Moliere kimdir? Moliere hangi eseri Osmanlı için yazdı?

Fransız oyun yazarı ve oyuncu Molière, 15 Ocak 1622 tarihinde 'Jean-Baptiste Poquelin' adı ile dünyaya geldi. Sarayın döşemelerini yapan bir mobilyacı olan Jean Poquelin ile bir zengin burjuva ailesinin kızı olan Marie Cresse'nin oğluydu. Annesini 10 yaşındayken yitiren Moliere'in babası ile ilişkisi pek iyi değildi. İlköğretimi Paris'te tamamlayan ve sonra Paris'in en iyi okullarından 'Collège de Clermont'da öğrenim gördü. 1641'de bu okuldan ayrıldı. Babası 1531'de bir imtiyaz satın almıştı ve Moliere babasının işini devam ettirmeye başladı ve bu arada hukukçu olmak için çalışmalara başladığı da bildirilir. 23 yaşında iken bir anda babasının işini bırakmaya ve Paris'ten ayrılmaya karar verdi. Daha önce tanışmış olduğu tiyatrocu güzel aktris Madelaine Bejart ile birlikte Illustre Théâtre adlı bir tiyatro topluluğu kurdu. Böylece bağlı olduğu sosyal sınıf ilişkilerini geride bıraktı. Sahne adı olarak Fransa'nın Midi bölgesinde Vigan şehri civarında bir köy olan Molière ismini kullanmaya başladı. Bundan hemen sonra bu topluluğa Madelaine'nın erkek ve kız kardeşleri de katıldı. Moliere hem iyi aktörlük gücü hem de eğitimi dolayısıyla bu gezici tiyatro grubunun idarecisi oldu. 1645'te bu gezici tiyatro grubu, çoğu pansiyon masrafları olmak üzere bir miktar borçlanmıştı. Moliere bu borçlar dolayısıyla hapse atıldı ancak bu borç ödenerek 24 saat sonra hapisten kurtarıldı. Bundan sonra Moliere ve Madelaine Bejart, 12 yıl boyunca şehir şehir dolaşarak tiyatro yaptılar. Önceleri 'Charle Dufresne'nin tiyatro topluluğuna katıldılar ve sonra kendi topluluklarını kurdular. Bu topluluk biraz başarı kazanarak Orleans Dükü I. Filip'in koruması ve desteği altında çalışmaya başladı. Bu gezginci tiyatroculuk döneminden Moliere'in ancak iki eseri elimize geçmiştir: 'L'Étourdi' ve 'Le Docteur amoureux'. Bu eserlerde Moliere'in gezginci tiyatroların alışılagelen İtalyan asıllı ve yarı tuluat şeklindeki Comedia del Arte konu ve stilinden ayrılıp kendine has bir oyun üslubu geliştirmeye başladığı görülür. 1650-1653 yılları arasında tiyatroyla Lyon'da kaldı. 1658'de Moliere ve tiyatro topluluğu Paris'e geldiler. Kral 14. Louis'nin kardeşinin koruması altında, 1658'de eski Louvre'da Kral'a, Corneille'in 'Nicomedes' adlı trajedisini ve 'Le Docteur amoureux (Âşık doktor)' adlı Fars oyununu oynadılar. 1659'da 'Les Précieuses ridicules (Gülünç Kibarlar)' eserini sahnelediler. Bu oyunla Moliere çok dikkat çekti ise de Paris'in tiyatro seyircileri bu oyundan özellikle hoşlanmadılar. 1661'de Kardinal Richelieu'nün bir tiyatro binası olarak yaptırdığı yeni 'Theatre du Palais-Royal'de topluluğuyla oyunlar sahnelemeye başladı. Moliere'in bundan sonra bütün 'Paris' oyunları burada sahnelendi. 1662'de Armande Bejart'la evlendi. Üç çocukları oldu; ama bunlardan yalnızca tek biri yaşadı. 1664'te Kral, Moliere'in oğlunun vaftiz babası oldu. Bu dönemde Moliere drama kuramcısı Boileau, La Fontaine ve Racine ile dostluk kurdu. İlerleyen dönemde sağlığı bozuldu ve başrolünü oynadığı 'Le malade imaginaire (Hastalık Hastası)' oyununun oynandığı 17 Şubat 1673'teki oyunun dördüncü sahnesinde, Molière sahnede fenalaşıp yere düştü. Verem hastası olan yazar kanlı öksürük krizini atlattıktan sonra, tüm ısrarlara rağmen rolünü tamamladı. Oyundan birkaç saat sonra evinde yeniden fenalaşan yazar, bu ikinci krizi atlatamayarak yaşamını yitirdi. Moliere, en ünlü eserlerinden biri olan Kibarlık Budalası adlı eserini, Fransa'ya gelen bir Osmanlı ağası nedeniyle yazmıştı. 14. Louis, Osmanlı İmparatorluğu'nun büyüklüğü ve kudreti karşısında tezat duygular içindeydi ve hayranlık duyduğu bu imparatorluğu, aynı zamanda kıskandığı için ikiyüzlü bir siyaset uyguluyordu. 14. Louis'nin Girit cephesine gönderdiği kuvvetler 1668'de ağır bir hezimete uğrayınca öfkelenip İstanbul'daki daimi elçisini geri çağırmış, yerine sadece bir maslahatgüzar tayin edileceğini bildirmişti. Fransa'nın bu tuhaf davranışını ciddiye almayıp sadece bir blöf olarak gören Saray, elçinin niçin geri çekildiğini öğrenmek için Müteferrika Süleyman Ağa'yı resmi bir mektupla Paris'e gönderdi. Ciddi ilişkiler kurmadığı ülkelerde ikamet elçisi bulundurmayan Osmanlı Devleti'nin Paris'e daimi bir elçi gönderdiğini zanneden Kral, aslında sadece bir kurye olan Süleyman Ağa'nın muhteşem bir törenle karşılanması emretti. Türk usulü alçak sedirlerin ve iskemlelerin bulunduğu bir mekân düzenlendi, gülyağları, şerbetler ve kahve temin edildi. Esvapçıbaşısından Osmanlı padişahının törenlerde altın ipliğinden dokunmuş bir elbise giydiğini öğrenen Kral, ondan aşağı kalmamak için kendisine altın kumaştan bir elbise ısmarladı ve saraydaki bütün pırlantalar kullanılarak süslenmesini emretti. Kabul günü, Osmanlı elçisine kudretini, zenginliğini ve ihtişamını göstermek için bu süslü elbiseyi giydi. Mektuba göz atılınca, Süleyman Ağa'nın elçi değil; sadece mektup taşımakla görevli bir kurye olduğu anlaşılmıştı. 14. Louis'yi çılgına çeviren ise Süleyman Ağa'nın çıkarken 'Kralımızın elbisesini nasıl buldunuz?' diye soran asilzadelere 'Padişahımız efendimizin selama çıktığı zaman bindiği at bile daha süslüdür!' şeklinde cevap vermesiydi. Kral'ın düştüğü gülünç durum ve Süleyman Ağa'nın sözü, soylular arasında dilden dile dolaşmaya başlamış ve bu konuda pek çok dedikodu ortaya çıkmıştı. Süleyman Ağa'nın Fransız sarayının ihtişamına burun kıvırmasına 14. Louis çok içerledi ve prestijinin de tehlikede olduğunu fark ettiği için Moliere'e bir oyun sipariş etti. Ancak sonuç 14. Louis için büyük bir hayal kırıklığı olmuştu; çünkü bu eser Türkleri değil, kralın kendisini ve Fransa'yı gülünç gösteriyordu. Kral, Moliere'e o kadar kızmıştı ki, tam beş gün odasından çıkmadı.

Moliere kimdir? Moliere hangi eseri Osmanlı için yazdı?

MOLİERE KİMDİR?