Muhammed Ali 74 yıla neler sığdırdı?

Muhammed Ali, 17 Ocak 1942'de dünyaya geldi. Kentucky Louisville'de Odessa Grady Clay ve Cassius Marcellus Clay Sr çiftinin iki oğlundan birisiydi. Ailesi ona, 'Cassius Marcellus Clay Jr' adını verdi. Afro Amerikan ve İrlanda kökenli olan Muhammed'in, babası Cassius, sokak levhalarını boyayan bir boyacı annesi Odessa ise, temizlik işçisiydi. 'Muhammed Ali 74 yıla neler sığdırdı?' videosunu izlemek için tıklayınız... Babası için Muhammed Ali mutlaka öğretmen ya da avukat olmalıydı. Ancak onu bir gün ringde gördüğünde fikri değişti. O günden sonra 'Benim oğlum, dünya ağır sıklet şampiyonu olacak.' demeye başladı. Muhammed Ali, boksla 12 yaşında tanıştı. Ekim 1954'te babası ona Noel hediyesi olarak bir kırmızı bisiklet almıştı. Ancak bisikleti bir panayırda çalındı. Muhammed, kendisine yardım edeceğini düşündüğü bir polis aramaya başladı. Tek başına bisikletini bulabilmesi imkânsızdı. Yakınlardaki çadırlardan birinde boks maçı izleyen bir polis buldu. Polis, ne onunla ne şikayetiyle ilgilenmişti. İşte o an Muhammed, içinde bulundu şu atmosferde, hem o polisi, hem de bisikletini çalanları ekrandaki ringe çıkarıp bir boksör gibi yere sermek istiyordu. Ve oracıkta bir boksör olacağı konusunda kendisine söz verdi. Columbia Gym adlı spor salonunda ilk boks hocası Loe Elsby Martin ile tanıştı. Bisikletinin çalındığını hiç unutmadı. Hem hırslı hem de üzgündü. Hocasının ellerinde yoğuruluyor, şeklini alıyordu. National AAU ve Altın Eldiven Şampiyonası'nda amatör kayıtlara girmesi de, çok zaman almamıştı. Doğuştan yetenekliydi. 'Bugün çalışacağım ve ömrümün sonuna kadar bir şampiyon olarak yaşayacağım' düşüncesini hiç yitirmedi. Küçücük bir spor salonundan başlayan hikâye, eyalet çapında 6 ödül kazandıktan sonra bir maceraya dönüştü. 18 yaşındayken ünü Amerika'yı aştı. 1960 Roma Olimpiyatları'na katılacak isimlerden biri oldu. Ancak bir sorun vardı ki Muhammed Ali uçmaktan korkuyordu. Kafilenin Roma'ya uçakla gideceğini öğrendiğindeyse uçağa binmemek için direniyordu. Neyse ki antrenörü Joe Martin'in ısrarlarına daha fazla karşı koyamadı ve uçağa binmeyi kabul etti. Muhammed, uçağa bir paraşüt giymeden binmemişti. Yolculuğu boyunca da o paraşütü sırtından hiç çıkaramadı ve uçak inene kadar kan ter içinde kalmış, hep dua etmişti. Onun bu haline şahit olan arkadaşları ise durumunu şöyle tanımlıyordu: 'Sadece uçmaktan korkan bir süper kahraman gibiydi.' Muhammed, 1960'ta, Roma Olimpiyatları'nda, ağır hafif sıklette aldığı altın madalya ile amatörlükten profesyonel lige ilk adımını attı. Muhammed olimpiyatta, Polonyalı Boksör Zbigniew Pietrzykowski'yi yenmişti. Muhammed Ali, hala Cassius adını taşıyordu. Bir gün sokakta yürürken siyahi bir gencin kendisini takip ettiğini fark etti. Müslüman olduğunu henüz bilmediği bu genç, onu sadece 1 dakika için içeri girmesi konusunda ısrarcıydı. İçeride ne olduğu konusunda merakına yenik düşen Muhammed, sonunda içeri girdiğinde, tamamı siyahilerden oluşan bir toplulukla karşılaştı. Bu topluluk, kürsüdeki, yine kendileri gibi siyahi olan bir adamın konuşmasını dinliyordu. Bu adam, onlara siyahilerin özgürlüklerinden söz ediyordu. Bu adam, Müslüman olduktan sonra Malik el-Şahbaz adını alan Malcolm X'di. Siyahilerle ilgili verdiği uzun savaşlardan sonra, nihayet 1964'te ilk kez Hacca gidip, gerçek kardeşliği bulduğunu ilan etmişti. Bu, Muhammed'in yıllardır aradığı şeydi. Öylesine etkilenmişti ki... Aradığı o şeyi bulduğunu hissediyordu. Kardeşi Rudy Clay, kendisinden de önce Müslüman oldu; Rahman adını almıştı. Cassius da nihayet Müslüman oldu ve Muhammed adını aldı. Onlar artık Muhammed Ali ve Rahman Ali idi. Ancak bu kolay bir yaşam olmayacaktı. Muhammed, 1964'te S. Liston'u yenip Dünya Şampiyonu olduğunda 22 yaşındaydı. Boks kariyerinin yanında bir de müzik kariyeri yapmaya karar verdi. Şampiyonluğuyla aynı yıl, 'I am the Greatest' adını verdiği albümünü yayınlamıştı. Çoğunlukla şiir yorumlarından oluşuyordu. Bu albüme ait 'The Gang's All Here' adlı bir başka çalışmada da 60'ların klasiklerini yorumladı. Ancak plakçısı Columbia Records da ona Müslüman olması konusunda ağır tepki gösterenlerden oldu. Tüm albümleri toplatıldı. Zorlu bir dönemden geçiyordu ama yine de müzikten de uzaklaşmadı. Muhammed Ali, 1976'da bir albüme daha imza atacaktı. Vietnam Savaşı, 1955-1975 yılları arasında sürecekti. Savaş, Vietnam, Çin ve Sovyetler Birliği ile ABD destekçisi olan antikomünist Güney Vietnam ve başta Amerika arasında yaşandı. Amerika, 1963-1973 yılları arasında savaşa dâhil oldu. 60 bin asker kaybının olduğu bu savaşa, Muhammed Ali, 1967'de katılmayı reddetti. 'Benim Vietnamlılarla hiçbir anlaşmazlığım yok. Fakir bir halkı yakmaya ve öldürmeye yardım etmek için evimden 10 bin mil uzağa gitmeyeceğim' diyordu. Bundan sebep şampiyonluğu da boks lisansı da elinden alındı. Ayrıca savaşa gitmediği için 5 yıl hapis ve 10 bin dolar da para cezasına çarptırılmıştı. Lisansının olmayışı, pasaportunun da elinden alınması hepsi üst üste gelince Muhammed Ali, iflas ettiğini açıkladı. Ailesi yanındaydı. Ancak bunca başarının üstüne içinde bulunduğu durum onu sarsmıştı. Ona göre bu, Vietnam'a karşı savaşmaktan çok daha doğruydu. Ailesi ona maddi anlamda destek oluyordu ama o da bir şeyler yapmalıydı. Üniversitelerde yaptığı konuşmaları ücretli yaptı ve bununla geçimini sağladı. 1970'te, nihayet temyiz davasını kazandı ve boksa döndü. Bu seferki 'Asrın Maçı' diye adlandırılıyordu. 1971'de, ringde Muhammed Ali'nin karşısında Joe Frazier vardı ve Muhammed Ali, profesyonel boks kariyerinde ilk kez bir maçı kaybetti. Zorunlu olarak verdiği 3 yılı aşkın süre, belli ki onu her anlamda yormuştu. Üstelik böylesine önemli bir maça çıkmadan uzunca bir aradan sonra sadece 2 maç yapmıştı. Uzmanların görüşüne göre böyle bir maça hazır değildi. Sonra Ken Norton ile karşılaşması için ringdeydi. Ancak bu kez de çenesi kırılmış ve yenilmişti. Artık kariyerinin bittiği düşünmeye başlanmıştı. Ama o kendine inanıyordu. Vazgeçmeyecekti. Üstelik en yakınındakiler de bunun geçici bir şey olduğunun farkındaydı. Belki de sadece kendisi ve ona inanan bu küçük topluluk için şampiyon olmalıydı. Bundan sonraki maçlarda unvan için rakip olan tüm boksörleri art arda yendi. Londra'da bir unvan maçına gidiyordu Muhammed Ali. Rakibi ise, Henry Cooper'di. Kraliçe Elizabeth, maçtan önce Cooper'i saraya davet etmiş, ancak Muhammed Ali'yi kabul etmemişti. İslam Enstitüsü, Nevzat Yalçıntaş'tan Londra'da, Muhammed Ali'ye eşlik etmesini istemişti. Muhammed'i aradı, ondan otelin adresini aradı. Yalçıntaş, günlerden Pazartesi, saat 10.00'da, otelin lobisine vardığında Muhammed, diğer boksörlerle birlikte oradaydı. Kardeşi Rahman da yanındaydı. Kendisini Muhammed'e telefonda tarif etmiş; karşı bir tarife gerek duymamıştı. Muhammed Ali'yi görür görmez tanıyacağından emindi. Muhammed Ali de lobide Yalçıntaş'ı fark etti ve ona doğru yürümeye başladı. Sonra sıradan bir şey oldu. Tüm dünya için koşulsuz sevginin simgesi olması gerekecek kadar sıradan ve sevgi dolu bir andı. Muhammed Ali, Yalçıntaş'ın selamına karşılık 'Aleykümselam' dedi, önce tokalaştılar ve sonra da sarıldılar. Muhammed Ali, ağlamaya başlamıştı. Bu buluşmadan sonra Yalçıntaş, bir hata yaptığı düşüncesinden rahatsız, sorarak dile getirdiğinde, Muhammed Ali, sevinç ve acıyı aynı anda ifade eden o cümleyi kurdu: 'Yok. Hiçbir hata yapmadın. Bugüne kadar bana sarılan ilk beyaz sensin.' Bu uzun çok sesli sessizliğin üzerinden bir zaman sonra Muhammed Ali, İstanbul'a gelecek, Sultanahmet'te ona saf huzuru tattıran bir Cuma namazı kılacaktı. Erbakan ile birlikte, Sultanahmet'i dolduran on binlerce insana seslenip, sevgisini dökecek, ruhundan ruh üfleyecekti. Çünkü bu onun için inanılmazdı. Rengi hala aynıydı. Oysa karşısındaki insanlar, beyazdı... Muhammed Ali, 1978'de, Leon Spinks ile iki kez karşılaştı. İlkinde yenilse de, ringe ikinci çıkışlarında kazanan isim Muhammed Ali'ydi ve böylece 3. kez Dünya Şampiyonu olan ilk boksör oldu. 1978, 3'üncü kez şampiyon olmasının yanında aynı zamanda boksu bıraktığı yıldı. Bir şampiyon olarak, zirvede bıraktı. Profesyonel sporculuk dönemi içinde sadece 5 kez yenilgiye uğradı. 37'si nakavt, toplam 56 maç kazandı. 36 yaşına kadar devam eden profesyonelliği boyunca hem Olimpiyat hem de Dünya Şampiyonu unvanını alan Muhammed Ali, bütün şampiyonlar için tek isim olarak anılmaya başlamıştı. 1981'de, 21 yaşında bir genç intihara kalkışmış ve isteği sorulduğunda da Muhammed Ali ile konuşmak istediğini söylemişti. Vietnamlı olduğu iddia edilen bu gencin isteği karşısında kısa süren bir şaşkınlığın ardından Muhammed Ali'ye haber verildi. Kimse geleceğine ihtimal vermezken, Muhammed Ali, kalbinin sevgi dolu tarafı ile çoktan olay yerine gelmişti. Gençle yaptığı yarım saatlik bir konuşmanın ardından, onu intihardan vazgeçirmeyi başarmıştı. Ertesi gün olay manşetlerdeydi ve gazeteler Muhammed Ali'nin şu cümlesini yayımlamıştı: 'Bir hayat kurtarmak, dünyanın bütün şampiyonluklarından daha değerlidir'. Boksu bıraktığını açıklamıştı, ancak o dönemde en iyi boksörler unvan kazanmak için tekrar maç yaparlardı. Bazı kaynaklara göre Muhammed Ali, büyük bir para karşılığında Larry Holmes ve Trevor Berbick ile iki maç daha yapmayı kabul etti. Ancak yenilgisi oldukça dramatikti. Muhammed Ali 1984'te Parkinson hastalığına yakalanmış, ancak bunu da gizlemişti. Bu hastalıkla uzun yıllar mücadele edecekti. Bu ringe son çıkışı olmuştu. Belki ringe çıkmıyordu; ama o, hala Muhammed Ali'ydi. 1984'te, ABD Başkanı Ronald Reagan'a yeniden kendisinin seçilmesi için destek verdiğini açıklamıştı. 90'larda tüm dünya gözünü Irak'a çevirmişti. Kuveyt'i işgal eden diktatör Saddam Hüseyin, ülkesinde yaşayan 700'ü Amerikalı, 2 bin yabancıyı rehin almıştı. 1990'da, Körfez Savaşı sırasında, bir Müslüman olarak bu durumdan rahatsız olan Muhammed Ali, Irak'ın başkenti Bağdat'a bizzat gitti. Bağdat'a bir politikacı olarak değil, bir Müslüman olarak geldiğini özellikle belirten Muhammed Ali, Saddam Hüseyin ile rehineleri serbest bırakması üzerine görüştü. Yanında 15 rehine ile Amerika'ya döndü. Atlanta, Georgia'da düzenlenen 1996 Yaz Olimpiyatları'nda, ateşi yakma onuru verilmişti. Bir zamanlar gencecik kalbini hızla attıran olimpiyatlarda, şimdi gençleri izleyen deneyimli taraftaydı. 27 Temmuz 2012'de de, Londra'da düzenlenen 2012 Yaz Olimpiyatları açılış töreninde, olimpiyat bayrağını taşıdı. Ancak Parkinson'un ilerlemesinden sebep, karısı Lonnie'nin desteğine ihtiyaç duydu. Atlanta, Georgia'da düzenlenen 1996 Yaz Olimpiyatları'nda, ateşi yakma onuru verilmişti. Bir zamanlar gencecik kalbini hızla attıran olimpiyatlarda, şimdi gençleri izleyen deneyimli taraftaydı. 27 Temmuz 2012'de de, Londra'da düzenlenen 2012 Yaz Olimpiyatları açılış töreninde, olimpiyat bayrağını taşıdı. Ancak Parkinson'un ilerlemesinden sebep, karısı Lonnie'nin desteğine ihtiyaç duydu. 2001'de gerçekleşen 11 Eylül saldırıları üzerine başına taktığı New York İtfaiye Müdürlüğü şapkası ile sıfır noktasına gitti ve Müslümanlara desteğini şu cümlelerle ifade etti: 'Beni asıl inciten, 'İslam' adının bulaştırılması ve 'Müslüman' bulaştırılması ve sorun çıkarılıp nefret ve şiddete yol açılması. İslam, katil dini değildir. İslam, barış demektir. Evde öylece oturup insanların sorunun kaynağı olarak Müslümanları yaftalamalarına seyirci kalamazdım'. Muhammed Ali'nin ismi, Hollywood Bulvarı'na yazılan ünlü isimleri arasındaydı. Ancak bir fark vardı. 2 bin 4 yüzden fazla ünlünün adı yerde yazıyorken, 'Muhammed Ali' adı, 2002'de duvara yazılmıştı. Çünkü inandığı dinde, Peygamberi Hz. Muhammed'in adını taşıyordu. Irak'tan sonra bir de, 17 Kasım 2002'de, Birleşmiş Milletler Barış Elçisi olarak Afganistan'a gitti. BM özel konuğu olarak 3 günlük bir iyi niyet misyonu için Kabil'deydi. Yıllardır Parkinson ile savaşan Muhammed Ali'nin, 2014'ten itibaren sağlık sorunları artmaya başladı. Muhammed Ali, 20 Aralık 2014'te, rahatsızlandı ve akciğer iltihabı sebebiyle hastaneye yatırıldı. Kısa süreli bir tedavinin ardından taburcu oldu ve 15 Ocak 2015'te de, idrar yolu enfeksiyonu sebebiyle hastaneye yatırılmıştı. Ertesi gün taburcu oldu. Muhammed Ali, 3 Haziran 2016'da, bu kez solunum yolu sebebiyle yatırıldığı hastanede, doğal nedenlere bağlı gelişen septik şok nedeniyle vefat etti. Cenaze töreni Cuma gününe planlandı. Muhammed Ali doğduğu Louisville'de, halka açık bir cenazede toprağa verildi. Cenaze namazını bir İmam kılsa da diğer din adamları da törendeydi. Törende anma konuşmasını ise, ABD Eski Başkanı Bill Clinton yaptı. Cenazeye katılan isimler arasında Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da vardı. Erdoğan, sadece cenazeye katılmadı. Bir de, Bloomberg'in görüş bölümünde yayınlanmak üzere, 'Muhammed Ali Mirasını Yaşatmak' başlıklı bir yazı yazdı: 'Neden Türkiye'nin cumhurbaşkanı, Amerikalı bir boksörün cenazesi için dünyanın öbür ucuna uçar?'diye düşünebilirsiniz? Cevabı basit: Türk halkı adına saygılarımı sunmak için. Çünkü onun olağanüstü hikayesi burada bitmemeli. Dünya liderleri, Ali'nin ideallerini hayata geçirerek birçok kalıcı soruna çözüm bulabilir. Ben de, Türkiye'deki sayısız insan gibi 1970'lerdeki pek çok gece uykusuz kalarak, sabahın erken saatlerinde Louisville'deki maçları izlemek için kalktım. Muhammed Ali, tüm ailelerin çay saatlerinde, profesyonel boksla ilgili konuşmalarını, ilerleyen günlerde arkadaşlar ve meslektaşların şampiyona maçlarını değerlendirmelerini sağlayan büyüleyici bir figür haline gelmişti. Coşku öylesine âşikardı ki, bir Türk halk sanatçısı, Ali'nin 1974'te George Foreman'a karşı yaptığı unvan maçı 'Rumble in the Jungle'ı ölümsüzleştirmek için şarkı yaptı ve halkın şampiyonuna, her yerde ezilen insanların kahramanı olarak seslendi. İnsanlığın çok daha büyük zorluklarla karşı karşıya olduğu ve görünüşe göre bu acil sorunları doğrudan ele alacak cesareti olmadığı bir dönemde, dünya liderleri, Muhammed Ali'den esinlenebilirler. Onun barış, özgürlük ve dayanışma mesajları, Türkiye'nin de bazı temel politikalarına işaret eder. Türkiye bugün dünyada en çok sayıda mülteciye ev sahipliği yapan ve üçüncü en çok insani yardım yapan ülke konumundadır. 2011'de Suriyeli sığınmacılar için açık kapı politikası benimseyen Türkiye, savaştan kaçan 3 milyondan fazla insanı bağrına basmış ve onların ihtiyaçları için 10 milyar dolar harcamıştır. Suriyeli sığınmacılar, ücretsiz eğitim, sağlık ve meslek edindirme hizmetlerinde yararlanmaya devam etmektedirler. Ne yazık ki, uluslararası toplumun katkıları Türkiye'nin insani bütçenin bir kısmını oluşturmuştur. İslam toplumları, Ali'nin yaşadıklarını unutmamalı ve kendi içlerindeki Hristiyan ve Yahudilerin kendilerini o toplumun bir parçası olarak hissetmeleri için gerekli adımları atmalıdırlar. 2002'den beri Türkiye, mirasının önemli bir parçası olarak gördüğü harabe durumdaki kilise ve sinagogları yeniden inşa etmek için milyonlarca dolar harcamıştır. 2007 yılında, Akdamar adasında bulunan, ortaçağa ait bir Ermeni kilisesi olan Kutsal Haç Katedrali kapsamlı restorasyonunun tamamlanmasının ardından yeniden hizmete girmiş, geçen yıl da Avrupa'daki en büyük Yahudi ibadethanesi olan Edirne Büyük Sinagogu restore edilmesinin ardından yeniden açılmıştır. Muhammed Ali'nin spordaki başarılarına dair çok fazla konuşma olacaktır. Ancak, unutmamak gerekir ki, vefatı fikirlerinin kökleşmeyeceği anlamına gelmez. Ali'nin yıllar önce ortaya koyduğu meseleler, halen güncelliğini korumaktadır. Bu itibarla, Halkın Şampiyonu'nu onurlandırmanın doğru yolu, özgürlük, eşitlik ve dayanışma tasavvurunu yaşatmaktır'. (Derlenmiştir.)