Ernest Hemingway'in İstanbul'a geliş amacı neydi?

Ölüme karşı tutku dolu, her durumda kendini vurmaya meyilli, ayaklanma ve iç savaşın olduğu her yerde var olan yazar Hemingway, bunların dışında son edebi boksörcü, avcı, kampa ve doğaya düşkün bir adamdı… Sık sık kendini öldürmekten bahseden yazarda intihar denemeleri baş gösterdi ve bir sabah eline aldığı bir çifteliyi şakağına dayayarak bu amacına ulaştı. Kod adı, 'Agent Argo' olan ünlü yazar Ernest Hemingway'in, bir ajan olarak da çalıştığını biliyor muydunuz? Ya da Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarından kurtulduğunu; diyabet, kanser, kırık bir kafatası ve ezilmiş bir kaburgayla yaşadığını? Hemingway hayatı boyunca şarbon, sıtma, cilt kanseri ve zatürree gibi birçok hastalıkla mücadele etti. İki uçak kazası atlattı. Diyabet, böbrek yırtılması, hepatit, dalak yırtılması, omurga kırığına rağmen yaşamaya devam etti. Önüne geçemediği tek şey kendisi oldu. En sonunda, en sevdiği silahını eline alıp evinin antresine gitti ve intihar etti. İsmini babası ve amcasından alan 'Ernest Miller Hemingway' 21 Temmuz 1899 tarihinde beş çocuklu bir ailenin iki erkek çocuğundan birisi olarak ABD'de doğdu. Kendisi gerçekte bir nevi Rambo. Makineli tüfekle köpekbalığı tarıyor, el bombalarıyla denizaltılara kafa tutuyor ve koca koca ülkeleri birbirine düşürüyordu. Çocukluğunun büyük bölümü annesinin isteği üzerine kız kıyafetleri giyerek geçirdi. Annesi saçını kız saçı gibi kestiriyor ve komşularına onu, kızı 'Ernestine' diye tanıtıyor ve belki de bu yüzden Hemingway hayatı boyunca başkaldıran maço bir tavır takınıyordu. 1928'de babası intihar eder ve kız kardeşi Madelaine'nin anılarında yazdığına göre ona 'Ben de muhtemelen onun yolundan gideceğim.' dedi. Hemingway soyadını taşıyıp da intihar eden tek insan babası değil. Hemingway ve babası dışında tek erkek kardeşi Leicester ve kız kardeşi de ölmek için intiharı seçiyor. Depresyon, uyuşturucu ve birçok sorun daha Hemingway'lerin peşini bırakmıyor. Torun Margaux Hemingway, dedesinin ölümünden 35 yıl sonra 2 Temmuz 1996'da ölümcül dozda phenobarbital alarak dedesiyle aynı gün intihar eder. Avrupa'da yaşadığı yıllarda sık sık boğa güreşlerine giden Hemingway'in bir başka tutkusu da safari. 'Bir keresinde 400 tavşan vurdum.' diyerek basına av seferleriyle övünüyor. Laneti bu seferlerde de peşini bırakmıyor. 1954'te Afrika'da gittiği safariler sırasında 2 günde 2 uçak kazası atlatıyor. İlki az hasarlı olsa da ikincisinde karaciğer, dalak ve böbreğinde yırtıklar, omurgasında kırıklar oluşuyor. Çeşitli yerleri yanan Hemingway'in kafatası da çatlıyor. Hemingway ile İrlandalı yazar ve şair James Joyce, oldukça yakın dostlardı. İki yazar Paris'teyken sık sık baş başa dışarı çıkardı. Bu buluşmaların çoğunda Joyce, kavga çıkarırdı. Hemingway boksa bayılırdı ve hatta bir seferinde Jack Dempsey onunla antrenman yapmaktan ne denli korktuğunu şu şekilde dile getirmişti: 'Boksa yeteneği olduğuna gerçekten inanan biri olarak Hemingway'in kendini ringe atarken delirdiğini düşünürdüm. Onu durdurabilmek için canını yakmam gerekirdi.' Joyce ne zaman bir kavgaya bulaşsa yaptığı tek şey 'Hakla onu Hemingway!' diye bağırmaktı. Hemingway'in, dostunun düşmanına düşünmeden saldırmasıyla ikili, tarihteki ilk ve son edebi boksörler olarak anılmaya başladı. 1934'te yayınlanan öykü kitabından kazandığı parayla kendisine 11.5 metrelik bir tur teknesi alan Hemingway, ismini 'Pillar' koyarak teknenin donanımını ciddi anlamda geliştirdi. Ardından uzman bir balıkçı oldu. 1938 senesinin yazında tek başına 52 tane kılıçbalığı yakaladı. Hatta Hemingway'in balıkçılığı Küba'da öylesine büyük bir efsaneydi ki Castro 1960 senesinde Hemingway'in onuruna balıkçılık turnuvası bile düzenlemişti. 1935'te Hemingway güverteye çıkardığı hayvanla ile öylesine boğuşmuştu ki Colt tabancasıyla kendini her iki bacağından da vurmuştu. Bu durum Yaşlı Adam ve Deniz romanına da ilham oldu. 1917 yılında ülkesi savaşa girdiğinde Hemingway de orduya katılmak istedi. Ancak sol gözündeki bozukluktan dolayı orduya alınmadı. Ardından Kızılhaç gönüllüsü olarak Avrupa'ya gönderildi. Avusturya'da ambulans şoförü olarak görev yaparken birkaç adım ötesinde patlayan bir top mermisi yüzünden yaralanan Hemingway hem yaralandığı esnada hem de hastanede yaşadığı tecrübelerin etkisiyle meşhur romanı A Farewell to Arms'ı (Silahlara Veda) yazdı. 1931'de Hemingway'e özel bir kedi hediye edildi. Beyaz bir kediydi ve polidaktildi. Yani fiziksel olarak genetiği bozuktu ve patilerinde altı parmak vardı. Hemingway kediye 'Snowball' adını verdi. Bu nadir mutanta âşık olan Hemingway sonraları Key West'teki arazisinde özgürce dolaşan 50 kadar mutant kedi evlat edindi. Bu sevdasını yazılarında da öyle çok dile getirdi ki genetiği bozuk kediler bir süre sonra 'Hemingway'in kedileri' olarak anılmaya başladı. 40'lı yıllar süresince J. Edgar Hoover güvenmediği herkesi takip ettirdi. Bu isimler genellikle ünlü insanlar, aydınlar ya da kısaca onunla aynı fikirde olmayan herkes olabilirdi. Hoover'ın Hemingway ile ilgili gerçeğe yaklaşıp yaklaşmadığını bilemiyoruz ancak yazarın bütün bu süreçte gerçekten bir KGB ajanı olduğu artık saklanmıyor. Bu ifşa Soğuk Savaş döneminde Sovyet arşivlerine girmeyi başaran eski KGB ajanı Alexander Vassiliev'den geldi. Vassiliev, Hemingway'in casus kelimesine karşılık kullandıkları terimlerden biri olan 'destek kuvvet' olarak nitelendirildiğini belirtti. Yazar Küba ve İngiltere'de Sovyet ajanlarıyla buluşuyordu ve Sovyet kayıtlarına göre de onlara yardım etmekten gerçekten memnundu. Hemingway'e verilen kod adı 'Argo'ydu ve istihbaratlar yazar tarafından kendilerine iletiliyordu. Ancak Hemingway'in iyi bir casus olmadığı ortaya çıktı. Gönderdiği istihbaratlar ya konuyla alakasız ya da işe yaramayan bilgilerden oluşuyordu. Bu sebeple KGB, yazarın yardımından vazgeçti. Hemingway, 1922 yılında Türk - Yunan Savaşı'nı gözlemlemesi için Toronto'da çalıştığı gazete tarafından İstanbul'a gönderildi. I. Dünya Savaşı sırasındaki Trakya göçünü, işgal altındaki İstanbul'u, değişen yönetimi kendine özgü bir duruşla tanımlamaya çalıştı. Gönderdiği mektuplarda doğup yaşadığı topraklardan çok uzaklardaki insanların hayatlarını -doğal olarak- kendi yorumunu katarak anlatır. Bazı öngörüleri ve keskin tespitleri gerçekleşmez. Bu hem çok bilinmeyenli denklemlerle devam eden savaştan hem de Hemingway'e duygusal – kurgu cümleleri kurduran hayal gücünden kaynaklanır. Yine de dönemi yaşamış biri olarak anlattığı olaylar, yer verdiği anekdotlar Mütareke İstanbul'u ve Türkiye'si için oldukça kıymetlidir. İşte Hemingway'in anlatımıyla Mütareke İstanbul'u ve Türkiye'si: 'Sabah uyanıp da Haliç üzerine çökmüş sisten incecik ve tertemiz başlarını uzatan minareleri görüp bir Rus operasındaki aryayı hatırlatan müezzinin, dokunaklı sesiyle müminleri yalvarırcasına duaya çağırdığını duyduğunuzda Doğu'nun sihrine eriyorsunuz. Pencere camında yansıyan görüntünüze bakınca, sizi dün gece keşfeden sineklerin ısırıp kızarttığı yerleri görüyor ve kendinizi tam tamına Doğu'da buluyorsunuz. Pierre Loti'nin hikâyelerindeki Doğu'yla, günlük yaşantının Doğu'su arasında gerçekten mutlu bir orta yol bulunabilir. Ama bunu ancak göz kapakları yarı aralıkla bakan biri görebilir. Ayrıca yediklerine aldırmaması, sinek lokmalarına dayanıklı olması şartıyla. İstanbul'da kaç kişinin yaşadığını kimse doğru dürüst bilmiyor. Şimdiye kadar sayım yapılmamış. Tahminlere göre, bir buçuk milyon insan yaşıyormuş. Yağmur yağmadığı zaman İstanbul'da o kadar çok toz oluyor ki, Pera'ya paralel tepelerin üzerindeki sokaklardan geçen köpeklerin ayaklarından havaya sanki bir toz bulutu yükseliyor ve rüzgâr esti mi, arada tam ve yoğun bir bulut oluşuyor. Yağmur yağınca da, her taraf çamur içinde. Kaldırımlar öylesine dar ki, herkes sokakta yürüyor, sokaklar da dereden farksız. Motorlu araçlar, atlı arabalar, tramvaylar, sırtlarında ağır yükleri taşıyan hamallar hep birlikte gidip geliyorlar. Sadece iki ana cadde var. Geri kalanların hepsi ara sokak. Büyük baş hayvanların eti kötü, çünkü Türkler sığır beslemiyor. Sığırların en işe yarayanları Mustafa Kemal'in ordularına silâh ve cephane taşıyan kağnıları çeken iri, ay boynuzlu öküzler. Türk etlerini çiğnemekten çene kaslarım bir buldog köpeğinin kasları kadar sağlamlaştı. İstanbul'da tam 168 resmî izin günü var. Cumaları Müslümanların, cumartesileri Yahudilerin, pazarları da Hristiyanların tatil günü. Ayrıca Katoliklerin, Müslümanların ve Rumların hafta içlerinde dinî bayramları var. Yahudilerin dinî bayramları da cabası. Bu yüzden İstanbul'da her delikanlının en büyük emeli, bir punduna getirip banka memuru olmak. Kazanana Ödül Yok Ernest Hemingway, Kazanana Ödül Yok'taki öykülerini, yaratıcılığının doruğundayken kaleme aldı. Avcılar, eşler, bilge yaşlı adamlar, garsonlar, boğa güreşçileri, hepsi burada, uçlarda yaşıyorlar, ölümün kaçınılmaz gerçekliğiyle yüzleşiyorlar. Böylesi karakterler, diyaloglar, zaman ve mekân, olağanüstü içgörü yalnızca Hemingway'in hayal gücünden doğabilirdi. Her biri yazarın eşsiz yeteneğiyle bezenmiş öykülerden oluşan Kazanana Ödül Yok, Hemingway'in eserlerine bir başlangıç yapmak ya da romanlarında derinlemesine ele aldığı temalara genel bir bakış için çok başarılı bir derlemedir. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… Ünlü Nick Adams Öyküleri, unutulmaz bir karakterin çocukluktan önce delikanlılığa, sonra da askerlik, gazilik, yazarlık ve babalığa adım atışını yani, Hemingway'in yaşamıyla büyük paralellikler taşıyan bir olaylar dizisini gözler önüne seriyor. Ancak Philip Young'ın da önsözde belirttiği gibi, 'Hemingway doğal olarak öykülerinin anlaşılmasını ve bu tür düşünceler olmaksızın keyifle okunmasını amaçlıyordu ki uzun zamandan beri olagelen de budur aslında.' Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… Hemingway'in normal uzunluktaki tek piyesini sunan Beşinci Kol ve İspanya İç Savaşının Dört Öyküsü, 1930'ların İspanya'sını görkemli bir şekilde duyumsatıyor. Hemingway'in kuşatılmış Madrit'in içinde ve çevresinde gazete muhabiri olarak yaşadığı serüvenlerden oluşturulan bu eserlerde savaşın, askerler, siviller ve savaşı haberleştirmek için gönderilen muhabirler üzerindeki dokunaklı etkileri betimleniyor. Ernest Hemingway, İngilizce nesirin biçemini değiştirmek için yirminci yüzyılda başka her yazardan daha fazla şey yaptı ve bu çabaları için 1954'te Yazın Nobeli ile ödüllendirildi. Hemingway, kısa bildirim tümceleriyle yazdı ve katı, kısa, özlü nesiriyle tanındı. Güneş Doğar da'nın ve Silahlara Veda'nın yayımlanması, Ernest Hemingway'in yazın alanında yirminci yüzyılın en büyük ışık kaynaklarından biri olarak tanınmasını anında sağladı. Daha önce gazetecilik ve Dünya I. Savaşında ambulans sürücülüğü yapan yazar, uluslararası ün getiren kariyerine 1920'lerin Paris'indeki göçmen topluluğunun üyesi olarak başladı. Hemingway, boğa güreşi ve büyük av düşkünü olduğu için başlıca kahramanları, her zaman, gerek fiziksel gerekse duygusal kaynaklı görülmeyen yaraların acısını çeken, cesaret ve metanet sahibi erkekler ve kadınlar oldu. İspanya İç Savaşını haberleştirip bazılarınca yazınsal gerçek başyapıtı sayılan Çanlar Kimin İçin Çalıyor'da kurgu olarak betimlediği gibi Dünya II. Savaşını da haberleştirdi. Kısa romanı Yaşlı Adam ile Deniz, 1953'te Pulitzer ödülünü kazandı. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… Çağımızın önde gelen yazarlarından Ernest Hemingway, 1899'da Chicago yakınlarında doğdu. Babası doktordu. Hemingway ortaokulu bitirdikten sonra, Kansas City Star adlı gazetede çalışmaya başladı. Birinci Dünya Savaşı'na gönüllü olarak katıldı. 1918'de İtalyan ordusunda çarpışırken yaralanarak, cepheden ayrıldı ve Paris'e yerleşti. Burada Ezra Pound'dan büyük destek gören Hemingway, önce 'Güneş de Doğar ve 'Silahlara Veda' adlı romanlarını yazdı. Silahlara Veda, yazara büyük ün sağladı. Bunu avcılık serüvenlerini anlatan 'Afrika'nın Yeşil Tepeleri' izledi. Dönemin birçok sanatçısı gibi İspanya İç Savaşı'na da katılan Heminhway, 1940'ta bu savaşı anlatan güçlü romanı 'Çanlar Kimin İçin Çalıyor?''u yayımladı. Bu roman çok geçmeden sinemaya uyarlandı. 1952'de yazdığı 'İhtiyar Balıkçı' büyük yazarın ününe ün kattı. Bu başarısını 1953'te Nobel Edebiyat Ödülü izledi. 1961'de av tüfeğiyle vurularak ölen yazarın intihar mı ettiği, yoksa kazaya mı uğradığı kesin olarak öğrenilemedi. Afrika'nın Yeşil Tepeleri, yaşanmış bir safarinin öyküsüdür; Ernest Hemingway'in başından geçen serüvenleri anlatışındaki ustalığın bir ürünüdür. Hemingway, Avrupa'da bulunduğu yıllarda sık sık Afrika'ya avlanmaya gitmiştir. Kendi ülkesinde de balıkçılıkla birlikte, avlanmanın her türüne ilgi duymuş; çoğunlukla avlanabileceği yerlerde yaşamış; daha sonra da bunları birbirinden güzel öykülerle anlatmıştır. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… Ormanda, çamların iğne yapraklarıyla kaplanmış kahverengi toprağa yüzükoyun uzanmış; çenesini, kavuşturduğu kollarına dayamıştı. Çam ağaçlarının tepelerinde, yükseklerde bir yel estirip duruyordu. Uzandığı yerden hafif bir eğimle inen dağın yamacı, aşağılarda alabildiğine dikleşiyordu. Geçit boyunca dolana dolana giden yolun yağlı karasını bile görebiliyordu yattığı yerden. Yolun kıyısında bir ırmak vardı; geçidin aşağısında, akarsuyun yanı başındaki hızarı; büğetten, yaz güneşi altında dökülen apak suları da görebiliyordu. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… Güneş de Doğar, Ernest Hemingway'in ilk, ancak en ünlü kitaplarından biridir. Roman çok büyük ilgi görmüş, sinemaya da aktarılmıştır. Hemingway, savaşı değişik boyutlarıyla ele alan bir yazardır. Bu romanda da olduğu gibi, savaşın insan üzerindeki etkisini, insandan neler alıp götürdüğünü bütün doğallığıyla yansıtan bir ustadır. Bu açıdan bakınca, Hemingway'in ününün ve yazdıklarının evrenselleşmesi doğaldır. Güneş de Doğar'daki kişiler, savaş sonrası değer yargıları yiten, değişen yaşamları üç aşağı beş yukarı birbirine benzeyen insanlardır. Romanın baş kişileriyse, bu çöküntüyü olanca derinliğiyle yaşarlar. Hemingway yaşamı, ister av, ister savaş alanında, isterse arenada, nerede olursa olsun düş kırıklıklarıyla dolu bir savaş gibi algılar. Yaşadıklarına gözlemlerini de katınca, her biri ötekinden güzel, inandırıcı ve dünyanın dört bir yanındaki okuyucuya seslenen dev yapıtlar ortaya çıkarır. Güneş de Doğar'da Hemingway, aşklarındaki, yaşamlarındaki düş kırıklıklarını eğlenerek, bohem hayati yaşayarak, başka mutluluklar arayarak unutmaya çalışan insanları anlatır. Çağdaş Amerikan yazının güzel örneklerinden olan Güneş de Doğar, yayınevimizin sürdürdüğü Hemingway Bütün Dizisi'nin de unutulmayacak başyapıtlarından biridir. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… Akıntı Adaları, Nobel Edebiyat Ödüllü Hemingway'in, yazarlığının en olgun döneminin ürünlerinden biridir. Hemingway'in bizzat yaşadığı ve duygusal yönü ağır basan serüvenlerden yola çıkılarak yazılmış olan roman, yazarın son kitaplarından biridir. Üç bölümlük bu romanda yazar, hareketli ve karmaşık bir serüvenler zinciriyle okuru adeta bağlıyor. Kısa, yalın cümleler kullanan, özgün sert tarzı ile bilinen ve 'tragedya yazarlarının sonuncusu' olarak tanımlanan yazarın insanı sarsan anlatım yeteneğiyle roman okumanın tadına varacaksınız. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… Ya Hep Ya Hiç, ailesini ekonomik olarak ayakta tutabilmek için Küba ve West Adası arasında kaçakçılık yapmak zorunda kalan dürüst bir adam olan Harry Morgan'ın hüzünlü hikâyesidir. Yaşam onu, bölgeye akın eden zengin ve sefahat düşkünü yatçıların dünyasına götürür ve alışılmadık bir rol oynamasına neden olur. Son derece gerçekçi ancak yine de Hemingway'in eserleri arasında en incelikle işlenmiş ve etkileyici ilişkilerle bezenmiş örneklerden olan Ya Hep Ya Hiç, sizleri bekliyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… Kilimanjaro'nun Karları, Hemingway'in çok beğenilen ve en popüler yapıtlarından seçilmiş on kısa öyküden oluşmaktadır. Öyküler, Kazanan Hiçbir Şey Almaz, Kadınsız Erkekler, Beşinci Kolon ve İlk Kırk Dokuz Öykü isimli yapıtları arasından seçilmiştir. Ayrıca, Hemingway'in yetişkinler için yazdığı öyküler arasında bir Amerikan dergisinde yer almaya değer bulunan ilk eseri Katiller ve babasının intiharına ilk kez gönderme yapan otobiyografi tadındaki Babalar ve Oğullar da yer almaktadır. Hemingway'in biyografisini yazan Carlos Baker, Francis Macomber'in Kısa ve Mutlu Yaşamı adlı kısa öyküsünü, 'öz gözlemin, kulaktan dolma bilgilerin ve uydurmaların harika birleşimi' olarak nitelendirmiştir. Hemingway'in 'Bütün gerçekleri burada anlattım' diyerek pek övündüğü, kitaba ismini veren kısa öyküyse, içinde, üstüne romanlar yazılacak kadar çok malzeme barındırmaktadır. Sadeliklerinin güzelleştirdiği, yaratıcılıklarıyla heyecan veren, özenle işlenmiş her kelimesiyle türünün en iyi örneklerinden olan bu kısa öyküler sizleri bekliyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız… Ernest Hemingway'in 1920'lerdeki Paris'le ilgili olup 1964'te ölümünden sonra yayımlanan klasik anıları, en sevilen eserlerinden biri olmayı sürdürüyor. Eserin metninde Hemingway'in kişisel evrakının 1979'da ortaya çıkmasından beri yapılan değişiklikler, metin yayımlanmadan önce araştırıcılar tarafından incelenip tartışıldı. Şimdiyse düzeltilmiş yeni özel bu basım, orijinal el yazmasını yazarın yayımlanmasını düşündüğü şekilde sunuyor. Ayrıca Hemingway'in oğlu Jack, ilk karısı Hadley, F. Scott Fitzgerald ve Ford Madox Ford ile yaşadıklarını gün yüzüne çıkaran, tamamlanmamış, daha önce hiç yayımlanmamış bir dizi eskiz yanı sıra sanatı konusunda ilk başlardaki denemeleriyle ilgili derin görüşlü anıları da var. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayınız…