Edward Said oryantalizme dair ne söyledi?

🔸 Edward Said, 1 Kasım 1935'te Batı Kudüs'te Hristiyan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası varlıklı bir iş adamı olan Kudüslü Wadie Said, annesi Nâsıralı Hilda Mûsâ'dır. Ailesi, Aralık 1947'de Filistin'den Mısır'a göç ederek Kahire'ye yerleşti. 'Benim iddiam şu: Şarkiyatçılık, Batı'dan güçsüz olduğu için Şark'a kararlı bir biçimde dayatılmış olan bir siyasal öğretidir temelde; Batı, bu dayatmada, Şark'ın güçsüzlüğüyle birlikte farklılığını da görmezden gelir.' 🔸 Önce Kahire Amerikan Okulu'nda, ardından Kahire Victoria Koleji'nde okuyan Edward Said, 1951'de buradan ayrılıp orta öğrenimini Amerika Birleşik Devletleri'nde Massachusetts'teki Mount Hermon School'da tamamladı. 'Entelektüelin bir görevi de insan düşüncesini ve insanlar arası iletişimi kıskacı altına alan klişeleri ve indirgeyici kategorileri kırmaktır.' 🔸 Edward Said, lisans eğitimini 1953-1957 yılları arasında Princeton Üniversitesi'nde gördü. 1960'ta Harvard Üniversitesi'nde yüksek lisans, 1964'te İngiliz edebiyatı alanında doktora çalışmasını tamamladı. 🔸 Columbia Üniversitesi'nde 1963'te araştırmacı, 1965'te asistan, 1968'de doçent ve 1970'te profesör oldu; 1989'da Beşerî Bilimler Old Dominion Foundation profesörlüğüne getirildi. 'Şeytan da bir zamanlar Cennet'te otururdu, bu yüzden onu daha önce görmemiş olanların ilk gördüklerinde meleklerle karıştırmaları mümkündür.' 🔸 Bir dönem Arab Studies Quarterly dergisinin editörlüğünü yaptı. New York'taki Dış İlişkiler Konseyi, Amerikan Sanatlar Akademisi ve PEN gibi kuruluşların yönetim kurulu üyeliklerinde bulundu. 🔸 1977-1991 yılları arasında Filistin Ulusal Konseyi'nin üyesi olarak görev yaptı. Lösemi hastalığına yakalanan, uzun ve acılı bir tedavi dönemi geçiren Said 23 Eylül 2003'te New York'ta öldü. 'Yahudilerin yaşadığı felaketin bedelini Filistinliler ödüyor.' 🔸 Hristiyan Arap bir ailenin çocuğu olarak evinde Arapça, dışarıda İngilizce konuşan, Batı okullarında eğitimini tamamlayan ve akademik hayata Amerika Birleşik Devletleri'nde katılan Edward Said bu özellikleri sebebiyle kendisini ne bütünüyle bir Arap ne de bütünüyle bir Batılı gibi hissedebilmiştir. 🔸 Bu sebeple otobiyografisine Dünyalar Arasında başlığını koyduğu gibi hâtıratını içeren kitaba Yersiz Yurtsuz ismini vermiştir. 'Mısır, Suriye veya Türkiye hakkında yazı yazmak, seyahati göze almak, o ülkelerin idarî veya siyasî hayatı hakkında bilgi edinmekle mümkündü.' 🔸 Said, Kış Uykusu'nda Kahire Victoria Koleji'ndeki eğitimine ilişkin hâtıralarından söz ederken şunları yazar: 'Bir İngiliz okul çocuğu gibi düşünmek ve inanmak üzere yetiştirildiysem de, aynı zamanda üstleri tarafından bulunduğu konumu, yani İngiliz olmaya özenmeyecek şekilde eğitilen bir yabancı, Avrupalı olmayan bir öteki olduğumu bilecek şekilde de yetiştirilmiştim... Aynı zamanda hem 'pis Arap' hem de Anglikan olmak sürekli bir iç savaş içinde olmak demekti'. 'İnsan yalnız kalır, doğru; ama her zaman sürüye uyup mevcut duruma hoşgörü göstermekten iyidir yalnızlık.' 🔸 Said'in hayat hikâyesine ait bu özellikler onun bütün çalışmalarında etkisini göstermiş gibidir. 🔸 Oryantalizm ve Entelektüel adlı çalışmaları başta olmak üzere birçok çalışmasının kendi hayat hikâyesinden belli izler taşıdığı ve kişisel serüveniyle paralellikler gösterdiği kolayca tespit edilebilir. 'İslamiyet, doğrudan siyasal mesaj ya da siyasal tasavvura dönüştürülecek bir şeyden ziyade, bir direniş sembolüdür.' 🔸 Said, Orientalism adlı çalışmasıyla dünya çapında bir üne kavuşmuşsa da akademik hayatını mukayeseli edebiyat incelemeleri, edebiyat kuramı, edebî eleştiri alanlarına hasretmiştir. 'Dil insan zihninin cephaneliğidir; aynı anda hem geçmişin ganimetlerini hem de gelecekteki zaferlerin silahlarını taşır.' 🔸 Bunların yanı sıra bir Filistinli olarak özellikle 1967 savaşından sonra Filistin meselesiyle daha yakından ilgilenen, kendi kimliğinin daha çok farkına varan, Amerikan kamuoyunda Filistin meselesinin bir tür sözcülüğü görevini üstlenen faal bir yanı da bulunmaktadır. 'Gerçekten de mülteci çağıdır bu içinde yaşadığımız çağ, yerinden edilmiş kişi çağı, kitlesel göç çağı.' 🔸 Onun tek bir eleştiri ya da felsefî söylemin takipçisi olduğu söylenemez. Said, sözü edilen eleştirmen ve düşünürlerin üretiminden serbest biçimde yararlanarak kendine özgü bir çerçeve geliştirmeye çalışmıştır. 'Bütün entelektüel hilelerin en bayağılarından biri, bir başkasının kültüründeki bozukluklar hakkında ahkâm keserken kendi kültüründeki tam tamına aynı uygulamalara mazeretler bulmaktır.' 🔸 Edward Said, Orientalism adlı eserinde Foucault'nun terminolojisinin de yardımı ile bilginin nesnel değil siyasal niteliğini vurgulayıp İngiltere, Fransa ve daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'nde gelişen oryantalist çalışmalarla bu ülkelerin Ortadoğu'daki emperyalist çıkarları arasındaki bağlantıyı göstermeye çalışır. 🔸 Said, bu geleneği, Avrupa'nın çok daha kapsamlı iktidar ve egemenlik yapılarının harekete geçirdiği bir kültürel güç uygulaması şeklinde değerlendirir. 'Öğrencilerimiz bugün, sözcüğün gerçek anlamıyla 'okumak' yerine, internetten ya da kitle iletişim araçlarından ulaşılan parça bölük bilgilerle sersemlemiş durumda genelde.' 🔸 Bu eserin özellikle Ortadoğu toplumlarını inceleme konusu olarak alan akademik disiplinler üzerindeki etkisi çok büyük olmuş, bu etki, Ortadoğu ile sınırlı kalmayarak diğer Batı dışı toplumların kültürünü ve tarihini konu edinen alanlara da yayılmıştır. 🔸 Eserin yayımlanmasından sonraki yaklaşık yirmi beş yıllık zaman diliminde çeşitli akademik disiplinlerdeki bu muazzam etkisi sarsıcı eleştirilere tâbi tuttuğu oryantalistlerin ciddi tepkisiyle karşılaşmıştır. 'İnsanın eylemliliği, soruşturma ve çözümlemeye tabidir...' 🔸 En bilineni bu 'rafine kültür'ün güçlü temsilcisi Bernard Lewis'ten gelmiştir. Lewis âdeta Said karşıtı bir kampın oluşumuna ön ayak olmuş, bu kamp ciddi sağlık problemleriyle uğraştığı bir dönemde Said'le uğraşmaya devam etmiş, akademik hayattan dışlanması ve etkisinin sınırlanması, hatta silinmesi için her türlü girişimi yapmaktan geri kalmamıştır. 🔸 Lewis âdeta Said karşıtı bir kampın oluşumuna ön ayak olmuş, bu kamp ciddi sağlık problemleriyle uğraştığı bir dönemde Said'le uğraşmaya devam etmiş, akademik hayattan dışlanması ve etkisinin sınırlanması, hatta silinmesi için her türlü girişimi yapmaktan geri kalmamıştır. 'Sık sık vurguladığım üzere biz kurbanların kurbanlarıyız. İsrail, İkinci Dünya Savaşı'nın ve Holokost'un akabinde kuruldu.' 🔸 Said'in Orientalism çalışması Batı eleştirisi veya Doğu / İslâm savunması olarak da algılanmış ve yaygınlaştırılmıştır. Bu kanaatin oluşmasında yazarın Filistinli oluşunun ve Filistin meselesine olan ilgisini ısrarla sürdürmesinin etkili olduğu muhakkaktır. 🔸 Said'in bu şekilde algılanmasında, Batı'nın -Avrupalı önde gelen oryantalistlerin de itiraf etme cesareti gösterdikleri- tek ciddi ve gerçek alternatifinin İslâm olduğu gerçeğinin de önemli bir payı vardır. Eserin İslâmcı dalganın yükselişte olduğu bir döneme rastlaması ve İslâm dünyasının entelektüelleri tarafından hararetle sahiplenilmesi bu imajı beslemiştir. 'Şarkiyatçılıkta ortaya çıkan Şark, Şark'ı Batı bilgisine, Batı bilincine, sonra da Batı egemenliğine taşıyan bir güçler öbeği bütünü tarafından şekillendirilmiş bir temsil biçimleri dizgesidir.'

Edward Said oryantalizme dair ne söyledi?

EDWARD SAİD KİMDİR?