İlk kağıt fabrikasını kuran İbni Fazıl kimdir?

Milattan önce 3200'lü yıllarda Mezopotamyalı Sümerler yazıyı ilk kez kullanan ve bazı resimler çizen ilk halktı. O dönemde topraktan yapılan tabletlere yazılıyordu. Tabletler özel bir çamurdan hazırlanır, buraya yazılar hızlıca yazılırdı. Sonrasında sağlamlığı artırılması için pişirilirdi. Diğer milletler, koyunun kürek kemiği, çanak çömlek parçaları, hayvan derileri gibi yerleri de yazı alanı olarak kullandı. Fakat yazılan bu alanlar ve yazı yöntemleri zor olduğu için yaygınlaşamadı. Milattan sonra 105 yılında Çinliler, günümüzde de kullandığımız kâğıdı icat etti. Fakat bu icadın nasıl yapıldığı gizlendiği için seri üretime geçilemedi. Müslümanlar, 751 yılındaki Talas Savaşı'nda ele geçirilen Çinli esirlerden kâğıt üretiminin sırlarını öğrenmeleriyle birlikte Bağdat'ta kâğıt yayılmaya başladı. Çinli esirler, Semerkant'ta bir imalathane kurdu. Kısa süre sonra kâğıt, papirüsün yerini aldı ve üretimi batıda Şam, Taberiye ve Trablus'a kadar ulaştı. Tarihlerle sıra dışı 50 ilginç bilgi Tüm dünyayı derinden etkileyen adım ise 794 yılında atıldı. Abbasi veziri İbni Fazıl bu yılda dünyanın ilk kâğıt fabrikasını kurdu. Kâğıt fabrikasını kurduktan sonra İbni Fazıl bununla yetinmedi. Malzeme olarak Çinliler gibi ipek değil keten kullanarak kâğıt maliyetini düşürdü. Kâğıdın maliyetinin ucuzlaması ve seri üretimiyle birlikte İslam âlimleri birçok eser yayınladı. Çinlilerin kullandığı dut kabuğu ham maddesinin yerine ilk kez keteni kullanmaya başladılar. Müslümanların kâğıda sağladıkları katkıları Keten kumaşları parçalara ayrılır, suyla ıslatılır ve mayalanırdı. Kaynatılarak alkalin kalıntılarından ve kirlerden arındırılan temiz keten parçaları, balyozla dövülerek hamur haline getirilirdi. Bu yöntem ilk kez Müslümanlar tarafından geliştirilerek kullanılmıştı. Kâğıt fabrikasının kurulması sadece İslam medeniyetini değil tüm dünyaya tarihini değiştirip dönüştürdü. Bağdat'ta 'darul'-kazz' (ipekböceği evi) mahallesi kağıt yapımıyla ünlendi. Kâğıdın imalatının kolaylaşması, ilmin de yaygınlaşmasını sağladı. Bu sayede aradan kısa bir süre geçmesine rağmen Bağdat'ta onlarca kitap dükkânı açıldı. Sonraki yıllarda kağıt yapımı Sicilya'ya, İspanya'ya götürüldü. Buradan da İtalya'ya Fransa'ya geçti. Kâğıt Mekke'de 797, Mısır'da 800, İspanya'da 950, İstanbul'da 1100, Sicilya'da 1102, İtalya'da 1154, Almanya'da 1228, İngiltere'de 1309 yıllarında kullanıldı. Peki, dünya tarihine büyük katkısı olan İbni Fazıl kimdir? Gelin daha yakından bakalım👇 Asıl adı Yahya bin Fâzıl olan büyük devlet adamı, 766 yılında dünyaya geldi. Abbasi Devleti'nde ünlü vezirleriyle tanınan Bermekiler soyuna mensuptu. İslam dünyasına altın çağını yaşatan Harun Reşid ile sütkardeşti ve tahsilini beraber tamamladılar. Musul valiliği de yapan İbni Fazıl, çalışkan ve güvenilir kişiliğiyle tanınırdı. Bundan dolayı, Abbasi halifesi oğlunun eğitim görevini ona verdi. İslam dünyasına altın çağını yaşatan halife Valiliği döneminde vergi sistemine önem veren Yahya bin Fazıl, bu sayede eyaletin gelirini artırdı. Bu paralarla Belh'te su kanalları açtırdı; camiler, ribâtlar ve kervansaraylar inşa ettirdi. Onun yaptırdığı camilerin başında Buhara Cuma Camii gelir. Halife Hadi, Harun Reşid'i veliahtlıktan çıkarmaya teşebbüs ettiğinde buna mani oldu. İbni Fazıl, 780 yılında divan başkanlığı yaptı. Harun Reşid halife olduktan sonra vezirliğe getirildi ve kendisine geniş yetkiler verildi. 17 yıl boyunca vezirlik makamında bulunan İbni Fazıl, devlete oldukça büyük hizmetlerde bulundu. 17 yıl Abbasi devletinde vezirlik yapan İbni Fazıl, dünyanın ilk kâğıt fabrikasını kuran kişi olarak tanındı. Fabrika üretime geçtikten sonra Halife, papirüsü yasaklayıp Müslümanların ürettiği kâğıtların kullanılmasını emretti. Böylece geniş bir kullanım alanı sağlandı. Kitapların yaygınlaşması müstensih (kitap kopya edenler), verrak (kitap malzemeleri satan, cilt yapanlar) gibi çeşitli mesleklerin ortaya çıkmasını sağladı. Önemli İslam tarihçisi Ahmet İbn Vahid el Yakubî 9. yüzyılda Vaddah mahallesinde yüzden fazla kitapçı dükkânı olduğunu bildirdi. Fazl bin Yahya Bermekî ailesinin en hoşgörülü üyesiydi. Horasan valiliği sırasında yaptığı imar çalışmaları ve tarım alanındaki faaliyetleri sayesinde herkesin sevgisini kazandı. Bilim tarihi araştırmacısı Will Durant Medeniyet Tarihi adlı eserinde ilk kâğıt fabrikasını İbni Fazıl tarafından Bağdat'ta kurduğunu ve Avrupa'ya yüzlerce yıl sonra geçtiğini açıkça belirtti. 'Kâğıt imalat metodu Müslümanlar tarafından Sicilya ve İspanya'ya sokuldu. Oradan Fransa ve İtalya'ya geçti. Milattan sonra 105 tarihinden itibaren Çin'de kullanıldığını gördüğümüz kâğıdı, 707 tarihinde Mekke, 800 tarihinde Mısır, 950'de İspanya, 1100'de Bizans, 1102'de Sicilya, 1228'de Almanya ve 1309'da da İngiltere'de görüyoruz.' Paris İslam Enstitüsü'nün eski profesörlerinden Jacques Risler 'La Civilisaton Arabe' eserinde 'İslamiyet'in Avrupa'ya getirdiği en hayırlı nimetlerden biri de kâğıt olduğunda şüphe yoktur.' İslam ve dünya tarihinin önemli isimlerinden olan İbni Fazıl, 805 yılında vefat etti.

İlk kağıt fabrikasını kuran İbni Fazıl kimdir?

Kağıdın tarihi serüveni