Dünyanın yeni harikası

Chichen Itza, piramitler, tapınaklar, sütunlarıyla Mayalardan kalma şehir milattan sonra 1200'lü yıllara kadar kutsal şehir merkezlerinden biriydi. Meksika'nın Yucatan Yarımadası'nda bulunan piramit, bu yarımadanın ismi ile anılır. Burası Yucatan'ın dinini merkezi sayılır. Mayaların mimari ve kültürel olarak bütün özelliklerini taşır. Chichen Maya dilinde 'kuyu ağzı' anlamına gelir. Şehirde bulunan bölgenin en büyük iki obruğu hem şehrin suyunun depolanmasına hem de tanrılarına sundukları kurbanlar için yapılan törenlerde kullanıldı. Şehir, milattan sonra 600 ile 900 yılları arasında önemli bir ekonomik güçtü. Aynı zamanda tüm güney ve Orta Amerika'da ki ticari yolları kontrol ediyordu. Chichen Itza'nın tek bir kral tarafından değil çoklu bir yönetici grubu tarafından yönetiliyordu. Şehrin tüm binaları birbirine 'Beyaz Yol' adı verilen taş döşeli yollar ile bağlanıyordu. Şehir, 1250 yılı civarında eski önemini kaybetmeye başladı ve Chichen Itza'ya İspanyol sömürgeciler geldiğinde önemli bir zarar görse de hiçbir zaman tamamen terk edilmedi. 1400'lerde insanlar Chichen Itza'yı ormana terk ettiler. Şaşırtıcı mimari ve sanat eserleri bıraksalar da, şehrin sakinleri evlerini neden terk ettikleri konusunda hiçbir kanıt bulunmaz. Bilim adamları, kuraklıkların, fetih ve hazine için kraliyet arayışlarının Chichen Itza'nın çöküşüne neden olduğunu söylüyorlar. Mayalar, piramidi astronomi ve matematik bilimi ile sistemli bir çalışma yürütmek amacıyla bu piramidi yaptılar. Kristof Kolomb öncesi dönemde kurulmuş olan piramit günümüzde Meksika'nın en çok ziyaret edilen ikinci arkeolojik sit alanı olma özelliğine sahiptir. Yerden yüksekliği 24 metre olan piramit 1841 yılında John L. Stephens tarafından bulundu. Mayalar tanrılarının yıldızlar ve gökte olduklarını inanıyorlardı. Bu nedenle yüksek bir tepeden yapılan çalışmaların Tanrıya yakınlaşma maksadında daha yararlı olduklarını düşündüler. Piramidin en ilginç özelliklerden bir tanesi de günümüzde kullandığımız bir yıl gününü bize açıklamasıdır. Öyle ki 4 cephesinin her birinde 91 basamak bulunur. Basamak sayısı ile dört cephesinin çarpımı bize 364 sayısını verir ki tepedeki düzlük +1 olarak eklendiğinde 365 günü bulunur. Kukulkan piramidi olarak da anılan Chichen Itza, 18 derecelik bir açıyla inşa edilmiştir ki bir maya güneş yılında 18 ay vardır. Piramidin bir diğer ilgi çekici yönüyse gündüz ve gecenin eşit olduğu 20 Mart ile 23 Eylül ekinokslarında, en uzun gün olan 21 Haziran ve en kısa gün olan 21 Aralıkta, yani yaz ve kış gündönümlerinde, ayrıca 16 Temmuza denk gelen ve güneşin dünyanın tepe noktasında olduğu, Maya yeni yılının başlangıç gününde, merdivenlerin alt başında bulunan iki yılanbaşının piramidin gövde kısmındaki basamakların yaptığı gölge oyunları sayesinde adeta canlıymış hissi verir. Kukulkan piramidinin bugün çıkılamayan en tepesinde çıngıraklı yılan kuyruğu şeklinde biten bir sütun bulunur. Maya astronomisinde çıngıraklı yılan kuyruğu tasviri Pleiades takımyıldızını temsil eder. Ayrıca bu sütunun üzerinde ki yuvarlak kabartma güneşi temsil eder ve sütunun gösterdiği nokta Pleiades takımyıldızının Zenith noktası yani astronomi terimiyle gökte dünya yörüngesine göre ulaşabileceği en yüksek noktadır. Pleiades takımyıldızının 52 yılda bir döngüsünü tamamlayıp dünyanın eksenine göre tepe noktasına gelir. O gün de Maya dini ve güneş takvimlerinin başlangıç günü olması oldukça önemli bir astronomik hesabın kanıtıdır aynı zamanda. Mayalar, 52 yıllık zaman döngüsü sonunda alttakini kaplayacak biçimde üste yeni bir piramit inşa etmişlerdir ve şu anki tapınak içinde üst üste inşa edilmiş 4 tane piramit bulunur. Chichen Itza şehrinde toplam 13 tane Kutsal Top Oyunu alanı olduğu düşünülüyor. Orta Amerika'nın en iyi de denilebilecek top sahasıları 83 metre uzunluğunda, 8 metre yüksekliğinde ve birbirinden 27 metre uzaklıkta paralel iki duvarı vardır. Tapınaklar, bu sahanın iki ucunda yer alır. Oyunun dini anlamı tam olarak bilinmemekle beraber, başı kesilmiş oyuncuları resmeden duvar rölyefleri, oyunların ölümüne oynandığı izlenimini akla getirir. Aztek zamanından kalan bulgulara göre, topu duvardaki taş halkalardan geçiren, oyunu kazanmaktaydı. Maya piramidi 300 hektarlık bir görüş alanına sahip olup kent içerisinde tüm yapıları görebilmeyi sağlar. Chichen Itza'da Kukulkan piramidinin hemen arkasında bugün 168 sütunun hala ayakta kaldığı 1000 sütunlu Savaşçılar Tapınağı'na bir kemerin altından geçilerek girilir. Toltek ve Maya savaşçıları dışında, jaguar ve kartal figürleri de işli sütunların zamanında bir çatıyı taşıdığı düşünülür. Dünya çapında bir oylamada Chichen Itza, Dünyanın Yeni Yedi Harikası'ndan biri olarak seçildi.