Tarihte bilinen ilk özel dedektif Vidocq’un hikayesi

Vidocq, tarihin ilk resmi özel dedektifiydi ve suç soruşturmaları söz konusu olduğunda birçok yeniliğe imza atmıştı. Kayıt tutma, suç bilimi, balistik bilimi gibi çalışmaları soruşturmalara dâhil etmişti. Ayakkabı izlerinin ilk alçı kalıplarını Vidocq çıkarmıştı; parmak izi teknolojisi, olay mahallinin korunması, gizli polis takibi gibi soruşturma taktiklerini ilk o kullanmıştı. Vidocq'un kullandığı antropometrik ölçümler Fransız polisi tarafından kısmen de olsa hala kullanılıyor. Eugene François Vidocq, Victor Hugo'ya 'Sefiller' romanında Jean Valjean kişiliğini; Honore de Balzac'a ilk kez 'Goriot Baba'da sözünü ettiği Vautrin'i ve 'Üç Silahşorlar'ın babası Alexandre Dumas'ya 'Paris Mohikanları' romanında Polis Jackal tiplemesini ilham verdiren kişi olmasının yanı sıra tarihte bilinen ilk özel dedektifitir. 18. yüzyılda Fransa halkının büyük bir bölümünün hayatı, kendileri ve aileleri için bir somun ekmek alabilmekten ibaretti. Güneşte kurutulmuş çeşitli tahıl ürünlerini onların besin kaynağıydı. Bu nedenle güvenlik birimleri bir yandan da bu tahıl pazarının kontrolünü sağlıyordu. Tahıl pazarı, katı kurallara tabiydi. Polisin görevi, unun kalitesini kontrol etmek ve fiyatların artmaması için tahılların üreticiler tarafından saklanmasına engel olmaktı.1775'te, bahar hasatından hemen önce, ülkedeki tüm tahıl stokları tükendi ve ne yazık ki yeni ekinler de henüz hasata hazır değildi. Bunun doğal sonucu olarak ekmek kıtlığı yaşanıyordu. Ana besin kaynağı sadece ekmek olan yaklaşık yarım milyon Parisli çaresizdi ve isyandaydı. 1775 yılının Nisan ayında bir isyan dalgası başladı. Halk, başkentteki Halles adındaki pazarda toplanmış, markette buldukları ve neden yapıldığı belli olmayan kara ekmekleri oraya burada savurarak seslerini duyurmaya çalışıyordu. İsyanlar hükümetin aldığı önlemler, tutuklamalar ve iki isyancının asılması sonucunda kontrol altına alınmıştı. Ancak bu isyanlar Fransız Devrimi'nin de ayak sesleriydi. Eugene François Vidocq, Victor Hugo'ya 'Sefiller' romanında Jean Valjean kişiliğini; Honore de Balzac'a ilk kez 'Goriot Baba'da sözünü ettiği Vautrin'i ve 'Üç Silahşorlar'ın babası Alexandre Dumas'ya 'Paris Mohikanları' romanında Polis Jackal tiplemesini ilham verdiren kişi olmasının yanı sıra tarihte bilinen ilk özel dedektifitir. İsyanların meydana geldiği sıralarda, Eugene François Vidocq dünyaya geldi. Nicholas Vidocq, fırıncı olduğu için isyandan nasibini almıştı ancak halkın büyük çoğunluğuna göre iyi durumdaydı. Oğlu Eugene'in de fırıncılığı devam ettireceğini düşünüyordu ancak durum böyle olmadı. Dünyanın ilk özel dedektifi olarak adlandırılan Eugene François Vidocq, özel dedektif olana kadar sorunlu bir hayat sürdürdü. Vidocq yaramaz, korkusuz ve kurnaz bir çocuktu. Mahallenin çocuklarıyla sürekli kavga ediyordu. On iki yaşındayken babasına yardım etmeye başladı. İşi, babasının yaptığı ekmekleri tüm şehre dağıtmaktı. Ancak bu süre zarfında sık sık eskrim salonlarını ziyaret ettiği öğrenilince ailesi bazı önlemler aldı. Kendi hatıralarında belirttiği üzere gözü her şeyde kalıyordu. Babasının fırınından birkaç somun ekmek çalıyor ve bunları düşük fiyata satıyordu. Bir süre sonra daha da ileri gitti ve bir gece ailesinin gümüş yemek takımlarını çalıp sattı. Vidocq ertesi gün polis tarafından tutuklandı ve hapse atıldı. Polise haber veren babasıydı; oğluna bir ders vermek istiyordu. Vidocq on dört gün hapiste kaldıktan sonra salıverildi ancak bu, Vidocq'un hapis maceralarının sadece başlangıcıydı. Vidocq 1791'de orduya yazıldı. İlk altı ayında, asker arkadaşlarıyla on beş eskrim düellosu gerçekleştirdi. Kendisinden daha üst rütbeli bir asker, Vidocq'un düello talebini reddedince Vidocq askere saldırdı. Bunun sonuçları ciddiydi, Vidocq asılarak ölüme mahkum edilecekti, 17 yaşındaki Vidocq ölümden kurtulabilmek için ordudan kaçtı ve tekrar ailesinin yanına döndü. Bu sıralarda 1972'de Fransız Devrimi başlamıştı. Bu dönemde hem erkek hem de kadın aristokratlar, giyotine gönderilmek üzere apar topar hapishane hücrelerine atılıyordu. Vidocq birkaç aristokrat kadının askerler tarafından giyotine götürülürken kötü muameleye maruz kaldığını görünce askerlere saldırdı ve kadınların kaçmasını sağladı ancak bu hareketi üzerine kendisi de bir kere daha ölüme mahkum edildi. Babası bağlantılarını kullanarak Vicdoq'u kurtarmayı başardı. Bunu izleyen birkaç yıl boyunca Vidocq hapse girip çıktı. Kavgalar ve ufak suçlardan dolayı sürekli tutuklanıyor ancak kılık değiştirmedeki ustalığı sayesinde kaçmayı ve topluma tekrar karışmayı başarıyordu. Firari olduğu bir dönemde bir gardiyanın onu bilerek salmakla suçlandığını öğrenince polise teslim oldu. Dürüstlüğü için cezası sekiz yıl hapse indirildi. Önce hücrede yatacak, ardından bir denizci kasırgasında çalışacaktı. Kadırgaya getirildikten sadece sekiz gün sonra bir denizci üniforması bularak kaçtı. 1798'de hükümet izniyle çalışan bir korsan gemisinde görev yapıyordu. Gemideyken keyfi yerindeydi aslında; yetkililerden uzaktaydı ve yemekler de fena değildi. Gemiden iner inmez yetkililer tarafından yakalandı ve berbat olarak tanımladığı Toulon hapishanesine gönderildi. Mahkumlardan biriyle arkadaşlık kurdu bu kişi bir şekilde hücrenin anahtarlarını almayı başardığında Vidocq bir kere daha özgürdü. Ancak kaçak yaşamak onun için gitgide zorlaşıyordu. 34 yaşındaki Vidocq, 1809'da Paris'teki suç departmanının başındaki Jean Henry'ye ulaştı ve affedilmesi karşılığında polis muhbiri olarak çalışmayı teklif etti. Vidocq farklı kılıklara girerek Paris'in yeraltı dünyasına karıştı. İşi çoğunlukla suçları önlemek, suçluları ortaya çıkarmak ve kanun görevlilerine teslim etmekti. İşinde iyi olduğunu yetkililere kabul ettiren Vidocq çok geçmeden yeni bir dedektif oluşumunun kurulması gerektiğini düşünmeye başladı. Bu oluşumdaki gizli dedektifler şehirde dolaşan tüm suçluları bulacak ve adalete teslim edecekti. Bu hayalle yola çıkarak 'Brigade de la Surete'yi kurdu. Surete'de dört kişilik bir personel vardı, çok geçmeden bu sayı yirmi sekize yükseldi. Bunların hepsi de Vidocq'un hapishanelerden tanıdığı kişilerdi. Bizzat kendisi seçmişti onları. 1813'te Napoleon Bonaparte çıkardığı bir kanunla bu teşkilatı resmileştirdi ve oluşumunun adı Surete Nationale olarak belirlendi. 1833'te Le Bureau des Renseignements'ı kurdu. Bu, dedektiflik ajansı ve özel polis gücü birleşimi bir oluşumdu. Bu denli küçük bir birlik, kent içindeki suç oranının büyük ölçüde azalmasını sağladı. Bunun nedeni de Vidocq'un kullandığı bilimsel yöntemlerden kaynaklanıyordu. Vidocq suçları çeşitli başlıklar altında tasnif etmiş ve hangi suçu kimlerin işleyebileceğini gösteren bir sabıkalılar dosyası düzenlemişti. Ayrıca öteki tüm başarılı dedektifler gibi içgüdüsü de yardımcı oluyordu. Vidocq daha sonraki yıllarında yoksulluğun kucağına düştü ve 1855 yılında bir yoksullar evinde öldü. Derlenen kaynak: 221B Magazine - Sayı 19: Mart-Nisan 2019 1830... Paris bilinmez bir gizemin gölgesi ile titremektedir. Yalnızca bir tek kişi bunu çözebilir. O da zaten ölmüştür. Adam çok büyük bir gürültü ile yanan ocağın kenarına tutunmuş vaziyettedir. Üzerinde ona bakan maskeli biri vardır ve maskesini çıkarttığında, Vidocq ünlü dedektif, kılık değiştirme uzmanı ve kurtuluş gözüyle bakılan tek kişi yanan ocağa düşer. Paris'te bir çok insan onun neden ve kim tarafından öldürüldüğünü bilmemektedir. Biyografisini yazmaya karar veren genç gazeteci Etienne Boisset ölümünün ardındaki gizi çözmeye ve onun intikamını almaya karar verir... Jean-Cristophe Grangé'ın senaryosunu yazdığı ve Marc Caro'nun karakter tasarımlarını üstlendiği film, Fransa'nın en önemli görsel efekt uzmanı tarafından çekilmiş. Fransız sinemasının en parlak ataklarından biri. Filmin en önemli yanı ise tamamı dijital olarak HD video kamerayla çekilen ilk film olması.