Çin, Japonya Başbakanı Takaiçi'den, Tayvan konusundaki siyasi taahhütlere uymasını bekliyor

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Ciakun, Pekin'de düzenlenen basın toplantısında, Japonya'da iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin (LDP) liderlik seçimlerini kazanan Takaiçi Sanae'nin, parlamentoda yapılan oylamada başbakan seçilmesinin ardından iki ülke ilişkilerindeki beklentilere dair değerlendirmede bulundu.

Tokyo yönetiminin, Çin ile Japonya arasında diplomatik ilişkilerin temelini oluşturan siyasi belgelerde yer alan ilkelere uyacağını umduklarını ifade eden Sözcü Guo, bunlar arasında Tayvan sorunu ve tarihe ilişkin konuların başlıca meseleler olduğunu vurguladı.

Guo, Japon hükümetinden, Tayvan konusundaki siyasi taahhütlerine uymasını beklediklerinin altını çizerek, ilişkilerinin siyasi temelinin korunması ve stratejik işbirliğinin ilerletilmesini istediklerini belirtti.

İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde iki ülke arasındaki diplomatik ilişkileri başlatan 1972 tarihli "Japonya-Çin Ortak Bildirisi"nde", Japonya'nın, Çin'in, Tayvan'ın Çin Halk Cumhuriyeti'nin parçası olduğuna ilişkin duruşunu anladığı ve saygı gösterdiği" ifadesine yer verilmişti.

Tokyo yönetimi, bildiride diplomatik tanıma ilişkisini Tayvan'dan Çin'e çevirdiğini deklare etmişti.

Tayvan Adası, 1895'te Birinci Çin-Japon Savaşı'nın ardından Japon İmparatorluğunun kontrolüne geçmiş, ülkenin buradaki sömürge yönetimi, İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda teslim olduğu 1945'e kadar 50 yıl sürmüştü.

- Çin-Tayvan anlaşmazlığı

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintang) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında yaşanan iç savaşta galip gelen komünistler, 1 Ekim 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmişti. İç savaşı kaybeden Koumintang üyeleri ise Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek, burada geçici hükümet kurmuştu.

Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e dek Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulu'nda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmişti.

Çin'in topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949'dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasında iç savaşın ardından ortaya çıkan ayrılık ve egemenlik ihtilafı sürüyor.

Pekin yönetimi, "tek Çin" ilkesini vurgulayarak Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, BM ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik ilişkileri kesmesini şart koşuyor.