Modern astronominin kurucusu: Bitruci

Haberimizin içinde aşağıdaki tanımlar yer almaktadır. Anlamlarına kısaca göz gezdirmenizde fayda olacaktır. Batlamyus: Antik Çağ'da yaşamış astronomi üzerinde önemli etkileri olan bilim insanıdır. Aristocu fizik felsefesi: Aristoteles'in kitaplarında açıkladığı, doğa bilimleri hakkındaki görüşlerinin ismidir. Dış merkezli küre teorisi: Batlamyus'un ortaya koyduğu, gezegenlerin hareketlerindeki düzensizlik kuramıdır. Optik yanılsama: Göz yanılsaması anlamına gelir. ➡Endülüs, 711 yılından itibaren Müslümanların ve gayrimüslim tebaanın çeşitli sahalardaki faaliyetleriyle, yüksek ve parlak bir medeniyetin doğuşuna beşiklik etti. ➡Batı, 'karanlık çağ' denilen bir dönemin içerisindeydi. 📌Yüce kitabımız Kur'an-ı Kerim'den istifade eden Müslümanlar, İslam dünyasının dört bir yanındaki cami, mektep, hastane ve rasathanelerde ileri düzeyde eğitimler verdi. Özel binalar tahsis ettiler ve medreseler açtılar. 🌍 (x) Dünya tarihine yön veren Endülüs alimlerinin buluşları ➡ Endülüslü astronomlar, dünyanın büyüklüğünü Yunanlılardan daha doğru hesapladı. ➡Astronomi ile birlikte matematik çalışmaları da uygulamalı ve teorik olarak yürütüldü. ➡Böylece, Müslüman bilim insanları, astronominin gelişmesini sağladı. Uzay gözlemleri sayesinde pek çok yeniliğe imza attılar. 📌Antik Çağ'da yaşayan Batlamyus'un görüşleri ise astronomiyi derinden etkiledi. 📌Zamanla Müslüman âlimler, yaptıkları araştırmalar neticesinde, astronomi alanında birtakım eksiklikler gördüler. Batı hipotezlerini terk etmeye başladılar. ➡Bu Müslüman alimlerden biri de Bitruci idi. 🌑 (x) İslam uygarlığındaki astronomi çalışmaları 📌Modern astronominin kurucusu kabul edilen Ebû İshak Nureddin Bitruci, Kurtuba'nın kuzeyinde bulunan Bitruc'da doğdu. 📌Batı'da Alpetragius olarak anılan Müslüman âlim, ünlü filozof İbn Tufeyl'in talebesi ve İbn Rüşd'ün çağdaşıdır. 📌Bitruci, tahsili için İşbiliye'ye gitti ve uzun süre orada yaşadı. Kaynaklarda vefat tarihi olarak, 13. yüzyılın başları verilir. ⭐ (x) İlmiyle Batı'ya damga vuran İslam filozofu: İbn Rüşd 📌Bitruci'nin günümüze ulaşan tek eseri ise Kitâbü'l-Hey'e yani Gökbilim Kitabı'ydı. 📌 Bu eseri yazarken hocası İbn Tufeyl'in tavsiyesilerinden yararlandı. 📌Tufeyl kendisine, Aristocu fizik felsefesinin verilerine dayanarak, Batlamyus'un astronomik sisteminde değişiklik yapmasını önerdi. (x) İbn Tufeyl: Hay Bin Yakzan 📌Aristocu fizik felsefesine göre hareket, her şeyin kendi doğal alanına yönelme eğiliminde olduğunu gösterir. 📌Bundan dolayı ateş yukarı doğru hareket eder veya cisimler düşer. Değişim ise varlıkların potansiyelini gerçekleştirmesidir. Aristo'ya göre hareket ettirilen, düpedüz zaman tarafından ölçülemez. 'Ölçülebilir olan, onun hareketidir. Şu hâlde hareket ettirilen ve duran herhangi bir şey, zaman içerisinde yer almaz. Zirâ zaman, hareketin ve durmuşluğun ölçüsü olduğuna göre, zaman içerisinde bulunmak, zaman tarafından ölçülmek demektir.' 🌍 (x) Aristoteles'in metafizik dersleri 📌Bitruci; Islâhu'l-Mecistî adlı eseri okuyarak, Câbir bin Eflah'ın Batılı astronom Batlamyus'a yönelttiği eleştirileri öğrendi. 📌Bu daha da gelişmesini sağladı. Çalışmaları neticesinde tespit ettiği ilk hata, sistemin Aristo fiziğinin temel ilkeleriyle ifade edilemez oluşuydu. 🌑 (x) Cabir bin Eflah kimdir? 📌 Bitruci, Batlamyus'a ait modellerin fiziki destekten mahrum olduğunu söyledi. Batlamyus'un dış merkezli küre teorisini reddetti. 📌 Gezegenlerin düzensiz hareketlerini açıklayabilmek için, daha önceden belirlenen 8 gökküreye bir tane daha daha ilave etti. 📌 Ona göre kâinattaki her çeşit hareketin kaynağı, bu küreydi. 📌 İç içe duran bütün gezegenler, dokuzuncu kürenin etkisiyle doğudan batıya doğru dönüyordu. Gezegenlerin hızları, dokuzuncu küreye bağlıydı. ⭐ (x) Prof. Dr. Fuat Sezgin'in kaleminden astronomi 📌 Müslüman âlim Bitruci, Batlamyus'un karmaşık gök sisteminin yerine daha sade olan helezonik hareket teorisini geliştirdi. 📌 Teoriye göre, sistemde yer alan her küre, kendi ekseninde dönerken günlük hareketi de takip eder. Bu iki hareketin birleşmesiyle helezonik (sarmal) hareket oluşur. Gezegenlerin kuzeye ve güneye sapmalarına neden olur. 🌍 (x) Prof. Dr. Fuat Sezgin'in Fikriyat'taki yazılarına ulaşmak için tıklayın 📌 Prof. Dr. Fuat Sezgin, Bitruci'nin gezegen hareketleri hakkındaki görüşlerinin, İbn Tufeyl ve İbn Rüşd'e benzediğini belirtir. 📌 Bitruci de, gezegen kürelerinin yeryüzü orta noktası çevresinde, ortak merkezli bir tarzda dönmeleri gerektiğini ve gezegenlerin sarmal olarak değişik eksenlerle hareket ettiklerini düşünüyordu. ⭐ (x) Rönesans ninnisine son veren Fuat Sezgin'e dair bilinmeyenler 📌 Bitruci, Batlamyus'un gezegen sırasını doğru kabul etmeyip, değiştirdi. ➡ Batlamyus'a göre sıra şöyleydi: Ay, Merkür, Venüs, Güneş, Mars. ➡ Bitruci bu sıralamayı; Ay, Merkür, Güneş, Venüs, Mars olarak değiştirdi. 📌 Bu değişikliğin nedeni, Venüs'ün Güneş'in önünden geçip geçmediğinin görülememesiydi. Aynı zamanda Bitruci, Merkür ile Venüs'ün birer ışık kaynağı olduğuna da inanıyordu. 🌑 (x) Güneş sisteminde keşfedilen X gezegeninin sırrı ne? 📌 Prof. Dr. Fuat Sezgin, Bitruci'nin, gök cisimlerinin batı-doğu hareketini reddettiğini belirtir. Müslüman âlime göre bu hareket yalnızca optik bir yanılsamadır. 🌍 (x) Dünyanın ilk gerçek bilim adamı 📌 Batlamyus'a göre gök cisimlerindeki mükemmellik, sabit yıldızlardan, en alttaki ay küresine doğru azalır. 📌 Batlamyus, yeryüzünde meydana gelen fiziki ve biyolojik değişimlerin nedenini, bu kürelere bağlar. ⭐ (x) Müslüman alimlerin ezber bozan astronomi keşifleri 📌 Bitruci'nin, kendisini üne kavuşturan Kitâbu'l-Hey'e adlı eseri, 1217'de Michael Scot tarafından Latinceye ve 1259'da Moses ben Tibbon tarafından İbraniceye çevrildi. 📌 Yapılan bu çeviriler sayesinde Batı bilimi, Bitruci'nin görüşlerinden büyük ölçüde faydalandı. 🌑 (x) Batı bilimine yön veren Müslüman alim 📌 Bitruci'nin geliştirdiği model, 13. yüzyıldan itibaren Batı'da büyük yankı uyandırdı. 📌William, Grosseteste gibi İngiliz gök bilimciler ile Albertus Magnus gibi bilim insanları kendisinden faydalandı. 📌 'Teorisi dünyayı sarsan adam' olarak anılan Müslüman alim, Avrupa'daki Hristiyan çevrelerin etkisiyle haksız yere eleştirildi. Fakat Rönesans ile beraber Bitruci, Batılılara yeniden ilham kaynağı oldu. ➡Bitruci'nin adı, Ay'daki kraterlerden birine verildi. 🌑 (x) Ay'daki kraterlere verilen Türk isimleri

Modern astronominin kurucusu: Bitruci

HABERİN İÇERİĞİ HAKKINDA BİLMENİZ GEREKENLER