İlim tedrisi ile geçen bir ömür: Muhammed Emin Saraç

Büyük din âlimi Muhammed Emin Saraç, 1929 yılında Tokat'ın Erbaa ilçesinin Tanoba kasabasında doğdu. 💠 İlim tahsili yüksek bir aileden gelen Saraç'ın dedesi Nakşibendiye'den Müderris Üzeyir Efendi, Niksar'ın Keşfi Camii Medresesi'nde müderrislik yaptı. 🔶🔸 Müderris Üzeyir Efendi, dönemin sayılı uleması arasında gösteriliyordu. Muhammed Emin Saraç, 6 yaşındayken dedesinin yanında Kur'an-ı Kerim'i hatmederek hafızlığa başladı. 💠 Ağabeyi Bahaddin Saraç, kardeşleri Osman ve Yusuf ile kız kardeşleri, Kur'an-ı Kerim hâfızı olarak yetiştirildi. 🔶🔸 Emin Saraç, 1940-1943 yılları arasında Niksar-Merzifon'da mukabeleler okudu. 1943'te ailesi tarafından tahsil için İstanbul'a Ali Haydar Efendi'nin tekkesine gönderildi. 💠 Ali Haydar Efendi, tekkesi sürekli gözlem altında tutulduğu için Muhammed Emin Saraç'ı Fatih Camii Baş İmamı Ömer Efendi'ye emanet etti. 🔶🔸 Ömer Efendi'nin yanında Kur'an talimi yapmaya ve telhîs okumaya başlayan Saraç, Fatih Camii'nde üç ay misafir kaldı. 📌 İskilipli Atıf Hoca: Tek partili dönemin kurbanı Muhammed Emin Saraç'ın ilim yolculuğu daha sonra Karagümrük'teki Üçbaş Medresesi'nde devam etti. 💠 Emin Saraç, burada ikamet eden ve 65 sene başkayyımlık yapan Süleyman Efendi'den Buhâri-i Şerif'in birinci ve ikinci ciltlerini okudu. 🔶🔸 İlk hadis icazetini muhaddis Hacı Ferhad-ı Rizevî silsilesinden gelen icazetname ile Süleyman Efendi'den aldı. Muhammed Emin Saraç'ın Üçbaş Medresesi'ndeki ilim yolculuğu 1950'ye kadar sürdü. 💠 Bu süreçte Ali Haydar Efendi ile Fatih Camii baş imamı Ömer Efendi'den başka Gümülcineli Mustafa Efendi, Muhaddis İbrahim Efendi, Arnavut Hüsrev Efendi, Ali Haydar Efendi, Silistreli Süleyman Hilmi Tunahan Efendi gibi zatlardan da tefsir, hadis, fıkıh, usul dersleri okumaya devam etti. 🔶🔸 Saraç, İstanbul'da kaldığı yıllarda Tirmizî, Buhârî-i Şerif, Merâkı'l-Felâh, Kudûrî-i Şerîf, Şerhu'l-Akâid, Şifâ-i Şerif, Mir'ât, Müslim-i Şerîf, Mişkâtü'l-Mesâbih, Tefsir-i Kâdı Beyzavî gibi kitapları okudu. 📌Modernite eleştirileriyle tanınan bir felsefe fakihi Muhammed Emin Saraç, 1950 yılından sonra Mısır'a, kendi deyimiyle 'ilim hicreti' için gitti. 💠 Fakat Mısır'a gidişi kolay olmadı. Mısır'a gitmek için gerekli olan pasaportu dönemin şartları nedeniyle çıkaramadı ve Bağdat üzerinden Mısır'a geçmeyi planladı. 🔶🔸 Önce trenle Diyarbakır'a, oradan Mardin'e, sonrasında ise Cizre'ye geçen Saraç, burada gördüğü bir rüya üzerine Mısır'a bu şekilde gitmekten vazgeçti ve memleketine ailesinin yanına döndü. 📚İslam ile ilgili e-kitaplara ulaşmak için tıklayın. Tekrar İstanbul'a gelen Mehmet Emin Saraç, burada dedesinin bir arkadaşı vesilesiyle pasaport çıkarabildi ve sonunda Mısır'a gitti. 💠 Mısır'da ilk olarak Muhammed Zahidü'l Kevserî'nin yanına giden Saraç, Ezher Üniversitesi'nin lise bölümüne kaydolmak için sınavlara girdi. Külliyetü'ş Şerîa bölümüne kabul edildi. 🔶🔸 Muhammed Emin Saraç, Mısır'da 9 yıl kalarak eğitimine devam etti. Türkiye'den eğitim amacıyla geldikleri için oradaki hocalar kendilerini 'Osmanlı Devleti'nin çocukları' olarak görüyordu. Muhammed Emin Saraç, bunu çok önemli bir iltifat olarak görürdü. Ezher Üniversitesi diplomasının Türkiye'de geçersiz sayılmasına karşın, Mısır'da 9 yıl kalarak eğitimine devam etti. 💠 Bu dönemde Muhammed Zahidü'l Kevserî, Osmanlı'nın son şeyhülislamı Mustafa Sabri Efendi, Yozgatlı İhsan Efendi, Muhammed Abdulvehhab Buhayri, Ahmed Fehmi Ebu Sünne, Ali Yakup Efendi, Abdulfettah eş-Şa'şa'dan istifade etti. 🔶🔸 Muhammed Emin Saraç, ilim tahsilinde Mısır'ın kendisi için çok önemli olduğunu sıklıkla dile getirirdi. 📌 Bağımsızlık mücadelesi nedeniyle vatansız bırakılan İslam alimi Mısır'da kaldığı yıllarda Muhammed Zahidü'l Kevserî'nin talebesi oldu ve hocası kendisi üzerinde derin tesirler bıraktı. 💠 Kevserî'nin izniyle 3 yıl boyunca Cuma günleri kendisinden ders okudu. Kevserî, vefatından 20 gün önce Muhammed Emin Saraç'a kendi teklifiyle icazet verdi. İcazet defteri olan Et-Tahrîru'l-vecîz fî mâ yebteğîhi'l-müstecîz adlı kitabı Saraç'a verdi ve 'Benim elimde başka nüsha kalmadı, sen bunu elinle yaz, aslını bana geri getir' dedi. Saraç kitabı yazarak geri götürmüş; sonuna da Kevserî birkaç satır yazarak icazet vermişti. 🔶🔸 Muhammed Emin Saraç için bu icazet 'Ezher diplomasından daha değerli' olmuştu. Muhammed Emin Saraç, Mısır'da bulunduğu sırada dönemin önemli ilim insanlarıyla da tanışma şansı buldu. 💠 1951 yılında büyük davet ve ilim insanı Ebu'l Hasen en-Nedvi ile Mısır'da tanıştı. Üniversiteye geldiğinde Türk talebelerin yerini soran en-Nedvi, bir tevafuk sonucu ilk olarak Muhammed Emin Saraç'ın odasına yöneldi ve kapısını çaldı. 🔶🔸 Böylece Nedvi'nin tabiriyle aralarında 'kadim bir dostluk' başladı. O dönemde 37 yaşında olan Nedvi ile olan bu dostluk, onun vefatına kadar devam etti. 📌 İslam'ı öğretmek için Güney Afrika'ya gönderilen âlim 1958 yılında İstanbul'a dönen Muhammed Emin Saraç, İstanbul İmam Hatip Lisesi müdürünün daveti ile 27 Mayıs 1960 Darbesi'ne kadar bu okulda hocalık yaptı. 💠 İstanbul'a dönüşünün ardından Eminönü müftüsü Ali Yekta Efendi'nin kızı ile evlenen Saraç'ın bu evlilikten Fatih Saraç ve şu an YÖK Başkanı olarak görev yapan Yekta Saraç dünyaya geldi. 🔶🔸 1960 darbe döneminde zorunlu askerlik görevini yerine getiren Muhammed Emin Saraç, askerlik görevinin ardından Arapça ve Osmanlıca bildiği için Ankara Evkaf Müdürlüğü'nce yapılan bir sınava tabi tutuldu. Ancak o İstanbul'da kalıp, devlete bağlı olmadan dersler verebilmek istiyordu. Hacı Bayram Camii'nde kıldığı bir namaz sırasında Bedreddin Aydın ile karşılaşmış ve 'Biz hacca gidiyoruz, seni de götürelim' teklifine kayıtsız kalamamıştı. 💠 Görevini bırakıp hac için yola çıkan Saraç, yol boyunca ilme hizmet edebilmek için dualar etti. Hac dönüşünde İlim Yayma Cemiyeti'nin Yüksek İslâm Enstitüsü talebeleri için ilk defa açtığı yaz kursunda ders vermeye başladı. 🔶🔸 Bu derslerinin devamlı yapılması teklifini kabul eden Saraç, o günden bugüne dek ömrünü ilim tedrisine adadı. Hadis, fıkıh ve tefsir tedrisine önem veren Muhammed Emin Saraç, bu konuda Osmanlı ulemasının yolunu takip etti. 💠 Seyyid Kutub'un Kur'an-ı Kerim tefsiri Fi-Zılalil-Kur'ân adlı eserini tercüme edenlerden biri olan Saraç, eser teliflerinden ziyade ders vermeyi tercih etti. Aralarında davet ve irşad erbabı, müftü, vaiz, imam hatip, akademisyen ve öğretmenlerin çoğunlukta olduğu 2 binden fazla talebe yetiştirdi. 🔶🔸 Yetiştirdiği öğrenciler arasında Osman Topbaş, Prof. Dr. Cevat Akşit, Prof. Dr. Osman Öztürk, Prof. Dr. Kemal Sandıkçı, Prof. Dr. Ahmet Turan Arslan, Prof. Dr. Mehmet Bulut, Prof. Dr. Mustafa Avcı, Prof. Dr. İbrahim Hatiboğlu gibi isimler yer alıyor. 📌 Anadolu'nun yetiştirdiği büyük İslam alimi: Ömer Nasuhi Bilmen Yurt dışındaki ilim meclislerinde defalarca Türkiye'yi temsil eden Saraç, Mısır, Suriye, Ürdün, Filistin, Kuveyt, Hindistan, Pakistan ve diğer İslam ülkeleriyle ilmî irtibatını sürdürdü. 💠 Fatih Camii'nde 65 yıl boyunca, tefsir, hadis ve fıkıh dersleri verdi. Yurt içinden olduğu kadar yurt dışından da yüzlerce talebe yetiştiren Muhammed Emin Saraç, yaşlılığa bağlı sağlık sorunları nedeniyle kaldırıldığı Bezmialem Vakıf Üniversitesi Hastanesi'nde, 19 Şubat 2021'de 92 yaşında vefat etti. 🔊İslam hakkındaki podcastleri dinlemek için tıklayın Türkiye'nin önde gelen hadis âlimlerinden olan #MuhammedEminSaraç, 65 yıl boyunca #FatihCamii'nde tefsir, hadis ve fıkıh dersleri verdi; 2 binden fazla talebe yetiştirdi... https://t.co/LNQpSPwtB7 — Fikriyat (@fikriyatcom) February 20, 2021

İlim tedrisi ile geçen bir ömür: Muhammed Emin Saraç

MUHAMMED EMİN SARAÇ KİMDİR?