Kafa karıştıran 20 kelime

YADİGÂR Bir kimseyi veya olayı hatırlatmak üzere verilen ya da onlardan kalan şey. Üsküp ki Yıldırım Beyazıd Han diyârıdır / Evlâd-ı Fâtihân'a onun yadigârıdır (Yahya Kemal) BERGÜZAR Yadigâr olarak verilen şey, hediye, armağan, yadigâr olarak kalan şey, hâtıra. Birkaç hafta sonraki yangında bu kadar yüz yıllık aile bergüzârı da kaynayıp gidecekti. (Safiye Erol) ŞAMDAN Üzerine mum dikilen aydınlatma âleti. Şu bakır şamdana sokulmuş mum titreyerek yanacak (Refik H. Karay) KANDİL Sıvı hâlindeki yağa batırılmış bir fitilin yanması suretiyle ışık veren aydınlatma âleti. Hatice Hanım her gece ona üç kandil yakarmış (Reşat N. Güntekin) İSTİĞFAR Allah'tan günahlarının bağışlanmasını isteme, tövbe etme, Allah'tan af dilemek için söylenen 'estağfurullah' sözüne ve bu sözle başlayan dualara verilen isim. Bana söylediği bu yalan için kimbilir şimdi kaç tövbe ve istiğfar çekecek. (Yusuf Z. Ortaç) İSTİFRAĞ Kusma, gaseyan etme, kayetme Ağabey, hani Ada'ya giderken nasıl mîdesi bulandı da affedersin denize istifrağ ettiydi (Burhan Felek). NADAN Cahil, bilmez, bilgisiz kimse, sert ve gönül kırıcı, kaba kimse, nobran Sükût etmek gibi âlemde nâdâna cevâb olmaz (Şefîî) NALAN İnleyen, inleyici, sızlayan, figan eden Gönül bir bütün zâr u nâlânıdır / Ki aşk ehli hep mest ü hayrânıdır (Rûhî-i Bağdâdî) SOFA Evlerde oda kapılarının açıldığı ve eskiden ev halkının birlikte oturduğu, yemek yediği genişçe yer, hol; Tekke, zâviye gibi yerlerde sütunlar veya kısa parmaklıklarla ayrılmış olan oturma yeri. Merdiven bitince önlerine hasır döşeli geniş bir sofa çıktı (Hüseyin R. Gürpınar). DİVANHANE Eski Türk evlerinde, saray ve konaklarda büyük sofa, salon. Melling'e İstanbul'da emanet edilmiş belli başlı eserler, eski Beşiktaş sarayının divanhanesi ve Vâlide Sultan daireleriydi (Ahmet H. Tanpınar). DEMSAZ Dostluk, arkadaşlık, sırdaşlık HEMDEM Birlikte bulunan, samîmî, canciğer arkadaş, dost. Bana her dem kitâbın hemdem olması yeter (Kâtip Çelebi) İAŞE Yedirip içirme, yiyip içmesini sağlayıp geçindirme Kör ve sağır baykuşlar burada halkın sadakasıyla iaşe edilir (Ahmet Hâşim). NAFAKA Geçinmek için gerekli olan yiyecek, içecek ve bunun için sarf edilen para, bir kimsenin geçindirmekle yükümlü olduğu kimse veya kimselere mahkeme kararı ile bağlanan aylık. Şayet para artarsa o da yolda nafakaya sarf olunacaktı (Refik H. Karay). KAMPANYA Belli bir süre içinde yapılan sıkı faaliyet. KUMPANYA Şirket, ortaklık, tiyatro topluluğu. Yürüyemiyordum, dizlerim tutmuyordu. Nihâyet kumpanyadan üç ay izin aldım. Almanya'da oturan bir arkadaşımın yanına gittim (Ömer Seyfeddin). BİLAKİS Tam aksine, tersine. Hayret etmemek için sebep olarak saydıkları, bizi bilakis hayret etmeye sevk ediyordu. (Ahmet Hâşim) BİLHASSA Hususi olarak, özellikle, her şeyden önce, asıl, en çok. Başka doktorları, bilhassa benim doktoru görmek arzusunu duyuyordum. (Peyami Safa) TEHDİT Gözdağı verme, korkutma Seni öldürmedikten sonra yakayı ele vermeyiz tehdidini savurdu. (Ahmet Mithat Efendi) TAHDİT Sınırlama, hudut koyma, tarif etme, belli etme. Ne akl bilir onu ne vicdan / Tahdit çıkar ne dense noksan (Abdülhak Hamit) TAHRİFAT Bir metni üzerinde kasten kalem oynatarak bozma Hesaplarda tahrifat var. TAHRİBAT Bir şeye verilen zarar, harab etme, yıkma. Bu zelzele bir ay kadar sürdü. Kazâlarda o kadar büyük ve devamlı tahrîbat yapmıştı ki hafif ürpermelerden başka bir şey kalmamasına rağmen halk bir türlü evlerine girmek istemiyordu. (Ahmet H. Tanpınar) SEKTE-İ KALP Kalbin durması. Kalbin sekteye uğraması. Otopsi sonucu vefat nedenin sekte-i kalp olduğu anlaşıldı. SUKUTUHAYAL Hayal kırıklığı, düş kırıklığı. Bir garip tesadüf yaman sukutuhayal / Hayat şairi mecruh eder hakikat-i hal (Ali E. Bolayır) İSTİFA En saf ve temizini seçip alma, seçkin duruma getirme, getirilme, seçilmişlik, seçkinlik. Türkler medeniyet yollarını açmış, her yere kahramanlık, temiz kan, saf ahlâk, teceddüt ve ıstıfâ götürmüşlerdi (Ömer Seyfeddin). İSTİĞFA Bir alacağın ödenmesi kendi isteğiyle ayrılması. PORTE Bir iş için gereken para tutarı, mali bedel, maliyet; notaların, aralarına veya üzerine yazıldığı paralel ve eşit aralıklı beş yatay çizgi. PORTRE İnsan resmi, yazı ile yapılan kişi tasviri, bir kimsenin görünüşünü ve şahsiyetini tanıtan yazı türü. Babasının geçmiş senelerde çizilmiş canlı bir portresine benziyordu (Halide E. Adıvar). KIRAAT: Kur'an'ı belli kural ve işaretlere göre okuma anlamına gelen kıraat, sadece bir kelime için kullanılır. TİLAVET: Kur'an'ı güzel ve yüksek sesle, usulünce okuma anlamındaki tilavet ise iki veya daha fazla kelime için kullanılır. Kur'an'ını aldı ve pencerenin kenarına geniş sedire oturarak mühtez ve rakik sesiyle tilâvete başladı (Ömer Seyfeddin). VAKAR Bulunduğu konuma uygun hareket etme, ağırbaşlılık Yemek odamıza öyle bir vakar ve resmiyetle girdi ki seksenlik Lütfullah Efendi bile ayağa kalktı. (Reşat N. Güntekin) SÜKÛNET: Durgunluk, dinginlik, hareketsizlik, sessizlik, iç huzuru, gönül rahatlığı. Sessizdiler; fakat ramazan maneviyeydi / Bir tatlı intizara çevirmiş sükûneti (Yahya Kemal) KIYAS Bir şeyi diğer bir şeye göre değerlendirme, başka bir şeye benzeterek hakkında hüküm verme, denk tutma. Zira böyle bir kıyas ve seçme yapabilmek için ya derin bir kültür ya uzun bir tecrübe ya da şuurlu bir imanın feraseti lâzımdı. MUKAYESE: Nesnelerin, kişilerin bezer ve farklı yönlerini karşılaştırarak değerlendirme. Bunlar eski ve yeni dispanserlerin mukayesesidir.(Refik H. Karay) TEVÂFUK Uyma, uygun gelme Darülbedayi repertuarı içinde zamanın ruhiyetine az çok tevafuk eden bir tek eser 'Uçurum'du. (Reşat N. Güntekin) TESADÜF Tasarlanmadığı halde karşılaşma, rastlama, rast gelme, yalnız ihtimallere bağlı olduğu düşünülen olayların kesin olmayan, değişebilen sebebi Daha doğrusu tesadüfler oldukça selâmlaşmak fırsatı kaybedilmedi. (Ahmet Mithat Efendi) ÖĞRETİM Belli bir seviyede bilgi vermek, bir kimseyi belli konularda yetiştirmek veya bir mesleğe hazırlamak amacıyle yapılan öğretme işi, tedris, tedrisat. Öğretimde gaye, Tanrı'nın yegâne olarak yarattığı her ferdin kabiliyetini geliştirmek, yaratıcı şahsiyetler hâline getirmektir. (Mehmet Kaplan) ÖĞRENİM Bilgi kazanmak, bir meslek, sanat veya iş için gerekli alışkanlık ve tecrübeyi elde etmek amacıyla planlı şekilde yapılan öğrenme işi, tahsil. ŞİFONİYER Üst üste çekmeceli çamaşır dolabı. KOMODİN Karyolanın baş ucuna konan çekmeceli küçük dolap. GÖNÜL İman, sevgi ve nefretin, iyi ve kötü bütün duyguların kaynağı olduğu kabul edilen kalbin manevi yönü, yürek. Mü 'minin Kâbe'si gönlü evidir / Kudret hazinesi Hakk'ın yeridir. KALP İki akciğer arasında ve biraz solda bulunan, vücuda kan pompalayan ve kan dolaşımını sağlayan organ.