Türkiye'de yaşayan endemik hayvan türleri

Ankara kedisi, dünyaca tanınan bir kedi ırkıdır. Kökeni Ankara'ya dayanan bu kedi türü, yurtdışında Angora olarak bilinir. İlk kez 17'nci yüzyılda denizciler tarafından Avrupa'ya da götürülen Ankara kedisi, 18'nci yüzyılda Avrupa soyluların sevgilisi haline gelmiştir. Ankara Kedisi karakteri açısından çok zeki, enerjik ve sahibine bağlı bir kedi cinsidir. Oldukça zeki canlılardır. Kulakları uzun, geniş, dik ve uç kısımları tüylüdür. Türkiye'ye özgü canlılar arasında bulunan bu kedilerin tüyleri beyaz ve uzundur. Bugünkü Ankara kedileri güçlü, enerji dolu ama nazik, orta uzun ipeğimsi tüylü bir kedi olarak tanınır. Çok hareketli olup, atlamayı severler, ilgi ve şefkat beklerler. Kangal, Türkiye kökenli bir çoban ve bekçi köpeği ırkıdır. Adını Sivas'ın Kangal ilçesinden alır. Bu köpek türü ülkemize özgü olsa da, dünya çapında ünlüdür. Zeki, cesur ve güçlü olmalarıyla bilinen Kangalların eğitilmesi ise oldukça zordur. Kangal köpekleri genellikle çoban köpeği olarak nitelendirilirler. Kangal köpeğinin en belirgin özelliği, sahibine duyduğu aşırı sadakat ve korumaya yönelik kuvvetli içgüdüsüdür. Özellikle çocuklara karşı hiçbir tehdit oluşturmazlar. Bu nedenle çok iyi bir dövüşçüdürler. Kurt, çakal gibi yabani hayvanlara karşı çok etkin bir muhafızdırlar. Evliya Çelebi, Seyahatname'sinde kangaldan bahseder. Bu köpeklerin 'aslan kadar güçlü' ve cüsseli olduğunu yazar. Van kedisi, iyi bir yüzücü olan, gözleri mavi veya kehribar rengi ya da biri mavi diğeri kehribar olabilen, nadide ve asil bir kedi ırkıdır. Asaletini ve beyaz rengini paylaşmakla birlikte, önemli farklılıkları da bulunan Ankara kedisi ile karıştırılmamalıdır. Genelde Van kedisi yavrularının iki kulağı arasında bir veya iki adet siyah nokta bulunur. Van yöresine özgü bir kedi türüdür. Ülkemizde olduğu kadar dünyada da ünlü bu kedilerin nesli, bilinçsiz şekilde melezleştirilmeleri nedeniyle tehlike altındadır. Cana yakın ve zeki bir kedi türü olan Van Kedileri suyu sever ve su ile oynar, hatta yüzebilirler. Ağırlığı ise ergin bir dişide 3 kg, erkekte ise 3,5 kg'dır. Akbaş; çok zeki, cesur ve ailesine bağlı, Anadolu'ya özgü bir köpek ırkıdır. Türkiye'nin yerli köpek ırklarından biri olup sürü koruma köpeği olarak yetiştirilmektedir. Eskişehir, Sivrihisar, Emirdağ arasında, ender olarak da Polatlı-Haymana arasında rastlanmaktadır. Yaşam süresi yaklaşık 12 yıldır. Ağırlıkları erkeklerde ortalama 50 kg. iken, dişilerde 45 kiloya kadar ulaşabilir. Himayesinde gördüğü inek, koyun gibi hayvanlara ve birlikte yaşadığı insanlara karşı çok korumacı davranır. Ama kurt, çakal, ayı gibi hayvanlara karşı çok saldırgan olur. Evine gelen konuklara da kuşkuyla bakar. Anadolu'nun en eski koruma ve çoban köpeğidir. Bir koyun sürüsünü dağıtmadan tek başına ağıla kadar getirebilir. Safkan bir köpektir. Özgürlüğüne çok düşkündür. Akbaş; iri cüsseli, atletik yapılı, dururken ve hareket halinde son derece güzel ve zariftir. Anadolu'da kullanılan en eski koruma köpeklerinden birisidir. Denizli iline özgü, yerel horoz ırkıdır. Ötüşüyle diğer ırklardan ayrılır. Denizli horozu yaklaşık 30 saniye kesintisiz ötebilir. Yöre halkının yetiştirmek için uzun öten horozları tercih etmesiyle zamanla kendiliğinden oluşmuş bir ırktır. Ortalama 3 kg canlı ağırlığa sahip olan bu tür ibik, renk ve vücut yapılarına göre üç ana gruba ayrılır. Renklerine göre: Pamukkır, demirkır, al, siyah, kınalı, kürklü. Vücut tipine göre: Yüksek boyun, küpeli, sülün olmak üzere üç tipi bulunur. İbik durumuna göre: Dar ibik, geniş ibik tipleri bulunur. Gül ibik tipi zamanla kaybolmuştur. Tavukları 2-2,5 kg ağırlığında, yumurta verimi yıllık 90-130 adettir. Denizli horozunun bacakları mor veya gri, gözleri siyah-sürmeli, kulakçık kırmızı üzerine beyaz benek veya yalnızca kırmızı, vücut rengi ise siyah, kırmızı ve kirli beyaz rengindedir. Tiftik keçisi veya Ankara keçisi, Ankara'ya has bir keçi türüdür. Ataları, 13. yüzyılda Orta Asya'dan Anadolu'ya göçen Türkler tarafından, Hazar Denizi'nin doğusundan getirilmiştir. İç Anadolu'nun iklim özelliklerine adapte olmuş ve zamanla Ankara'ya özgü bir hayvan olmuştur. Ankara Keçisi Ankara'nın bütün ilçelerinde yetiştirilmekle beraber, en çok ürün alınan ilçeler Ayaş, Beypazarı, Güdül ve Nallıhan'dır. Ankara'dan sonra en fazla yetiştirildiği iller Mardin, Bitlis ve Siirt illeridir. Sahip olduğu tiftik tüyü tekstil ürünü olarak oldukça değerlidir. Erkeklerinin canlı ağırlığı 35-55 kg, dişilerin ise 30-40 kg arasındadır. Anadolu parsı, Orta Doğu ve Batı Asya'da yaygın olan İran parsının Anadolu'da yaşayan bir ırkıdır. Anadolu parsı Anadolu'da halen yaşamaktadır. Ömrü yaklaşık olarak 20 yıl olan Anadolu Parsının boyu ortalama 230 cm, ağırlığı ise dişilerde 45 kg, erkeklerde 70 kg civarındadır. Kars, Ardahan, Artvin, Erzurum, Ağrı, Iğdır bölgelerinde yetişen, saflığı tescil edilmiş, bölge şartlarına uyumlu, zeki bir çoban köpeğidir. Yüzyıllar önce sürüleri, Kafkasya'dan dağlarla ve Karadeniz'le Hazar denizi arasındaki bölgelerde diğer insanlardan ve hayvanlardan koruyan ve en aşağı 600 yıllık bir geçmişe sahip bir ırktır. Çok iyi koruyucu özelliğe sahip ve uyumludur; düşmana karşı hırçındır, pençelerini rahatlıkla kullanabilir. Pençe vurma özelliği vardır, çene yapısı kuvvetlidir. Mersin'in Tarsus ilçesine özgü çatalburun av köpeğinin ırkının saflığını koruması için uzun yıllardır yürütülen çalışmalarda önemli oranda başarı elde edildi. En belirgin özelliği burnu olan Çatalburun'un iki tane burnu varmış gibidir. Görsel olarak estetik olmasa da av sırasında bir avantaja döner. Çift burunları sayesinde diğer köpeklerden çok daha iyi koku alabilirler. Dar ve uzun kafaları oldukça güçlüdür. Tarsus'ta ayrık burun yapıları nedeniyle 'çatalburun' adıyla anılan av köpeklerinin soyunun devamı ve saflığının korunması için özel çalışma yürütülüyor. Ankara tavşanı, diğer adıyla Angora tavşanı uzun ve yumuşak tüyleriyle tanınır. Ankara keçisi ve kedisi gibi safkan tavşanlar, Ankara ilinden tüm dünyaya yayılmışlardır. En meşhur bilinen Angora kılı, angora koyunundan elde edilirdi ama sonradan (1700'ler sonrası) angora tavşanı daha bilinir hale gelmiş, tüyünün sıcaklık hissinden dolayı daha çok tutulmuştur. Aksaray Malaklısı, Türkiye'de Aksaray ve çevresinde görülen iri bir köpek cinsidir. Bacak ve ayakları kalın, kafası büyük, dudağı sarkıktır. Aksaray yöresinde dudağa 'malak' dendiğinden bu adı almıştır. Erkekleri ortalama olarak kalçadan buruna 130 cm. uzunluğa, 90 cm. omuz yüksekliğine ve 90 kg. ağırlığa ulaşabilir. Mülayim ve iyi bir karaktere sahiptir. Sürü koruma köpeği olarak kullanılabilmektedir. Apartman veya evde beslenmesi uygun değildir. Zerdava, Trabzon ilinde bulunan bir çeşit av köpeğidir. Trabzon'a özgü ırk olan, zeki ve cesur özellikleriyle ön plana çıkar. Nesilleri tükenmek üzere olan zerdavalar, pitbullar kadar inatçıdırlar ve serttirler. Hopa'dan doğuda Acara'ya, batıda Trabzon'a kadar yayılma göstermiştir. Zerdava enerjik, kuvvetli, atak, takip ve koku alma özelliği oldukça yüksektir.