Sosyoloji nedir, ne işe yarar? Sosyoloji kitapları ve önerileri...

Sosyoloji, temel olarak, geleneksel toplumdan modern sanayi toplumuna geçişte yaşanan toplumsal krizleri anlayabilmek, kavrayabilmek ve çözümleyebilmek amacıyla 19. yüzyılda ortaya çıktı. Temel kavramları, kuramları, ilgi alanları, soruları ve yöntemleri bu toplumsal ve tarihsel ortam içerisinde şekillendi. Bu yönüyle bakıldığında, sosyolojiyi modern sanayi toplumunun bilimi olarak nitelemek mümkündür. Sosyolojiyle uğraşmaya yeni başlayan pek çok kişinin kafası, karşılarına çıkan yaklaşımların çeşitliliği nedeniyle karışacaktır. Sosyolojinin hiçbir zaman, herkesin geçerli olarak kabul ettiği düşünceler bütününe sahip bir disiplin olmadığının bilinmesi elzemdir. Sosyoloji; ortaya çıktığı toplumların ve dönemin sorunları ve ihtiyaçları doğrultusunda, bir yönüyle toplumsal değişimin dinamiklerini ve taraflarını kavramaya çalıştı, diğer bir yönüyle de normlar, değerler, ahlak, toplumsal ilişkiler, değişen çalışma ilişkileri, aile, dini anlayışlar, eğitim, toplum içerisinde bireyin konumu ve rolü gibi konular etrafında toplumu hem yatay, hem de dikey olarak anlama gayreti içinde oldu. Antropoloji, psikoloji, iktisat, hukuk vb. gibi bilimlere göre biraz daha geç bir tarihte ve belli ölçüde onların yetersiz kaldıkları sorulara cevaplar üretebilmek çabasıyla oluştu. O nedenle, sosyolojiyi, her biri bireyin ya da toplumsal hayatın belli bölümleri üzerine uzmanlaşmış disiplinlerle yakın ilişki içerisinde olan, onların bir kesişme noktasında iş gören bir disiplin olarak da değerlendirmek mümkündür. ÜNLÜ DÜŞÜNÜRLERE GÖRE İNTİHARIN SEBEPLERİ NELERDİR? OKUMAK İÇİN TIKLAYIN Başka bir deyişle, felsefeden antropolojiye, edebiyattan tarihe, iktisattan hukuka, işletmeden psikolojiye ve hatta doğa bilimlerine varıncaya dek çok farklı disiplinlerin üretimlerinden zengin bir biçimde yararlanır. Belli ölçüde bu disiplinlerin üretimlerini derleyip toparlayan, bir potada eriten ve toplumsal hayatın geçmişine, bugününe ve geleceğine ilişkin değerlendirmelerde bulunan bir disiplindir. Anthony Giddens sosyolojiyi 'insanın toplum yaşamının, insan grupları ile toplumlarının bilimsel incele[n]mesi' olarak tanımlar. Bir başka sosyoloğa göre 'sosyoloji insan ilişkileri üzerinde özellikle duran ve inceleyen bir disiplindir.' Emile Durkheim'e göre sosyoloji 'kurumların, onların ortaya çıkışının ve işleyişinin bilimi' olarak tanımlanabilir. Weber, oldukça muğlak olduğunu düşündüğü 'sosyoloji' sözcüğünü, kendi metninde kullandığı anlamıyla 'toplumsal eylemi yorumsal olarak anlamakla ve dolayısıyla onun seyrinin ve sonuçlarının nedensel açıklamasıyla ilgilenen bir bilim'olarak tanımlar. Spencer'dan ve Comte'dan başlayarak hâkim sosyoloji anlayışı, pozitivist sosyoloji, toplumu kurumsallıklar üzerinden anlamaya ve açıklamaya eğilimli oldu, büyük ölçüde de 'tartışılmaz doğru' olduğu düşünülen belli kabuller üzerinden çalıştı. Horkheimer ve Adorno, bu pozitivist sosyoloji anlayışının sınırlılıklarını tartışırlar. Onlara göre, 'pozitivizmin bir çocuğu' olarak sosyoloji, mevcut belli toplumsal ilişkilerden yola çıkar ve geri dönerek tekrar bu ilişkileri etkiler. SOSYOLOJİYİ YAŞAMIN İÇİNE KATAN TERİMLERİ ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN Sosyoloji netice itibariyle, sosyal varlıklar olarak bizim davranışlarımızı ele aldığından, sanıldığından çok daha yorucu ve zorlu bir uğraştır. Sosyolojik incelemenin kapsamı, sokakta bireyler arasında gerçekleşen karşılaşmalardan aile kurumundaki çağdaş değişimlere, toplumsal cinsiyet, kültür, kimlik, teknolojik gelişmelerin toplumsal hayata etkisinden göç, suç, terör vb. gibi ulusal ve küresel ölçekteki toplumsal süreçlere yayılacak denli geniştir. Sosyolojinin günümüzdeki konumunun, sosyolojinin başlangıç dönemlerinde gösterdiği özelliklerden ciddi ölçüde farklılaştığı açıktır. Her türlü farklı ya da karşıt iddiaya ve tanıma rağmen, ilk dönem sosyologlarının önemli ölçüde 'iyi bir toplum' arayışı/iddiası peşinde olduklarını söylemek mümkündür. Günümüzde ise, bu tavrın yanlışlığı konusunda bir mutabakat var gibidir. Artık sosyologlar, insanların davranış şekillerinin nedenleri ve davranışlarının imkan ve sonuçlarının neler olabileceğine ilişkin ilginç sorular sormakta, cevaplarını aramakta ve yaptıkları analizler sonucunda elde edilenlerle geleceğimizi inşa konusunda daha güçlü bir konuma gelebilme çabası içerisinde olmaktadırlar. Sosyolojiyle uğraşmaya yeni başlayan pek çok kişinin kafası, karşılarına çıkan yaklaşımların çeşitliliği nedeniyle karışacaktır. Sosyolojinin, hiçbir zaman, herkesin geçerli olarak kabul ettiği düşünceler bütününe sahip bir disiplin olmadığının bilinmesi gereklidir. Bu nedenle sosyoloji bilim dalına ilgi duyanlar ve okumalar yapmak isteyenler için belli başlı birkaç kitap önerisi derledik. 'Sosyoloji, şaşırtıcı derecede karışık üne sahip bir konudur.' Sosyoloji: Kısa Fakat Eleştirel Bir Giriş yapıtında, hem toplumsal kuram hem de *görgül araştırma alanındaki tartışmalar, belli bir çerçeve içinde birleştiriliyor. Modernleşmeden sanayi toplumuna, sınıfların dönüşümünden modern devlete, kentleşmeden aileye, küreselleşmeden ulus-devletin geleceğine dek uzanan toplumsal kuramdaki var olan sorunlarla ilgili esin kaynağı olabilecek yaklaşımları canlı, çok boyutlu ve eleştirel bir bakış açısıyla ele alıyor. Kİtap, üniversite öğrencilerinin yanı sıra konu hakkında uzman olmayan okuyucular için de önemli bir başvuru kaynağı... *Görgül: Yaşantılar ve denemeler yoluyla elde edilen (bilgiler, kavramlar). KİTABI İNCELEMEK VE SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN 'Her kim ki insani şeyleri bizzat kendi anlamını da katarak ölçmezse, kaba ve yüzeysel olmakla kalmaz, aynı zamanda yanlış da yapar.' Bu kitap yazarları tarafından bir 'sosyolojie giriş' kitabı olmadığı şeklinde ifade edilse de, duyarlı sosyoloji arayışlarına ve sosyolojik duyarlılığa, sosyal bilimler anlayışına ve sosyal bilimleri anlamamıza, Frankfurt anlayışına ve Frankfurt Eleştirel Düşünürlerini anlamamıza katkı sağlamaktadır. KİTABI İNCELEMEK VE SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN 'Reklamlardaki ikna etme ve yutturmaca, reklamcıların utanma eksikliğinden daha çok bizim aldatılma arzumuzdan gelir.' Gerçek ihtiyaçlar ile sahte ihtiyaçlar arasındaki ayrımın ortadan kalktığı tüketim toplumunda birey, tüketim mallarını satın almanın ve bunları sergilemenin toplumsal bir ayrıcalık ve prestij getirdiğine inanır. Böylece genel bir toplumsal farklılaşma mantığı ortaya çıkar. İhtiyaç artık bir nesneye duyulan ihtiyaçtan çok, bir farklılaşma ihtiyacıdır. Tüketici tek tek nesnelere değil, mal ve hizmetler sistemini bütünüyle satın almaya yönlendirilir; bu süreçte bir yandan kendini toplumsal olarak diğerlerinden ayırt ettiğine inanırken, bir yandan da tüketim toplumuyla bütünleşir. Dolayısıyla tüketmek birey için bir zorunluğa dönüşür. Bu anlamda tüketim bireyin özgür bir etkinliği değildir. KİTABI İNCELEMEK VE SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN 'Entelektüelin bir görevi de insan düşüncesini ve insanlar arası iletişimi kıskacı altına alan klişeleri ve indirgeyici kategorileri kırmaktır.' Edward Said, oryantalizme yaptığı eleştirilerle tanınan bir bilim insanı, teorisyen ve aktivist. Filistin asıllı Edward Said, İngilizce dışında başka bir dilin konuşulmasının yasak olduğu okullarda eğitim aldı. Bu eğitimler sırasında ona 'Avrupalı olmayan öteki' olduğu da öğretildi. EDWARD SAİD ORYANTALİZME DAİR NE SÖYLEDİ? OKUMAK İÇİN TIKLAYIN Yaşamı, onun oryantalizme karşı bakış açısını şekillendirdi ve zamanla 'Batı'ya Batı'yı gösteren bir ayna' oldu. Hem oryantalizme yönelik eleştirileri hem de Filistin için gösterdiği mücadele nedeniyle Bernard Lewis'in de içinde olduğu bir kitle tarafından uzun yıllar hedef gösterildi. Edward Said'e göre, Şarkiyatçılık, Doğu ve Batı arasında yapılan, ontolojik ve epistemolojik ayırıma dayalı bir düşünme şeklidir. KİTABI İNCELEMEK VE SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN 'Kitap bir limandı benim için. Kitaplarda yaşadım. Ve kitaplardaki insanları sokaktakilerden daha çok sevdim.' Kitap, genel hatlarıyla yazarın kendi hayatının anlatıldığı ve yakın Türkiye tarihi üzerine deneyimlerinin yer aldığı iki ana bölümden oluşuyor. İlk bölümde yer alan Cemil Meriç'in çocukluğunun ve gençlik yıllarının anlatıldığı bölüm, oğlu Mahmut Ali Meriç'in gözünden babasını tasvir eden metinler şeklinde yer alıyor. CEMİL MERİÇ'İN DÜŞÜNCE DÜNYAMIZI AYDINLATAN KAVRAMLARINI ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN Bu bölüm ile okuyucunun, yazarın kim olduğu, ideolojisi ve felsefesi açısından fikir sahibi olması da sağlanıyor. Kitabın ikinci bölümünde ise Türkiye'deki sağ sol çatışmaları, ilerici ve gerici düşünceler, doğu ile batı karşıtlıklıklarını ele alan Meriç, yorumsuz ve düz anlatımı ile karşılıyor okuyucusunu. Doğrusuyla yanlışıyla tüm bu meselelerin incelendiği kitapta, Cemil Meriç'in hayatından izlere de tanıklık ediliyor. Öte yandan yazarın olaylara açıklık getirdiği değişik tanımlamaları da okuyucunun gözüne çarpan detaylar arasında yer alıyor. Kısacası bu eserle, Cemil Meriç'i yakından tanıma fırsatı elde ederken, Türkiye'yi anlama üzerine de fikir sahibi olunabiliyor. KİTABI İNCELEMEK VE SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN

Sosyoloji nedir, ne işe yarar? Sosyoloji kitapları ve önerileri...

Sosyoloji nedir?