Edward Said’in Şarkiyatçılık kitabından 20 alıntı

Şarkiyatçılık, Batı'nın Şark'a yaklaşımını betimlemek için kullandığım, tür belirten bir terimdir. Edward Said oryantalizme dair ne söyledi? İslam'ın Roma'ya üstün gelmesi, Roma'yı gölgede bırakması, geçmişte ya da günümüzde hiçbir Avrupalının zihninden silinmiş olamaz. Birinci Dünya Savaşı'nın sonuna değin Avrupa, dünyanın yüzde 85'ini sömürgeleştirmişti. Laik dünya, insanlar tarafından üretilmiş bir şey olarak tarihin dünyasıdır. Benim iddiam şu: Şarkiyatçılık, Batı'dan güçsüz olduğu için Şark'a kararlı bir biçimde dayatılmış olan bir siyasal öğretidir temelde; Batı, bu dayatmada, Şark'ın güçsüzlüğüyle birlikte farklılığını da görmezden gelir. İslam bilincini tazeleyecek 20 kitap Doğu ve Batı arasındaki ilişki her şeyden önce bir güç ve üstünlük ilişkisidir. Şark, Avrupa'nın sadece komşusu değildir; Avrupa'nın en büyük, en zengin, en eski sömürgelerinin mekânı, uygarlıkları ile dillerinin kaynağı, kültürel rakibi, en derin, en sık yinelenen Öteki imgelerinden biridir. Dil insan zihninin cephaneliğidir; aynı anda hem geçmişin ganimetlerini hem de gelecekteki zaferlerin silahlarını taşır. Şarkiyatçılar bireyleri ele almakla ilgilenmezler. (Yani onlar için sadece Şarklılar, Asyalılar var. Orada ölen, aç kalan bir insan değil bir şarklıdır.) Öğrencilerimiz bugün, sözcüğün gerçek anlamıyla 'okumak' yerine, internetten ya da kitle iletişim araçlarından ulaşılan parça bölük bilgilerle sersemlemiş durumda genelde. Metnin gücü, Arap, Fransız ya da İngiliz ürünü olmasından değil, sözcüklerin kudretinden, diriminden kaynaklanır. Eleştirel irdelemenin hareket noktası, kişinin gerçekte ne olduğunun bilincine varmasıdır... Avrupa'nın İslam'a yönelik ilgisinin kaynağı merak değildir, Hıristiyanlığın karşısındaki tek tanrıcı, kültürel ve askeri bakımdan zorlu bir rakipten duyulan korkudur. Müslümanlar ile Arapların nesnel olamayacaklarını ama onlar hakkında yazan Lewis gibi Şarkiyatçıların, tanım gereği, eğitimleri sayesinde ve sırf Batılı olmaları nedeniyle nesnel oldukları imasıyla birlikte, gerçek bir tarihçinin nesnel, dürüst, yansız olması gerektiğini vaaz eder. Şark, Avrupa'nın maddi uygarlığı ile kültürünün bütünleyici bir parçasıdır. Şark, sırf sıradan on dokuzuncu yüzyıl Avrupalının varsaydığı tüm o basmakalıp biçimleriyle 'Şarklığı' keşfedildiği için değil, Şarkın Şarklı kılınabilmesi -yani, Şarklı kılınmışlığa boyun eğmesi- için de Şarklaştırıldı. Şark'ın önce bilinmesi, sonra istila edilip mülk edinilmesi, ardından da yeniden yaratılması gerekiyordu. Bugün kişinin kendini tek bir monografi çerçevesiyle sıkı sıkıya sınırlamasının olanaksız hale gelmesi gibi bir ayırıcı özelliği vardır çağımızın. Kültürler, başka kültürleri oldukları gibi değil - alımlayanın lehine olmak üzere- olmaları gerektiği gibi alımlayarak, bu kültürlere bütünsel dönüşümler dayatma eğilimi göstermiştir her zaman. Bundan böyle 'İslâmî Şark', Müslümanları insan olarak, tarihlerini de tarih olarak göstermeyen, sadece Şarkiyatçıların gücünü imleyen bir kategori biçiminde ortaya çıkacaktı.