Türkiye'de yapılabilecek hava sporları

Yamaç paraşütü sporu, ilk bakışta serbest atlama paraşütüne benzeyen bir paraşüt ile uçak yerine, yüksek bir tepeden koşulmak sureti ile havalanmaktır. Eğimli ve yüksek bir tepeye açık olarak serilen paraşüt, pilotun koşmaya başlamasıyla hava ile dolar ve pilotla birlikte havalanır. Uçuşların süresi kullanılan malzemenin performansı ve pilotun tecrübesine bağlı olarak kilometrelerce /saatlerce sürebilir. Tek kişi olabileceği gibi iki kişilik kanatları da vardır. Ülkemizde yamaç paraşütü sporu 1990 başlarında Fethiye Ölüdeniz bölgesindeki Baba Dağı'nın yabancı pilotlar tarafından keşfedilmesi ile tanınmış, ilk olarak üniversite kulüplerinde aktif olarak başlamıştır. Ülkemizde yamaç paraşütü sporu için Türk Hava Kurumu, üniversite kulüpleri ve özel kulüpler tarafından eğitim düzenlenmektedir. Nerede yapılabilir? Ölüdeniz – Babadağ; Denizli Pamukkale; Ankara – Gölbaşı; Bolu – Abant; Eğirdir; Kayseri; Eskişehir – İnönü; Antalya – Aksu. Yelken kanat, motoru olmayan, rüzgâr ve diğer hava etkileri ile uçuş yapabilen tek kişilik bir uçuş aracıdır. Havalanma, havada kalma ve havalanma yeri yamaç paraşütüne benzer. Ancak uçuş için eğitim süresine ihtiyaç vardır. Güvenlik için kişiye bağlı paraşüt de bulunur. Kurslar Türk Hava Kurumu (THK) ve çeşitli hava kulüpleri tarafından verilir. Nerede yapılabilir? Yamaç paraşütü yapılan yerlerde yelken-kanat sporu da yapılabilir. Dünyada ilk ortaya çıkışı 18. yy sonlarına uzanan balonla uçuş sporu ülkemizde de yoğun ilgi görür. Uzun yıllardır bireysel sportif amaçlı yapıldığı gibi, turistik yörelerimizdeki yerel etkinliklerde balonla kent turları düzenlenir. Balon, içine doldurulan sıvı propan (karbon ve hidrojenden meydana gelmiş renksiz bir gaz) gazının ısıtılması ile havalanır. Balonla uçuş öncesinde, uçulacak olan hava aracı tescil işareti, uçuş amacı, uçuş tarihi, uçuş saati, uçuş bölgesi belirtilerek Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'ne müracaat edilir. Ülkemizde balonla 15 günden fazla bir süre uçuş yapılacak ise yabancı pilotların lisanslarının Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından geçerli kılınması gerekmektedir. Nerede yapılabilir? Kapadokya bölgesinde 25 balon işletmesi, 239 sıcak hava balonuyla yılda ortalama 260 gün uçuş yapıyor. Günde 90 civarında uçuş gerçekleştirilirken, yıllık 500 bine kadar turiste hizmet veriliyor. Burdur-Bucak, Denizli-Pamukkale, Adana-Kozan, Bitlis-Ahlat, Ankara-Polatlı, Afyonkarahisar-İhsaniye, Eskişehir-Seyitgazi, Samsun-Bafra, Aksaray-Ihlara da sıcak hava balonu taşımacılığı için uygun. 'Motorlu yelken kanat' olarak da bilinen Microlight, oldukça basit motorlu uçuş aletidir. Basit motor yapısı ile öğrenmesi ve kullanması oldukça kolay olan Microlight tek ve iki kişilik olabilir. Kumanda paneli ve gösterge tablosu karmaşık değildir. İniş ve kalkış pistinin de önemi yoktur, kısa mesafelerde iniş ve kalkış yapabilir. Microlight aerodinamik yapısı sayesinde, havalandıktan sonra delta kanat ve planör gibi motorsuz uçabilir. Böylelikle az bir yakıtla uzun saatler uçabilir. Nerede yapılabilir? Microlight uçuşu tüm dünya ülkelerinde yapıldığı gibi ülkemizde de yapılmaktadır. Türkiye'de Microlight ile uçmak için Türk Hava Kurumu'na ya da havacılık kulüplerine başvurulmalıdır. Planör, kalkışı başka bir motorlu uçak tarafından çekilerek veya pist başında bulunan bir motora bağlı çelik halat yardımı ile hızlı bir şekilde çekilerek sağlanan motorsuz uçma aracıdır. Planör, havada belli bir irtifaya geldiğinde çekici halattan pilotu tarafından ayrılır ve serbest uçuşuna başlar. Görünüşü ve kumandalarının işlevleri diğer motorlu uçaklarda olduğu gibidir. Ancak hava koşulları daha fazla önem taşımaktadır. Planörün kokpiti tek veya çift kişilik olabilir. Nerede yapılabilir? Dünyanın sayılı planör merkezlerinden biri Eskişehir'dedir. Planör Eğitim Kursları Türk Hava Kurumu tarafından yapılır. Her yıl İnönü Eğitim Merkezi'nde açılan planör kursu başlangıç, tekamül ve ileri tekamül kurslarından oluşmaktadır. Talep olduğunda bölgesel kurslar da düzenlenmektedir. Model uçaklar, insan taşıma yeteneği olmayan, havadan ağır, belirli boyutlarda yapılan, kontrollü ve serbest olarak uçabilen hava araçlarıdır. Model uçak yapımı ve uçurmak sabır isteyen bir hobidir. Nerede yapılabilir? Ülkemizde pek çok model uçak kulübü ve üyesi bulunmaktadır. Türk Hava Kurumu (THK) tarafından farklı kategorilerde model uçak kursu verilmektedir. THK okulların tatil olduğu dönemlerde müracaat eden öğrencilere devamlı kurslar açmaktadır. Ayrıca, okulların havacılık kollarında eğitim yaptırmak üzere öğretmenlere de Model Uçak Rehber Öğretmen Kursu açmaktadır. Bu kurslarda çoğunlukla serbest olarak uçabilen modellerin yapımı ve uçurulması projesi üzerinde çalışılmaktadır. Kurslar Türkkuşu Etimesgut tesislerinde ya da bölgesel olarak ücretli-ücretsiz, yatılı-yatısız gibi şekillerde verilmektedir. Paraşütle atlama sporu için Türk Hava Kurumu ve özel havacılık kulüpleri eğitim vermektedir. Aşağıdaki eğitim ve programlar THK'na aittir. 2 tür atlayış vardır; Tandem ve AFF atlayışı. Tandem atlayışı: Bir paraşütle iki kişi atlayış yapar. Daha önce hiç paraşüt atlayışı yapmamış kişilerin, tecrübeli bir tandem pilotu ile birlikte yaptıkları atlayıştır. Tüm kontrol tandem pilotundadır, yolcuya uçağa çıkmadan önce 20 dakikalık bir brifing (bir konuda kısaca, özet olarak verilen bilgi, kısa açıklama) verilir ve atlayışa çıkılır. Tandem atlayışında, 3000 m irtifadan paraşütü açmadan önce yaklaşık 180 km/saat hızla 30 sn kadar serbest düşüş yapılır, ardından paraşüt açılır ve açık paraşüt ile ortalama 3 dakika havada kalınır. AFF (Accelerated Freefall): Hızlandırılmış serbest düşüş olarak adlandırılan bu atlayış, öğrencinin serbest düşüş ustalığını geliştirir. Öğrenci iki öğretmen ile birlikte paraşütü açmadan 40 sn. kadar serbest düşüş yapar, karşılaştığı problemler öğretmenler tarafından gösterilerek giderilir. Nerede yapılabilir? Ankara, İnönü. Efes. Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan derlenmiştir.