğun Milli Eğitim Bakanlığına düştüğünü ifade eder. 'Kök davası tamamıyla müşahhas olan öbür vekaletler arasında, kök davası tamamıyla mücerret olan Maarif Vekaleti ya rejimin yüzünü güldürücü bir kahramana, yahut da işi oluruna bırakıcı bir vurdumduymaza muhtaçtı... Nitekim seri halinde ikinci soydan mümessillere sahip olmuş ve becerikli vekaletler manzumesi içinde ikincisini temsil ede gelmiştir' Türk milletinin eğitim şuuruna ermiş büyük kahramanlara ihtiyacı vardır. Necip Fazıl'ın, eğitim konusunu geniş bir şekilde ele aldığı yazıdır. Türk eğitiminin sorunlarını on dört başlıkta toplar. Bunları; 'ana fikir ve plan, okutmayı geliştirme, eğitimcilerin yetiştirilmesi, okul kitapları, ahlâk ve disiplin, dil ve ıslah, üniversiteler, politeknik, yabancı eğitimciler, Avrupa'ya gönderilecek talebeler, sanat ve ilim hareketlerini koruma, halk terbiyesi, dünya irfanını nakil işi, Millî Kütüphane ve müzeler' şeklinde isimlendirir. Ana fikir ve plan konusundaki karışıklıklar Necip Fazıl'a göre eğitimimizin bir numaralı sorunudur. Tanrı Kulundan Dinlediklerim'den görüldüğü üzere Necip Fazıl, plan kavramını bütüncül bir bakış açısıyla algılamıştır. ''Basit bir iş programı değil de, kafamızın temeli manasına aldığım plana, bütün dünya maarif (formül)lerini, kendimize ait bir mide içinde hazmettirecek ve kana çevirecek ölçüler girecektir' Ona göre Tanzimat'tan beri 'iktibasçı' bir eğitim anlayışından 'telifçi' bir anlayışa geçilememiştir. Taklitçi ezberci eğitim anlayışından uzak durulduğu takdirde öğrencilere yansıyacak etkiyi, 'Bu usûlle hem öğrencilerin kalpleri fethedilir, hem de onlar istenileni alabilecek gönüllü erler durumuna getirilebilirler' şeklinde açıklar. Türk eğitim sistemindeki sorunlar; insan sistem ve malzeme kaynaklıdır. Necip Fazıl'ın eğitim düşüncesinin temel odak noktası 'insan'dır. Abdullah Şengül'ün söz konusu edilen çalışmasında aktarıldığı üzere, 'Necip Fazıl'a göre insan, eğitim meselesinin temel unsurudur. Ancak insan tek başına hiçbir şeyin tamamlayıcısı değildir. Onu eğitim yönünden tamamlayan asıl unsur, iyi planlanmış ve sağlıklı işletilebilen sistemdir. İyi insanın iyi cemiyet içinde yetişeceğinin farkında olan Necip Fazıl bütün bu yazılarında insanı gerçek anlamda yetiştiren prensiplerin peşine düşer. Onun eğitim anlayışında insan, tarihin ve inancın inşa ettiği bir ruhla yetiştirilmelidir. O, eğitimin başındaki 'millî' kavramının lafta kalmasını istemez. Bizim şartlarımızın ve hamurumuzun belirlediği 'milliyetçi' bir eğitim anlayışını savunur. Ona göre eğitim, güçlü bir gelecek için mutlaka güçlendirilmelidir.'

Necip Fazıl’da ‘maarif’ meselesi

Necip Fazıl’ın eğitimci kimliği