Barış Manço kimdir? Barış Manço’nun hayatı

Barış Manço, müzik tarihimizin belki de en çok ilgi gören, en aykırı müzik insanlarından birisiydi. Besteci, güftekâr, gezgin, müzisyen, ses sanatçısı yazar ve televizyon programı yapımcısıydı. Barış Manço, İsmail Hakkı Manço ile Türk müziği sanatçılarından Rikkat Uyanık çiftinin çocukları olarak 2 Ocak 1943 tarihinde dünyaya gözlerini açtı. Anne babası 3 yaşındayken ayrılan Barış Manço, babasının yanında büyüdü. Barış Manço, ekmeğin karneyle dağıtıldığı ve İkinci Dünya Savaşı'nın en kızgın olduğu zamanda dünyaya gelmişti. Ondan 2 yıl önce dünyaya gelen abisinin 'Savaş' ismini almasının ardından ailesi, 'artık dünyaya Barış gelsin' diye düşünerek adını 'Barış' koymuşlardı. İlerleyen yıllarda sunucusu olduğu '7'den 77'ye' programında Türkiye'de 'Barış' adını ilk alan kişinin kendisi olduğunu öğrenecekti. Uzun saçları, parmaklarından asla çıkartmadığı yüzükleri, yurt içinde ve yurt dışında kazandığı müzikal başarıları ile ülkemizin unutulmayan simaları arasına giren Barış Manço, yaşadığı dönemde dünyada en fazla ülkeyi dolaşan Türk vatandaşı olmuştu. Barış Manço, eğitim hayatı boyunca pek çok okul değiştirmek durumunda kaldı. Kadıköy Gazi Mustafa Kemal Paşa İlkokulu'nda başladığı eğitiminin 4'üncü sınıfını Ankara Maarif Koleji İlkokulu'nda, 5'inci sınıfını Kadıköy Yeldeğirmeni Mustafa Kemal Paşa İlkokulu'nda tamamladı. Ardından Galatasaray Lisesi'nde eğitimini sürdüren Barış Manço, babasının vefatının ardından buradan ayrıldı ve Şişli Terakki Lisesi'nden mezun oldu. Bir Anadolu ozanı: Barış Manço Barış Manço, müzikle henüz küçük yaşlardayken tanışmıştı. Annesinin bir ses sanatçısı olması, müziğe pek yabancılık çekmemesini sağladı. İlk olarak 14 yaşında sınıf arkadaşlarıyla birlikte Galatasaray Lisesi'nde 'Kafadarlar' adlı grubu kurdu. İkinci grubu olan 'Haramiler'de yine Galatasaray Lisesi'ndeki arkadaşlarıyla birlikte çalıştı. Haramiler'le birlikte dönemin popüler müziklerini yorumladı. İlk 45'likleri 1962'de yayımlanan Manço ve Harmoniler, 'Twistin Usa / The Jet', 'Do The The Twist / Let's Twist Again' ve 'Çıt Çıt Twist / Dream Girl' adlı üç 45'lik yaptı. 'Neden Türkçe değil?' düşüncesiyle o yıllarda bir yandan da 'Çıt Çıt Çedene', 'Urfa'nın Etrafı Dumanlı Dağlar' ve 'Kızılcıklar Oldu mu?' (Barış'ın annesi Rikkat Uyanık Hanım'ın derlediği bir türkü) isimli türkülerini kaydediyordu. 1963 yılında salyangoz yüklü bir kamyonun tercüman-şoför yardımcısı olarak İstanbul'dan Belçika'da bulunan ağabeyinin yanına giden Manço, burada Güzel Sanatlar Akademisi'ne kaydoldu. Bu okulda resim, grafik, desen ve iç mimari okuyan Barış Manço, bir taraftan da gece bekçiliği, garsonluk gibi işler yaptı. Müzikle bağını hiç koparmayan Barış Manço, yabancı müzisyenlerden oluşan 'Vahşi Kediler' grubuyla da müzik yaptı. Barış Manço'nun 1964'te doldurduğu biri İngilizce ikisi Fransızca üç şarkılık 45'lik, Fransa'da yayımlandı. Manço, 12 Ocak 1965'te Paris Olympia Konseri'ni gerçekleştirdi. Barış Manço, Mazhar Alanson ve Fuat Güner'in öncülüğündeki 'Kaygısızlar' grubuyla, 1967'de 'Kol Düğmeleri'ni çıkardı. Dönemin aranjman modasına tepki gösteren Barış Manço, 'Kızılcıklar oldu mu?', 'Derule', 'Kirpiklerin ok ok eyle' gibi türküleri Rock'n Roll ve Twist tarzlarında seslendirdi. 'Altın Plak' ödülü kazanan bu albümün ardından Barış Manço ve Kaygısızlar, Fransa'ya gitti. Burada plak çalışması yapılsa da albüm uzun süre piyasaya sürülmedi. Barış Manço ve Kaygısızlar yollarını ayırdı. Barış Manço, 1967 yılında Hollanda'da büyük bir trafik kazası geçirdi. Bu kazanın kendisine hatırası ise bıyığının altındaki kesik iziydi. Manço, bu kesiği kapatmak için bıyık bırakmaya başladı. Daha sonra sadece bıyığını değil; saçlarını da uzatmaya başladı. Barış Manço, 1970 yılında yalnızca Türkçe şarkı söyleme gayesi ile Türkiye'ye döndü. Barış Manço'nun 1970 yılında bestelediği 'Dağlar Dağlar' şarkısı kariyerinde adeta dönüm noktası oldu. Büyük ilgi gören şarkı, kısa sürede 700 bin sattı. Dönemin ünlü müzik gruplarından 'Moğollar' ile bir süre çalışan Barış Manço'nun, Anadolu turnesi sırasında otobüsü dinamitli saldırıya uğradı. Manço'nun saçlarının uzun olması dolayısıyla gerçekleştirildiği öne sürülen saldırıda sanatçılar yara almadı. Barış Manço daha sonra Moğollar'la yolları ayırıp 'Kurtalan Ekspres'i kurdu. İsmini İstanbul'dan Güneydoğu'ya giden trenden alan Kurtalan Ekspres'in kadrosunda çok sayıda ayrılık yaşansa da gruba Barış Manço'nun uzun yıllar birlikte çalışacağı Ahmet Güvenç ve Bahadır Akkuzu dâhil oldu. Askerliğini yedek subay olarak Polatlı ve Amasya'da yapan Barış Manço, daha sonra Kurtalan Ekspres'le Anadolu turnelerine çıktı. Barış Manço, askerden tezkere aldığının ikinci günü 2 Aralık 1973'te ilk video klibini Hey Koca Topçu-Genç Osman adlı şarkıya çekti. Bu şarkıyı Polatlı'da geçen topçu asteğmen günlerinin etkisiyle, bir anı olarak yapmıştı. İlk uzun çaları (Long Play) olan '2023' albümünü ise 1975'te çıkardı. Albüm, 'Progresif rock' esintileri taşıyordu. Yurt dışında da başarılı olmayı hedefleyen Barış Manço, Belçika'ya gitti ve 1976'da 'Barıs Mancho' adlı ilk İngilizce sözlü albümünü yayımladı. Yönetmen Oksal Pekmezoğlu'nun 1975'te çektiği 'Baba Bizi Eversene' filminde başrolde oynayan Barış Manço, başka bir sinema filmde rol almadı. Televizyonda program yapma düşüncesi olan Barış Manço, yaklaşık 15 yıl boyunca planladığı '7'den 77'ye' program projesini, 1988'de TRT yönetimine kabul ettirmeyi başardı. Çocuklara öğütler verdiği 'Adam olacak çocuk', yaşlılara saygının önemine dikkati çektiği 'İkinci kahvaltı', dünyayı dolaştığı 'Dönence', Türkiye'yi dolaştığı 'Dere tepe Türkiye' gibi bölümleri olan program, 1988-1998 yılları arasında her pazar öğleden önce yayımlanarak bir rekora imza attı. 1957 yılı Ramazan Bayramı'nda çok sevdiği babaannesi Nimet Hanım'ı yitirmiş bunun üzerine yıllar sonra çok beğeni toplayan Gülpembe şarkısını yazmıştı. 1978 yılında ise bir televizyon programına annesi Rikkat Uyanık ile katıldı. Dönemin seçkin ses sanatçılarından Rikkat Uyanık, oğlunun 'Gülme ha gülme' şarkısını seslendirirken, 'Yıllar geçer güz yaz olur/Barış bir gün toprak olur' şeklindeki sözleri, 'Yıllar geçer güz yaz olur/Barış bir gün baba olur' şeklinde değiştirerek söyleyebildi. Uyanık, oğlunun bestelediği şarkıyı çok sevdiğini ancak şarkının son bölümündeki orijinal halini söylemeye dilinin varmadığını ifade etti. Barış Manço, müzikte açtığı yolun yanı sıra şarkı sözleriyle de kültür hayatına önemli katkılarda bulundu. Birçok şarkısının son kıtasında, tıpkı halk şiiri geleneğinde olduğu gibi kendi ismine yer veren Barış Manço, 'modern çağ ozanı' olarak, unutulan değerleri hatırlattı, toplumsal konulara, ailenin önemine dikkat çekti, şarkılarında atasözleri ve deyimler kullanarak toplumsal hafızada canlı kalmalarını sağladı.

Barış Manço kimdir? Barış Manço’nun hayatı

BARIŞ MANÇO KİMDİR?