Goethe okuyanları intihara sürükleyen kitabını neden yazdı?

Alman edebiyatçı Johann Wolfgang von Goethe, 28 Ağustos 1749 tarihinde, Großer Hirschgraben caddesindeki bugünkü Goethe Evi'nde dünyaya gelmiştir. Onu, özellikle görsel sanatlara yaklaştıran olay, Yedi Yıl Savaşları olmuştur. Avusturya ve Fransa birliğinin Frankfurt'u işgal etmesinden hemen sonra, Goethe'lerin evi karargâh binası yapılmıştır ve küçük Goethe, güzel sanatlara düşkün komutanlar sayesinde, Fransız sanatıyla tanışma fırsatı bulmuştur. Goethe, 22 Mart 1832'de hayata veda etmiştir. Son sözlerinin 'daha fazla ışık' ifadesi olduğu tartışmaya açık kalmıştır. 'Orada kendi varlığımı ve insanoğlunun duyabileceği bütün mutlulukları hissedebiliyorum.' En büyük Alman yazarlardan biri olan Johann Wolfgang von Goethe, Genç Werther'in Acıları romanını 1774 yılında yayınladı. Ünlü kitabını yazması sadece iki hafta sürmesine rağmen bırakacağı etki yıllarca devam etti. 'En üzüldüğüm şey gençlerin en güzel vakitlerini aptalca dertlerle geçirmekten yaşamamaya fırsat bulamamalarıdır.' Goethe'nin bu etkisi Avrupa'ya hızlıca yayıldı ve gelecek yüzyıl boyunca eserleri birçok yazara ilham kaynağı oldu. Genç Werther'in Acıları, ulaşamadığı bir kadına sevdalanan genç, orta sınıf bir sanatçı ile ilgiliydi. Son derece duyarlı ve tutkulu bir genç ressam olan Werther'in düşsel dostu Wilhelm'e yazdığı mektuplardan oluşan Genç Werther'in Acıları, edebiyatta akılcılığın yerini alan duygusallığın bir başyapıtıdır. 'Hiçbir şey dilemiyorum. Hiçbir arzum yok. Yitip gitsem en iyisi olur...' Böylece intihar vakalarının artması yüzünden eser, kilise tarafından yasaklandı. Goethe ise bu duruma 'insanın ruhunda yaşadığı ıstırapların aktarılmasında bir sakınca olmadığını' söyleyerek kendisini savundu. 'Ah, birazcık kaygısızlık beni dünyanın en mutlu insanı yapabilirdi...' Goethe'nin kitabı o dönemde en çok satan kitap oldu. Avrupa gençliği, bu dram yüklü hikâyeyi, birçok genç insanın hislerini yansıttığı için benimsedi ve içselleştirdi. Hatta Napolyon Bonapart bile, ne zaman savaşa gitse bu kitabı yanında taşırdı. 'Bir kalpte kendiliğinden filizlenen temiz sevinçleri yok etmek için güç kullanan kimselere lanet olsun.' Roman ilk yayımlandığı dönemlerde o kadar popüler olmuş ki, okuyan gençler aynı Werther gibi mavi ceket ve sarı pantolon giyerek duygulu bir şekilde sevdiklerine aşklarını ilan etmişlerdi. 'Gönül rahatlığı çok güzel bir şey… Yalnız, güzel ve değerli olduğu kadar kırılgan bir mücevher olmasaydı keşke, sevgili dostum.' Genç Werther, Charlotte'a duyduğu karşılıksız aşkın çaresizliği içinde acı çekmektedir. Yakın arkadaşı Wilhelm dışında kimseyle paylaşamadığı bu sır, giderek daha kötü bir tutku ve acıya dönüşür. Charlotte, Albert ile evlidir. Evliliklerinden kısa bir süre önce ölmüş olan annesinin onlara vasiyet ettiği üzere Charlotte ve 6 kardeşi Albert'in bahçeli evine yerleşmiştir. Werther, ona her ne kadar dayanılmaz acılar verse de zaman zaman bu genç çifti ziyaret eder. Werther, Charlotte ile kitaplar üzerine uzun uzun sohbet eder. Bu işin bir sonu olmadığını bilen Werther, şehri terk eder. Aylar sonra döndüğünde Charlotte ve Albert'in evlerinde verdiği büyük toplantıya katılır. Sonunda bir yolunu bulup Charlotte'a sevgisini ilan eder. Kadın ne yapacağını şaşırmış bir şekilde koşarak uzaklaşır. Kahramanımızın asıl acılı günleri bundan sonra başlar. 'En sevdiğim yazar, yazdıklarında bana kendi dünyamı, çevremde olup biteni veren yazardır.' Goethe'nin kitabının gençlere olan etkisi büyük bir sosyal problem haline geldi. Kiliseler kitabı eleştirdi. Kilise liderleri, en büyük günahlarından biri olarak kabul edilen intiharın, hepimizin hayatındaki sık karşılaşılan soruna bir çözüm olarak sunulduğunu kabul etmedi. Muhtemel toplu intihar dalgasından korkan Norveç, Avusturya, Danimarka gibi Avrupa ülkeleri kitabı yasakladı. 'Şunu anladım, dünyada karışıklıklara yol açan şeylere belki de hile ve kurnazlıktan çok yanlış anlamalar ve tembellik sebep oluyor.' Maalesef, Goethe'nin tahmin edemediği bir şey vardı. Romanın baş kahramanı Werther'in peşinden gidecek birçok gencin olmasıydı. Böylece birçok farklı Avrupa ülkesinden ntihar raporları gelmeye başladı. Tam olarak romanda geçtiği gibi mavi bir palto ve sarı pantolon giymiş genç erkekler şehirlerin her yerinde intihar etmiş olarak bulunuyordu. İhtihar edenlerin tamamı kafalarına kurşun sıkarak bunu gerçekleştirmişti. Çünkü romanı trajik kılan şey ise romanın Werther'in intiharıyla son bulmasıdır. Birçok genç, tam da Genç Werther'in Acıları'nda olduğu gibi hayata gözlerini yumdu. 'Ben bu derde mezardan başka çare göremiyorum.' Böylece Goethe, kitabının ikinci baskısı basıldığında, tüm okuyuculara bir uyarı vermek zorunda kaldı. Kitabın kapağına 'Bir erkek ol ve benim ayak izlerimi takip etme.' notunu ekledi. Böylece zamanla intihar sayısı azaldı. Günümüzde, Genç Werther'in Acıları tüm zamanların en popüler edebi eserlerinden biri olarak kabul ediliyor. Edebiyatçılar, yaklaşık 2.000 kişinin Genç Werther'in Acıları'nı okuduktan sonra intihar ettiğini tahmin ediyor. 'Nasıl oluyor da insanı mesut eden bir şey aynı zamanda felaketinin de kaynağı oluyor.' Genç Werther'in Acıları'nı satın almak için tıklayınız...

Goethe okuyanları intihara sürükleyen kitabını neden yazdı?

GOETHE KİMDİR?